Κόντρα στις κυβερνητικές θριαμβολογίες για τα επιτεύγματα και τη βελτίωση του Εθνικού Συστήματος Υγείας, πάνε τα στοιχεία που προκύπτουν από την μελέτη του Eteron - Ινστιτούτο για την Έρευνα και την Κοινωνική Αλλαγή σε συνεργασία με το ΚΕΠΥ.
Το Ε.Σ.Υ βρίσκεται σε «κόκκινη γραμμή», με τη χρηματοδότησή του να παραμένει αισθητά… πετσοκομμένη σε σύγκριση με τα προ κρίσεων επίπεδα και τα κενά σε ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό να προκαλούν σοβαρές αρρυθμίες στην αποτελεσματικότητα του συστήματος.
Η μελέτη τέλος αναδεικνύει ότι κατά τη μετα-πανδημική περίοδο (2024), το ΕΣΥ εμφανίζει σαφείς ενδείξεις ρηγμάτωσης (breaking points). Στα νοσοκομεία του ΕΣΥ το 2023 η χρηματοδότηση παραμένει κατά 38% μικρότερη, σε σχέση με τα προ-κρίσεων επίπεδα του 2009, έχοντας διανύσει 14 έτη συνεχούς λιτότητας.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η αθροιστική απώλεια δημόσιας χρηματοδότησης στα νοσοκομεία του ΕΣΥ κατά τη χρονική περίοδο 2009-23 αγγίζει το αστρονομικό ποσό των €37δις.
Το υγειονομικό προσωπικό στα νοσοκομεία του ΕΣΥ το 2024 παρέμενε κατά 9,6% λιγότερο σε σχέση με το 2009, ενώ η χειρουργική δραστηριότητα των δημόσιων νοσοκομείων το 2024 – πέντε χρόνια μετά την έναρξη της πανδημίας – αδυνατούσε να επανέλθει στα προ-πανδημίας επίπεδα.
Επίσης στις δομές ΠΦΥ του ΕΣΥ, παρατηρείται αυξημένη φθορά ιατρικού προσωπικού με μείωση του κατά 9,8% την τελευταία τετραετία, οι δε επισκέψεις σε Κέντρα Υγείας και ΤοΜΥ – πέντε χρόνια μετά την έναρξη της πανδημίας – παραμένουν κατά 16,5% λιγότερες σε σχέση με τα προ-πανδημίας επίπεδα.
Σοβαρές συνέπειες στην πρόσβαση και εξυπηρέτηση των πολιτών
Η ρηγμάτωση αυτή του ΕΣΥ έχει σοβαρές συνέπειες στην πρόσβαση του πληθυσμού σε υπηρεσίες υγείας και την οικονομική του προστασία σε περίπτωση ασθένειας, με το 13,5% του ελληνικού πληθυσμού να δηλώνει ανικανοποίητες ιατρικές ανάγκες το 2024, ποσοστό που φτάνει το 17,5% στα χαμηλά εισοδηματικά στρώματα.
Να θυμίσουμε ότι προ μηνών έκθεση της Eurostat υποστήριζε ότι το ποσοστό των Ελλήνων άνω των 16 ετών που χρειάζονταν ιατρική εξέταση ή θεραπεία και ανέφεραν ότι δεν μπόρεσαν να τη λάβουν λόγω οικονομικών λόγων, μεγάλων λιστών αναμονής ή απόστασης από τους παρόχους ιατρικών υπηρεσιών, ανέρχεται σε 21,9%. Είναι με διαφορά το μεγαλύτερο ποσοστό στην ΕΕ, με τη Φιλανδία να ακολουθεί σε απόσταση (12,4%) και να έπεται η Εσθονία (11,2%). Η σύγκριση, μάλιστα, με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο που διαμορφώνεται στο 3,6% είναι θλιβερή για την Ελλάδα του σχεδόν 22%!
Η δημοσιονομική χαλάρωση δεν έφερε ενδυνάμωση του ΕΣΥ
Η μελέτη επίσης τεκμηριώνει ότι κατά την πανδημική περίοδο (2020-24), σε συνθήκες δημοσιονομικής χαλάρωσης, το ΕΣΥ δεν ενδυναμώθηκε. Η αύξηση των δημόσιων δαπανών υγείας κατά 9,7%, συνοδεύτηκε από μείωση της χρηματοδότησης των νοσοκομείων του ΕΣΥ κατά 2,6%, με την πρόσθετη δημόσια δαπάνη να ανακατευθύνεται στον ιδιωτικό κερδοσκοπικό τομέα υγείας για αγορά υπηρεσιών από αυτόν.
Ομοίως η αύξηση κατά 9,7% του προσωπικού των νοσοκομείων του ΕΣΥ, συνοδεύτηκε από μείωση κατά 0,5% του μόνιμου προσωπικού του, καταδεικνύοντας ότι η ενίσχυση του ΕΣΥ σε ανθρώπινο δυναμικό την εν λόγω περίοδο υπήρξε εμβαλωματική και μη βιώσιμη στηριζόμενη αποκλειστικά στην πρόσληψη επικουρικού προσωπικού με συμβάσεις ορισμένου χρόνου.
Επιπρόσθετα, η μετατροπή του ΕΣΥ κατά τη διάρκεια της πανδημίας σε «σύστημα υγείας μίας νόσου» προκάλεσε τεράστιες απώλειες στη νοσηλευτική του κίνηση (απώλεια >350.000 χειρουργικών επεμβάσεων στα νοσοκομεία και απώλεια >9,5 εκατ. επισκέψεων στα Κέντρα Υγείας), με εμφανείς επιπτώσεις στην οικονομική προστασία και πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας του πληθυσμού, του οποίου οι ανικανοποίητες ιατρικές ανάγκες αυξήθηκαν κατά 48,4% και οι καταστροφικές του δαπάνες υγείας κατά 20%.
Ανάταση του Ε.Σ.Υ με αύξηση χρηματοδότησης και πρόσληψη προσωπικού
Τα ευρήματα της μελέτης, σύμφωνα με τους συντάκτες της, υποδεικνύουν την ανάγκη επείγουσας ανάταξης του ΕΣΥ με όλους τους αναγκαίους χρηματοδοτικούς, υλικούς και ανθρώπινους πόρους.
Ενδεικτικά και μόνο η ανάκαμψη των νοσοκομείων του ΕΣΥ ακόμη και στα πλημμελή προ-2009 επίπεδα, θα σήμαινε αύξηση κατά €2δισ. της ετήσιας δημόσιας χρηματοδότησης τους, πρόσληψη 11000 νέων μόνιμων υγειονομικών και την μονιμοποίηση των 9884 επικουρικών υπαλλήλων που εργάζονται σήμερα στα νοσοκομεία.
