Νέα διάσταση στην προσπάθεια των τραπεζών να επιταχύνουν την εκκαθάριση των ισολογισμών τους από τα «κόκκινα» δάνεια δίνει η συμφωνία της κυβέρνησης με την Τράπεζα της Ελλάδος για την ενεργοποίηση, από τις αρχές του 2020, και του σχεδίου της ΤτΕ, το οποίο θα επιτρέψει να καθαρίσει ταχύτερα η... κόπρος του Αυγείου, δηλαδή τα δάνεια που βρίσκονται σε βαθιά καθυστέρηση και έχουν καταγγελθεί.
Όπως σχολιάζουν αναλυτές, το σχέδιο της ΤτΕ έρχεται να συμπληρώσει το σχέδιο «Ηρακλής», που έχει εκπονηθεί από το υπουργείο Οικονομικών και αναμένεται να πάρει μορφή νόμου πριν το τέλος του έτους. Αυτή η συμπληρωματικότητα, καθησυχάζει όσους εξέφραζαν φόβους ότι μόνο με το σχέδιο «Ηρακλής», για τις τιτλοποιήσεις μη εξυπηρετούμενων δανείων με κρατικές εγγυήσεις, θα «καθάριζαν» προβληματικά δάνεια σχετικά καλής ποιότητας, ενώ θα έμεναν στα τραπεζικά χαρτοφυλάκια τα χειρότερα NPL:
- Η δομή του σχεδίου «Ηρακλής», ακριβώς επειδή περιλαμβάνει κρατικές εγγυήσεις, οι οποίες απαγορεύεται να προσφέρονται για «τοξικά» δάνεια, οδηγεί σε τιτλοποιήσεις δανείων σχετικά υψηλής ποιότητας. Ειδικά για το ανώτερο κομμάτι των τιτλοποιήσεων (senior tranch), για το οποίο θα προσφέρει εγγυήσεις το Δημόσιο, οι τράπεζες είναι υποχρεωμένες να διαμορφώσουν έτσι τα «μπουκέτα» των τιτλοποιήσεων, ώστε να εξασφαλίζεται αξιολόγηση τουλάχιστον ΒΒ- από αναγνωρισμένο οίκο. Αυτό σημαίνει ότι, για να φθάσουν αυτόν τον ψηλό «πήχη» αξιολόγησης, οι τράπεζες θα πρέπει να τοποθετήσουν στα τιτλοποιούμενα χαρτοφυλάκια δάνεια της κατηγορίας “unlikely to pay”, δηλαδή δάνεια με μικρή καθυστέρηση, έως ενός έτους. Επιπλέον, για να εξασφαλισθεί η καλή βαθμολογία, θα χρειασθεί ακόμη και να τιτλοποιηθούν κανονικά εξυπηρετούμενα δάνεια, μαζί με τα προβληματικά. Στο μεσαίο και στο χαμηλότερο κομμάτι των τιτλοποιήσεων αναμένεται να τοποθετηθούν δάνεια με μεγαλύτερη καθυστέρηση, αλλά πάντως όχι αρκετά, μπροστά στο «βουνό» των πολύ προβληματικών δανείων των τραπεζών.
- Αντίθετα, η Τράπεζα της Ελλάδος έχει ξεκαθαρίσει εξαρχής ότι με το δικό της σχέδιο προορίζονται να μεταφερθούν σε όχημα ειδικού σκοπού μόνο δάνεια που έχουν ήδη καταγγελθεί από τις τράπεζες, δηλαδή το πιο... προβληματικό κομμάτι των προβληματικών δανείων. Η ΤτΕ έχει, άλλωστε, υπόψη της την ανησυχία που υπάρχει στον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό της ΕΚΤ για το γεγονός ότι οι ελληνικές τράπεζες δεν έχουν μόνο το μεγαλύτερο δείκτη «κόκκινων» δανείων στην ευρωζώνη, αλλά έχουν συγκεντρώσει και τα περισσότερα δάνεια σε βαθιά καθυστέρηση. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην πρόσφατη ανάλυση της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, η Αρχή, που αποτελεί την «ομπρέλα» των τραπεζικών εποπτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επισήμαινε ότι η Ελλάδα έχει τη χειρότερη επίδοση στην Ευρώπη, με τα δάνεια που βρίσκονται σε καθυστέρηση περισσότερα από πέντε χρόνια να ξεπερνούν το 65% του συνόλου των «κόκκινων» δανείων.
Δεδομένου ότι το σχέδιο «Ηρακλής» έχει στόχο να αντιμετωπίσει το 40% των «κόκκινων» δανείων μέσω τιτλοποιήσεων, ενώ το σχέδιο της ΤτΕ καλύπτει χονδρικά το υπόλοιπο 60%, των χαμηλότερης ποιότητας δανείων, οι προσδοκίες για γρήγορη εκκαθάριση των τραπεζικών χαρτοφυλακίων ενισχύονται σημαντικά και αρχίζει να γίνεται ορατός ο στόχος για μείωση του ποσοστού των NPE σε μονοψήφιο αριθμό το 2022, ή ακόμη και το 2021.
Η αναβαλλόμενη φορολογία
«Κερασάκι στην τούρτα» του σχεδίου της ΤτΕ είναι ότι παρέχει τη δυνατότητα να βελτιωθεί η ποιότητα των κεφαλαίων των τραπεζών, που σήμερα είναι χαμηλή, καθώς πάνω από 60% των κεφαλαίων προέρχονται από αναβαλλόμενες φορολογικές πιστώσεις (DTC), που αναγνωρίζονται προσωρινά από τις εποπτικές αρχές ως τραπεζικό κεφάλαιο.
Οι τράπεζες θα εισφέρουν σε όχημα ειδικού σκοπού, εκτός από δάνεια και ένα μέρος της αναβαλλόμενης φορολογίας, ώστε να μειωθεί το ποσοστό της επί του συνόλου των κεφαλαίων τους. Βέβαια, για να λειτουργήσει το σχήμα θα πρέπει να βρεθεί ένας τρόπος για να μην θεωρηθεί ότι το Δημόσιο πληρώνει πρόωρα επιστροφές φόρου και αυτό αποτελεί κρατική ενίσχυση. Η διοίκηση της ΤτΕ εμφανίζεται αισιόδοξη ότι μπορεί να βρεθεί μια λύση που θα καθησυχάσει όποιες ανησυχίες μπορεί να έχει η Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Κομισιόν.
