Η επιτυχής πολιτική της αριστερής κυβέρνησης συμμαχίας του Αντόνιο Κόστα στην Πορτογαλία, που οδήγησε τη χώρα στην πορεία εξόδου από τα μνημόνια, έχει προκαλέσει ενθουσιασμό και παρακινεί πρωτοβουλίες διαλόγου για τη μίμησh της και σε άλλες χώρες, ιδίως στη γείτονά της στην Ιβηρική Χερσόνησο, την Ισπανία.
Ο Γάσπαρ Λιαμαθάρες, ιστορικό στέλεχος και παλαιός γγ της Ενωμένης Αριστεράς (IU), που σήμερα συνεργάζεται πολιτικά με τους Podemos στο πλαίσιο της συμμαχίας Unidos Podemos, είναι ένας από τους κύριους υποκινητές και εκπροσώπους της αντίστοιχης πρωτοβουλίας στην Ισπανία.
Μία κίνηση που, όπως εξηγεί ο ίδιος, ευνοεί τη διαπερατότητα της ιδέας ενός ευρύτερου διαλόγου και της πολιτικής συνεργασίας των αριστερών δυνάμεων για τον σχηματισμό μίας εναλλακτικής προοδευτικής κυβέρνησης, à la Πορτογαλικά, για την ανατροπή της δεξιάς κυβέρνησης μειοψηφίας του Μαριάνο Ραχόι. Ιδίως στο παρόν πολιτικό πλαίσιο, όπως λέει, όπου η εκλογή του Πέδρο Σάντσεθ στην ηγεσία των Σοσιαλιστών (PSOE) χάρις στην στροφή του προς ένα πιο προοδευτικό πρόγραμμα και προς τη μαχητική βάση του κόμματος, ανοίγει ένα μεγαλύτερο πλαίσιο πιθανών συνεργασιών.
Ο Γάσπαρ Λιαμαθάρες μίλησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ για τη δρομολογημένη αυτή πρωτοβουλία και εξηγεί τους προγραμματικούς της στόχους και τις δυνατότητες που μπορεί να δημιουργήσει όχι μόνον στην Ισπανία, αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Ακολουθεί η συνέντευξη:
Ερ.: Κύριε Λιαμαθάρες, ευχαριστούμε που μιλάτε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και θα θέλαμε να σας ρωτήσουμε σε τι συνίσταται τούτη η πρωτοβουλία υπέρ της σύστασης μίας εναλλακτικής προοδευτικής κι αριστερής κυβέρνησης κατά τα πρότυπα της Πορτογαλίας και ποιες δυνάμεις και προσωπικότητες συμμετέχουν σε αυτήν;
Απ.: Η πρωτοβουλία κατ’ αρχάς ξεπερνάει ακόμη και τους ίδιους της τους οργανωτές, αποτελείται από μεμονωμένα πρόσωπα και συλλογικότητες, που στη σημερινή τους κατάσταση διαδραματίζουν έναν ρόλο στο χώρο τους, τον επαγγελματικό, τον πολιτικό, τον δικαστικό, επίσης προσωπικότητες από το χώρο της κουλτούρας. Σε μεγάλο βαθμό εκείνο που μας ενώνει είναι η απογοήτευση για την αδυναμία να μετασχηματισθεί η αντίσταση στη δεξιά κυβέρνηση και στις πολιτικές της λιτότητας σε μία εναλλακτική κυβέρνηση. Από την άλλη πλευρά πάντως τρέφουμε και μας συνέχει μία ελπίδα ότι είναι δυνατόν να ανασυνταχθεί, σε κάποια μορφή, ο διάλογος και μία συμφωνία στους κόλπους της Αριστεράς, εν πρώτοις, κι έπειτα κάποια στιγμή να επιτευχθεί ακόμη μία ευρύτερη συμφωνία, ένα κοινωνικό, αλλά και πολιτικό, συμβόλαιο. Επί της αρχής εκείνο που μας ανησυχεί είναι το γεγονός της αποτυχίας αυτής της συμφωνίας μεταξύ των αριστερών δυνάμεων, η προτίμησή τους για την εσωστρέφεια και για την αμοιβαία αποτυχία αντί για την ένωση των δυνάμεών τους και γι’ αυτό εκφράζουμε την βούληση για ενότητα. Στο βαθμό που μπορούμε, θέλουμε να ευνοήσουμε με την πρωτοβουλία τούτη το διάλογο και την αμοιβαία αναγνώριση στους κόλπους της Αριστεράς -βεβαίως, εν πρώτοις, ως πράξη αντίστασης στις δεξιές κυβερνήσεις. Κάτι που μας καλεί να πράξουμε ακόμη περισσότερο προς την κατεύθυνση αυτή, καθώς αντιτάσσεται μία πολύ αδύναμη αντίσταση.
Στις σημερινές συνθήκες, η κοινωνική αντίσταση είναι πολύ στοχευμενη και συγκεντρώνεται γύρω από συγκεκριμένες πολιτικές παρατάξεις και κλαδικές κινητοποιήσεις, όπως πρόσφατα εναντίον των υπηρεσιών Uber, όμως υπάρχουν σχεδόν μηδαμινές κοινωνικές κινητοποιήσεις με καθαρά πολιτική προοπτική. Και γι’ αυτό η πρωτοβουλία στόχο έχει να εμπνεύσει μία εναλλακτική πολιτική, που σήμερα δεν υπάρχει στο προσκήνιο, καθώς, παρά τις αρχικές ελπίδες και τις κινητοποιήσεις, στο τέλος έχουμε καταλήξει να ψηφίζουμε τα ίδια κόμματα, έτσι δεν είναι; Παρ’ όλο που κι αυτοί οι ίδιοι είναι προσωπικά εμπλεγμένοι σε πολλαπλά σκάνδαλα διαφθοράς.
Μοιάζει να συντελούνται αλλαγές στην πολιτική αντιπροσώπευση, αλλάζουν κάποιοι από τους εκπροσώπους στην πολιτική με την ανάδυση γενεαλογικά νέων προσώπων, αλλά σε αδρές γραμμές μήτε η πολιτική γραμμή, μήτε κι η εξουσία υφίστανται ριζικές αλλαγές.
Ερ.: Εντούτοις, υπό την παρούσα κοινοβουλευτική και πολιτικο-κομματική συγκυρία, σας φαίνεται πιθανόν να υπάρξει μία τέτοια αλλαγή στη στάση των προοδευτικών δυνάμεων;
Απ.: Αυτό είναι και το ευκταίο. Εγώ πιστεύω πως η απογοήτευση εκεί ακριβώς εδράζεται. Αφ’ ενός γιατί δεν κατορθώσαμε να αλλάξουμε την εξουσία –που για να είμαστε ειλικρινείς, αυτό θα ήταν πολύ δύσκολο, έτσι δεν είναι;– αλλά αφ’ ετέρου γιατί δεν μπόρεσαν να πραγματωθούν όλες εκείνες οι ελπίδες που είχαν δημιουργηθεί σχετικά με τη δυνατότητα να αλλάξουν οι μορφές που ασκείται η πολιτική, η συγκεκριμένη αλλαγή της πολιτικής δράσης, μέσω πιο συμμετοχικών μορφών δράσης, πιο πλουραλιστικών, λιγότερο ανταγωνιστικών. Σχεδόν μπορούμε να πούμε ότι όχι μόνο δεν υλοποιήθηκαν αυτές οι ελπίδες, αλλά πως ούτε καν πειραματικά προσπαθήσαμε να τις θέσουμε σε εφαρμογή. Εμείς πιστεύουμε πως η 15η Μαΐου (σ.σ.. οι μαζικές κινητοποιήσεις και καταλήψεις του Μαΐου 2011, που απετέλεσαν και την απαρχή της ανάδυσης του κινήματος των Podemos) στον καιρό της, ή οι κινητοποιήσεις κατά του πολέμου στο Ιράκ, οι λογής εκρήξεις με ανάλογα κοινωνικά αιτήματα, όλα αυτά δεν συγκλίνουν τόσο στην αλλαγή της εξουσίας καθαυτής, όσο στην αλλαγή της μορφής άσκησης της πολιτικής, ή της παραδοσιακής μορφής των πολιτικών κομμάτων, ή των εργατικών ενώσεων, για το ποιος αποφασίζει – όλα αυτά τα ερωτήματα κι οι διεκδικήσεις εξακολουθούν να παραμένουν μετέωρα.
Ερ.: Τώρα, που ο Πέδρο Σάντσεθ ανέλαβε τα ηνία του Σοσιαλιστικού Κόμματος της Ισπανίας, πιστεύετε πως μπορεί να ανοίξει ένας νέος δίαυλος διαλόγου και συνεργασίας των προοδευτικών δυνάμεων, όπως συνέβη και στην Πορτογαλία;
Απ.: Ποτέ δεν ξέρει κανείς, μολονότι θα μπορούσαμε να πούμε πως υπό τη σημερινή της μορφή η σοσιαλδημοκρατία μοιάζει πιο διαπερατή στο διάλογο μέσα στους κόλπους της Αριστεράς. Δεν μοιάζει με εκείνη τη «φιλελευθερίζουσα» Αριστερά, όπως του Τόνι Μπλερ, ή του Φελίπε Γκονθάλεθ, που είναι πιο αντιδραστική στο διάλογο με την Αριστερά και πιο ευεπίφορη προς τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές. Και υπ’ αυτήν την έννοια αναδύεται μία κάποια ελπίδα, μολονότι αναμένεται ακόμη να δούμε ποια θα είναι τα πρώτα του δείγματα πολιτικής, αλλά κυρίως θα πρέπει να δούμε ποια πρόκειται να είναι η βούληση των Podemos. Διότι εγώ πιστεύω πως οι ευθύνες για το παρόν πολιτικό αδιέξοδο δεν μπορούν να αποδοθούν μόνον στο στρατόπεδο των Σοσιαλιστών, που βέβαια δεδομένο ότι πλειοψηφούν κι έχουν υπάρξει περισσότερα χρόνια στην εξουσία -έχουν μεγάλο τμήμα της ευθύνης-, αλλά υπάρχει και μερίδιο ευθύνης και στην άλλη Αριστερά, που πιστεύει ότι η ιδεολογική καθαρότητα είναι η μόνη απάντηση. Προσωπική μου άποψη είναι ότι αυτό που αποδεικνύεται στους σημερινούς καιρούς είναι πως κυριαρχούν τμηματικές και επικαιρικές απόψεις και δεν διατυπώνονται οικουμενικές απαντήσεις, συγκλίνουσες. Θα πρέπει στην Αριστερά να είμαστε πιο μετριασμένοι και λιγότερο δογματικοί.
Ερ.: Η πρωτοβουλία έχει έλθει σε επαφή με συναφείς κινήσεις, ή κόμματα, στο εξωτερικό, προτίθεται να επεκταθεί και σε διεθνές, ευρωπαϊκό, επίπεδο, ιδίως σε χώρες του Νότου, όπως η Ιταλία, ή η Ελλάδα, που αντιμετωπίζουν ομοειδή οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα;
Απ.: Οι βασικές μας επαφές τούτη τη χρονική στιγμή περιορίζονται απλώς στην Πορτογαλία. Θα έχουμε μία ημερίδα με εκείνους την ερχόμενη εβδομάδα και θα συζητήσουμε διάφορες πιθανότητες συνεργασίας. Με τις δυνάμεις στην Πορτογαλία έχουμε μία πιο άμεση επαφή. Όσον αφορά την ευρωπαϊκή προοπτική, ήδη έχουμε μία οργανική επαφή με άλλες χώρες στο πλαίσιο του Ευρωκοινοβουλίου, μολονότι έχω την εντύπωση πως, όπως διαφαίνεται από τις διαφορετικές εκλογικές αναμετρήσεις, βιώνουμε μία επανεθνικοποίηση της πολιτικής, μία αναβίωση του κρατικού εθνικισμού, που δεν ευνοεί την Αριστερά κι έτσι χάνουμε την οικουμενική προοπτική της. Προς το παρόν είμαστε μία μικρή πλατφόρμα, πασχίζουμε ακόμη να οργανωθούμε και φυσικά μία από τις πρώτες επαφές μας, ήταν με την Πορτογαλία και με τον Γάλλο Ζακ-Λικ Μελανσόν. Με την Ιταλία έχουμε επαφές σε μικρότερο βαθμό γιατί οι αντίστοιχες παρατάξεις εκεί βρίσκονται σε μία ασταθή πορεία—αφομοίωσης, ή μη με το PD του Ρέντσι (Σ.τ.Σ). Με την Ελλάδα, η συνεργασία που είχαμε παραδοσιακά ως Ενωμένη Αριστερά (IU) με τον ΣΥΡΙΖΑ, τώρα που το ελληνικό κόμμα βρίσκεται στην κυβέρνηση, έχει περιορισθεί σε χαμηλόβαθμο επίπεδο, κι όχι με την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
