Ο χιλιανός πρώην δικαστής Χουάν Γκουσμάν, για πολλούς ο άνθρωπος που «προκάλεσε την πτώση» του Αουγκούστο Πινοσέτ — ο πρώην δικτάτορας αντιμετώπισε διώξεις για σωρεία εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας επί του καθεστώτος του (1973-1990), όμως ουδέποτε καταδικάστηκε — πέθανε την Παρασκευή σε ηλικία 81 ετών, ανακοίνωσε η οικογένεια του εκλιπόντα.
Αφοσιωμένος στις έρευνες για τα εγκλήματα της στρατιωτικής δικτατορίας, ο δικαστής Γκουσμάν άσκησε από το 1998 και μετά διώξεις εναντίον του στρατηγού Πινοσέτ, ειδικά για τις δολοφονίες που διαπράχθηκαν από το «καραβάνι του θανάτου», απόσπασμα στρατιωτικών που όργωνε τη χώρα κι εκτέλεσε τουλάχιστον εκατό αντιφρονούντες μετά το πραξικόπημα της 11ης Σεπτεμβρίου 1973.
Ο δικαστής Γκουσμάν απήγγειλε δύο φορές κατηγορίες σε βάρος του Αουγκούστο Πινοσέτ αλλά, το 2002, το Ανώτατο Δικαστήριο τις έβαλε στο αρχείο, επικαλούμενο την «ελαφριά άνοια» που εμπόδιζε τον πρώην δικτάτορα να απολογηθεί ενώπιον της δικαιοσύνης για τους 3.000 και πλέον νεκρούς και εξαφανισθέντες επί καθεστώτος του.
Ο θάνατος του στρατηγού το 2006, στα 91 του χρόνια, έβαλε τέλος σε όλες τις διώξεις σε βάρος του, στη Χιλή όπως και στη Γαλλία, προκαλώντας τότε αντιδράσεις αγανάκτησης και απελπισίας.
«Θα συμφωνούσα με την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου, αλλά όταν είδα τον Πινοσέτ και μελέτησα σοβαρά τις ιατρικές εξετάσεις του, δεν μπόρεσα παρά να συμπεράνω ότι η διανοητική λειτουργία του ήταν κανονική», θα σημείωνε ο Χουάν Γκουσμάν σε συνέντευξή του στον γερμανικό Τύπο.
«Ήταν δικαστής με θάρρος, δεσμευμένος στην υπόθεση της υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», τόνισε σε μια απότιση φόρου τιμής μέσω Twitter η κομμουνίστρια βουλεύτρια Κάρμεν Χερτς, ο σύζυγος της οποίας, ο Κάρλος Μπέργκερ, δολοφονήθηκε το πρώτο διάστημα μετά την επιβολή της στρατιωτικής δικτατορίας στη Χιλή.
Ο δικαστής Γκουσμάν συνταξιοδοτήθηκε το 2005· την ίδια χρονιά, δημοσίευσε τα απομνημονεύματά του [En el borde del mundo (Crónicas), εκδ. Anagrama].
