Τον κώδωνα του κινδύνου κρούει για μια ακόμη φορά ο Σύνδεσμος Ελλήνων Βιομηχάνων στο σχετικό μηνιαίο δελτίο καλώντας σε εκρήγορση όλες τις πλευρές για να αποφευχθεί ένας νέο κύλκλος στασιμότητας στην οικονομία. Παρόλο που σημειώνει κάποια θετικά στοιχεία ο ΣΕΒ σημειώνει πως η ελληνική οικονομία έχει την ανάγκη άμεσης εφαρμογής μέτρων για την τόνωσή της, καθώς η ανάπτυξη δεν μπορεί να προκύψει αυτόματα χωρίς ενεργές πολιτικές μείωσης της φορολογίας και στήριξης των ιδιωτικών επενδύσεων.
Αναλυτικά:
Σε ύφεση παρέμεινε η ελληνική οικονομία το Β’ 3μηνο του 2016, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, για 4ο συνεχόμενο 3μηνο. Ο ρυθμός μείωσης του ΑΕΠ διαμορφώθηκε στο -0,9%, έναντι -1,0% το προηγούμενο 3μηνο και +0,8% το αντίστοιχο 3μηνο πέρυσι. Συνολικά κατά το Α’ 6μηνο του 2016 η ύφεση (-1% έναντι +0,6% πέρυσι) αποτυπώνεται στην πτώση της ιδιωτικής κατανάλωσης (-1,4% έναντι +1,2% πέρυσι) και του όγκου των λιανικών πωλήσεων (-3,6% έναντι +0,3% πέρυσι), καθώς και την εξασθένιση των εξαγωγών αγαθών χωρίς πετρελαιοειδή (-1,4% έναντι +14,3% πέρυσι) και των τουριστικών αφίξεων κατά -1,6% έναντι αύξησης +20,8% πέρυσι (μολονότι οι αφίξεις της τελευταίας στιγμής δείχνουν θετικές τάσεις τους μήνες Ιούλιο – Αύγουστο). Αντίθετα, η βιομηχανία δείχνει να κινείται πιο δυναμικά, με την παραγωγή στη μεταποίηση να κινείται σε θετικό έδαφος (+4,3% το Α’ 6μηνο του 2016), ενώ μικτές είναι οι τάσεις στους δείκτες οικονομικού κλίματος. Πιο αναλυτικά, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία:
Ο δείκτης οικονομικού κλίματος κατέγραψε μικρή βελτίωση τον Αύγουστο του 2016 (στις 92,5 μονάδες, έναντι 90,9 τον Ιούλιο του 2016), παραμένοντας στο χαμηλό επίπεδο του α’ εξαμήνου του 2013. Η βελτίωση προέρχεται από όλους τους τομείς και σχετίζεται κυρίως με περισσότερο αισιόδοξες προβλέψεις για την παραγωγή και τις πωλήσεις, χωρίς όμως ταυτόχρονα να ενισχύονται οι προβλέψεις για αύξηση της απασχόλησης.
Η βιομηχανική παραγωγή σημείωσε άνοδο τον Ιούλιο του 2016 (+4,1%), ενώ συνολικά κατά το διάστημα Ιαν – Ιουλ 2016 εμφανίζει αύξηση +2,3%, κυρίως ως αποτέλεσμα της ενίσχυσης της παραγωγής στη μεταποίηση χωρίς τα πετρελαιοειδή (+3,8%) και ιδίως στους κλάδους τροφίμων (+4,5%), χημικών (+8%), μη μεταλλικών ορυκτών (+13,9%) και βασικών μετάλλων (+3,8%).
Παράλληλα, τον Αύγουστο του 2016 ο Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών (PMI) στη μεταποίηση εισήλθε σε επίπεδο (οριακής) ανάπτυξης (στις 50,4 μονάδες από 48,7 τον προηγούμενο μήνα) με ιδιαίτερα αισθητή αύξηση παραγγελιών και προσλήψεων που σχετίζονται με εξαγωγές, παρά τη συνεχιζόμενη συμπίεση των περιθωρίων κέρδους.
Το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε περαιτέρω τον Ιούνιο του 2016 στο 23,4% (από 24,9% τον Ιούνιο του 2015 και 23,6% τον Μάιο του 2016), ενώ το ισοζύγιο ροών μισθωτής απασχόλησης το διάστημα Ιαν – Ιουλ ήταν θετικό κατά 253 χιλ. θέσεις, γεγονός το οποίο οφείλεται κυρίως στις προσλήψεις εποχικών υπαλλήλων σε ξενοδοχεία και εστίαση. Παράλληλα, η πτώση του ποσοστού ανεργίας επηρεάζεται έως ένα βαθμό από τη μείωση του εργατικού δυναμικού λόγω μετανάστευσης ή συνταξιοδότησης, καθώς επίσης και από τις προσλήψεις με συμβάσεις ορισμένου χρόνου στο δημόσιο. Έτσι, δεν είναι βέβαιο το κατά πόσο θα μπορέσει να συνεχιστεί η μείωση της ανεργίας, δεδομένης και της αύξησης του αριθμού των ανέργων που αναζητούν εργασία όπως αποτυπώνεται στα στοιχεία του ΟΑΕΔ τον Ιούνιο (+5.460 άτομα) και τον Ιούλιο (+18.867 άτομα).
Ωστόσο, οι παραπάνω θετικές εξελίξεις συμπληρώνονται από:
Την επιδείνωση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης τον Αύγουστο του 2016 (στις -70,1 μονάδες, έναντι -69,2 τον προηγούμενο μήνα), η οποία παρουσιάζει μια τάση έντονης υποχώρησης από τον Φεβρουάριο του 2015 και μετά, με την απαισιοδοξία των νοικοκυριών κυρίως αναφορικά με την οικονομικής τους κατάσταση αλλά και της εξέλιξη της ανεργίας να διευρύνεται.
Τη συνεχή πτώση των λιανικών πωλήσεων (μείωση του δείκτη όγκου εξαιρουμένων των καυσίμων -1,5% τον Ιούνιο του 2016 και -2,2% το Α’ 6μηνο του έτους), με απώλειες σε όλες τις κατηγορίες καταστημάτων με εξαίρεση τα πολυκαταστήματα και τα είδη ένδυσης και υπόδησης (+9,1% και +2,6% αντίστοιχα το Α’ 6μηνο του 2016).
Την αποδυνάμωση των εξαγωγών αγαθών πλην πετρελαιοειδών από τον Μάιο του 2016 και μετά, οι οποίες, παρά την οριακή άνοδο του Ιουλίου 2016 (+0,7%), το διάστημα Ιαν – Ιουλ 2016 εμφανίζουν πτώση -0,9% έναντι αύξησης +13,3% το αντίστοιχο διάστημα πέρυσι. Παρόλ’ αυτά, οι εξαγωγές αρκετών κατηγοριών προϊόντων εξακολουθούν να κινούνται σε θετικό έδαφος, ιδίως τα τρόφιμα (+8,9%), τα ποτά και ο καπνός (+11,3%), τα μηχανήματα (+4,2%) και τα διάφορα βιομηχανικά είδη (+7,4%), γεγονός το οποίο έχει συμβάλει και στην αύξηση της παραγωγής αυτών των προϊόντων το Α’ 6μηνο του 2016.
Τη μείωση των εισπράξεων από τουρισμό και μεταφορές (-5,8% και -44,1% αντίστοιχα το Α’ 6μηνο του 2016), γεγονός το οποίο οφείλεται κυρίως στο ότι μεγάλο μέρος των σχετικών συναλλαγών πραγματοποιείται εκτός του ελληνικού τραπεζικού συστήματος.
Την πτώση των τουριστικών αφίξεων το Α’ 6μηνο του 2016 (-1,6%), αν και τα στοιχεία τόσο του Υπουργείου Ναυτιλίας για την ακτοπλοϊκή κίνηση, όσο και του ΣΕΤΕ για τις αεροπορικές αφίξεις, δείχνουν αύξηση (+6,9% το διάστημα Ιαν – Αυγ 2016 και +6,4% το διάστημα Ιαν – Ιουλ 2016 αντίστοιχα), λόγω των κρατήσεων της τελευταίας στιγμής.
Οι παραπάνω μικτές τάσεις, είναι αποτέλεσμα έως ένα μεγάλο βαθμό της γενικής καθυστέρησης που παρατηρείται στην εφαρμογή του προγράμματος προσαρμογής και της εξάντλησης των αντοχών της ιδιωτικής οικονομίας από την τάση υπερφορολόγησης που έχει εδραιωθεί. Την ίδια ώρα, η παραμονή του ρυθμού μείωσης του ΑΕΠ κοντά στο -1% από το Δ’ 3μηνο του 2015 καταδεικνύει τον κίνδυνο ενός νέου κύκλου στασιμότητας που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία και την ανάγκη άμεσης εφαρμογής μέτρων για την τόνωσή της, καθώς η ανάπτυξη δεν μπορεί να προκύψει αυτόματα χωρίς ενεργές πολιτικές μείωσης της φορολογίας και στήριξης των ιδιωτικών επενδύσεων.
