Κοσσυφοπέδιο, Αλβανία, ΠΓΔΜ, Αιγαίο, Κύπρος: Πέντε ανοικτά μέτωπα στα οποία κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει ότι ανά πάσα στιγμή μπορεί να ανάψει η φωτιά. Πλέον, σύμφωνα με εκτιμήσεις δυτικών πρεσβειών, όλα τα ενδεχόμενα είναι πιθανά, καθώς στα Βαλκάνια όλα λειτουργούν με βάση την αρχή των συγκοινωννούντων δοχείων.
Η σχέση Τουρκίας με την Αλβανία είναι δεδομένη, όπως δεδομένη είναι η θέση της Αλβανίας με την κρίση στο Κόσσοβο και την ΠΓΔΜ. Οι ηλεκτρισμένες ελληνοτουρκικές σχέσεις μπορεί να μην προκαλέσουν κρίση στο Αιγαίο, αλλά σε οποιοδήποτε σημείο των βορείων συνόρων της Ελλάδας.
Κοσσυφοπέδιο
Μεγάλες αποστολές ισλαμιστών από την Σαουδική Αραβία δραστηριοποιούνται στο Κοσσυφοπέδιο και προωθούν την ουαχαμπίτικη ερμηνεία του Ισλάμ, μέσα από τη διδασκαλία Σαουδαράβων ιεροκηρύκων. Εκτός από τη δράση των ιεροκηρύκων, στο Κοσσυφοπέδιο δραστηριούνται επίσης σε διαρκή βάση» Άραβες ιδιώτες επενδυτές, ΜΚΟ, αλλά και κρατικά και ημικρατικά ιδρύματα.
Το Κοσσυφοπέδιο τα τελευταία χρόνια έχει μετατραπεί σε κέντρο της ισλαμιστικής τρομοκρατίας στα Βαλκάνια κι αυτό κάτω από το βλέμμα της διεθνούς στρατιωτικής δύναμης KFOR, η οποία βρίσκεται στην περιοχή και στην οποία συμμετέχουν 700 Γερμανοί στρατιώτες.
Το Κοσσυφοπέδιο έχει μόλις 2 εκατομμύρια κατοίκους. Από το 2012 μέχρι πέρυσι περί τα 316 άτομα, ανάμεσά τους γυναίκες και παιδιά, άφησαν το Κοσσυφοπέδιο με σκοπό να ενταχθούν στην τρομοκρατική οργάνωση Ισλαμικό Κράτος. Το λιγότερο 58 από αυτούς υπολογίζεται ότι είναι ήδη νεκροί, ενώ γύρω στους 120 ξαναγύρισαν πίσω. Σύμφωνα με τα στοιχεία, αυτήν τη στιγμή εκκρεμούν κατηγορίες σε βάρος τουλάχιστον 240 ατόμων για οργάνωση και συμμετοχή σε τρομοκρατικές πράξεις, συμμετοχή σε τρομοκρατικές ενέργειες εκτός Κοσσυφοπεδίου, στρατολόγηση, υποστήριξη και χρηματοδότηση της τρομοκρατίας. Το 2013 συνελήφθησαν περίπου 130 κατηγορούμενοι.
Οι αριθμοί αυτοί αποδεικνύουν ότι το ακραίο Ισλάμ σε μια χώρα κατά πλειοψηφία μουσουλμανική αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα, διότι παρά την τεράστια διεθνή στήριξη για την αντιμετώπισή του, οι αρχές του Κοσσυφοπεδίου δεν έχουν καταφέρει ακόμα να θέσουν την κατάσταση υπό έλεγχο. Ο λόγος είναι ότι πίσω από τους αριθμούς βρίσκονται δυσεπίλυτα κοινωνικά προβλήματα: φτώχια, ανεργία που αγγίζει το 40%, έλλειψη προοπτικής. Ως εκ τούτου αυξάνεται η οργή και πολλοί ωθούνται στον ενστερνισμό ακραίων μορφών του Ισλάμ, που προηγουμένως δεν υπήρχαν στη χώρα.
Σύμφωνα με στοιχεία ειδικών σε θέματα ασφάλειας, περίπου 50.000 Κοσοβάροι είναι σήμερα υποστηρικτές του συντηρητικού Ισλάμ. Η πλειοψηφία του πληθυσμού άλλωστε στο πιο πρόσφατα συσταθέν κράτος της Ευρώπης, ασπάζονται το Ισλάμ. Αλβανοί, Ρομά, Τούρκοι, Βόσνιοι. Σήμερα, μπορεί να δει κανείς όλο και περισσότερες γυναίκες με μαντίλα σε αντίθεση με 15 χρόνια πριν, που κάτι τέτοιο αποτελούσε εξαίρεση. Ακόμα και οι γυναίκες που κυκλοφορούν με το πρόσωπό τους εντελώς καλυμμένο, δεν αποτελούν σπάνιο φαινόμενο. Μάλιστα το παραδοσιακό Ισλάμ με επιρροές από το μυστικιστικό πνεύμα του σουφισμού, όπως είναι γνωστό από την περίοδο της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, σταδιακά αρχίζει να εκτοπίζεται και να επισκιάζεται από πιο αυστηρές μορφές του Ισλάμ, που φαίνεται να έχουν σαουδαραβική προέλευση.
Το καλοκαίρι του 2016 το Ινστιτούτο Πολιτικών Σπουδών KIPRED δημοσίευσε έρευνα γύρω από την επιρροή της θρησκείας στην κοσοβαρική ταυτότητα. Σύμφωνα με τον συγγραφέα της έρευνας, Λουλτσίμ Πεσί, το 57% των Αλβανών στο Κοσσυφοπέδιο αυτοπροσδιορίζονται ως «Αλβανοί μουσουλμανικού δόγματος», ενώ το 32% «αρχικά ως μουσουλμάνοι και έπειτα ως Αλβανοί».
Ο προσηλυτισμός των Αλβανών στο Ισλάμ ξεκίνησε σταδιακά μετά τον πόλεμο του Κοσσυφοπεδίου. Η Σαουδική Αραβία, το Κουβέιτ και άλλα ισλαμικά κράτη, επένδυσαν μαζικά στην ανοικοδόμηση της χώρας και στην ανακατασκευή των κατεστραμμένων τζαμιών, απέστειλαν ιεροκήρυκες και στήριξαν οικονομικά τα φτωχά στρώματα. Σήμερα υπάρχουν στο Κοσσυφοπέδιο 742 τζαμιά, στα οποία προστίθενται πολλά άλλα κτίρια θρησκευτικού χαρακτήρα αλλά και σχολεία μελέτης του Κορανίου.
ΠΓΔΜ
Η ΠΓΔΜ υπήρξε κάποτε πρότυπο χώρας υποψήφιας προς ένταξη στην ΕΕ, από το οποίο όμως απομακρύνεται πλέον καθημερινά. Σήμερα η χώρα χάνει την εμπιστοσύνη που απέκτησε με πολύ κόπο. Μόλις 2 εκ. κατοίκους αριθμεί σήμερα η ΠΓΔΜ. Η πόλωση και το μίσος μεταξύ των πολιτικών αντιπάλων έχει φθάσει στο αποκορύφωμα. Η ανελέητη διαμάχη μεταξύ του συντηρητικού πρώην πρωθυπουργού Νίκολα Γκρουέφσκι και του σοσιαλδημοκράτη Ζόραν Ζάεφ, μαίνεται ήδη εδώ και τρία χρόνια. Η χώρα προκαλεί συνεχώς πονοκεφάλους σε ΕΕ και ΗΠΑ.
Η κατάσταση δεν ήταν πάντα τόσο άσχημη όσο σήμερα. Λόγω της πολιτικής του πρώτου προέδρου της ΠΓΔΜ Κίρο Γκλιγκόροφ, τη δεκαετία του '90 απετράπη η εμπλοκή της χώρας στον πόλεμο στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Μια δεκαετία περίπου αργότερα, η χώρα διολίσθησε σε μια ένοπλη διένεξη μεταξύ των αρχών ασφαλείας και Αλβανών εξεγερθέντων, η οποία τερματίστηκε μετά από ένα εξάμηνο με την υπογραφή ειρηνευτικής συμφωνίας. Ήδη το 2005 η ΠΓΔΜ αποκτούσε το στάτους του υποψηφίου προς ένταξη μέλους της ΕΕ, ως δεύτερη χώρα της πρώην Γιουγκοσλαβίας μετά την Σλοβενία.
Σημείο καμπής θεωρείται η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι το 2008. Η Ελλάδα άσκησε βέτο στην ένταξη της ΠΓΔΜ στην νατοϊκή συμμαχία, λόγω του ζητήματος της ονομασίας. Το επεισόδιο αυτό ήταν η απαρχή μιας διαδικασίας για τον έλεγχο του κράτους από το κόμμα VMRO του Νίκολα Γκρουέφσκι, ξεκινώντας από τη νομοθεσία και φθάνοντας μέχρι τη δικαιοσύνη.
Ο Γκρουέφσκι κατάφερε να αποσπάσει σημαντικά οφέλη για το κόμμα του απ' όσα έγιναν στο Βουκουρέστι. Με όπλο του τον λαϊκισμό κατάφερε να νικήσει στις τρείς επόμενες εκλογικές αναμετρήσεις. Για να εκτονώσει την τεταμένη κατάσταση στη χώρα, η Κομισιόν πρότεινε το 2009 την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Ήταν όμως πολύ αργά πια.Το βέτο της Ελλάδας είχε ήδη ζημιώσει σημαντικά την αξιοπιστία των Βρυξελλών στην ΠΓΔΜ. Η ΕΕ δεν είχε πια επιρροή και κατά συνέπεια οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις δεν ήταν σε θέση να συμβάλλουν στη δημιουργία ενός κράτους δικαίου.
Όταν μετά τις εκλογές τον Δεκέμβριο του 2016 ο Γκρουέφσκι διαπίστωνε ότι δεν θα διέθετε πια πλειοψηφία στο κοινοβούλιο, έπαιξε για μια ακόμα φορά το χαρτί της εθνικής συνείδησης. Από τη μια μέρα στην άλλη δαιμονοποιούσε την πολιτική πλατφόρμα αλβανικών κομμάτων, που δεν αποτελούσαν για εκείνον μέχρι εκείνη τη στιγμή πρόβλημα. Στόχος του μέσα από τη νέα πόλωση ήταν να συσπειρώσει τους οπαδούς του και να αυξήσει τους υποστηρικτές του.
Επίπτωση αυτής της πολιτικής ήταν οι σκηνές βίας που εκτυλίχθηκαν στις 27 Απριλίου στην Βουλή στα Σκόπια. Όμως η προσπάθεια του Γκρουέφσκι να προκαλέσει εθνική κρίση απετράπη, χάρη στην αποφασιστική παρέμβαση της διεθνούς κοινότητας. Πλέον ο Γκρουέφσκι πρέπει να αποφασίσει είτε να λογοδοτήσει στις αρμόδιες αρχές για διαφθορά είτε να επιτρέψει μια όξυνση της κρίσης σε τέτοιο βαθμό, που κάποτε πιθανότατα να εμπλακεί ακόμα και σε εγκλήματα πολέμου.
ΑΛΒΑΝΙΑ
Η ιδέα της ένωσης όλων των Αλβανών σε ένα κράτος είναι ξανά θέμα συζήτησης στα Βαλκάνια. Αναλυτές εκτιμούν ότι πρόκειται για πάγια πολιτική τακτική με στόχο τη ψηφοθηρία.
Η εξασθένηση της επιρροής της ΕΕ στα Δυτικά Βαλκάνια επιτρέπει παλιές διαμάχες να αναδυθούν ξανά στην επιφάνεια. Ηγέτες της περιοχής καταφεύγουν ξανά σε εθνικιστικούς μύθους προκειμένου να αποσπάσουν ψήφους. Σε αυτό το πλαίσιο κινήθηκε και η συνέντευξη του Αλβανού πρωθυπουργού Έντι Ράμα στο περιοδικό Politico, όπου δεν απέκλεισε το σχηματισμό μιας «μικρής ένωσης» μεταξύ Αλβανίας και Κοσόβου σε περίπτωση που η ΕΕ αποφασίσει να αποσύρει το ζήτημα της ένταξης στην ΕΕ για τη μικρή χώρα, όπου είναι κυρίαρχο το αλβανικό στοιχείο. Ακολούθησαν οι δηλώσεις του προέδρου του Κοσόβου Χασίμ Θάτσι, ο οποίος διεμήνυσε ότι «όλοι οι Αλβανοί της περιοχής θα ζήσουν σε μία, ενωμένη χώρα» εάν η ΕΕ κλείσει τις πόρτες της. Πάντως ο Κοσοβάρος ηγέτης αρνήθηκε ότι έθεσε ζήτημα «Μεγάλης Αλβανίας». Μάλιστα, μιλώντας σε συνέντευξη τύπου στην Πρίστινα, χαρακτήρισε την όλη υπόθεση «εφεύρεση του Βελιγραδίου με στόχο να δικαιολογηθούν οι φιλοδοξίες περί Μεγάλης Σερβίας».
Στο Βελιγράδι σήμανε συναγερμός. Τα φιλοκυβερνητικά μέσα ενημέρωσης επιτέθηκαν στους Αλβανούς πολιτικούς, κατηγορώντας τους ότι για άλλη μια φορά επαναφέρουν μνήμες από τον πόλεμο του Κοσσυφοπεδίου που τελείωσε πριν από 18 χρόνια.
Εκ μέρους της ΕΕ, ο επίτροπος για τη Διεύρυνση Γιοχάνες Χαν στηλίτευσε τα μηνύματα των Αλβανών πολιτικών, υπογραμμίζοντας ότι πολύ εύκολα μπορεί να γίνουν «μπούμερανγκ» εναντίον τους.
Παρά την οργή στο Βελιγράδι πάντως, διεθνείς παρατηρητές δεν θεωρούν ότι οι Αλβανοί θα επιχειρήσουν να συνενώσουν τα εδάφη τους ούτε διά της βίας ούτε μέσω της διπλωματικής οδού. Όπως επισήμαναν, επιπλέον η απειλή για αλλαγή συνόρων ενδέχεται να χρησιμοποιείται ως μέσο πίεσης προς την ΕΕ, προκειμένου να υιοθετήσει ηπιότερη πολιτική απέναντι σε κράτη με κατά πλειοψηφία αλβανικό πληθυσμό.
premium.paratiritis.gr
