Οι δασμοί των ΗΠΑ, τα παγκόσμια προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα και η συρρίκνωση της αμερικανικής κτηνοτροφίας οδηγούν σε εκρηκτική άνοδο τις τιμές των δερμάτινων προϊόντων. Από μπότες και τσάντες έως έπιπλα, οι καταναλωτές πληρώνουν ήδη ακριβότερα και οι αναλυτές προειδοποιούν, ότι το κύμα ανατιμήσεων δεν έχει ακόμη κορυφωθεί.
Η επιβολή σαρωτικών δασμών στις εισαγωγές από την κυβέρνηση Τραμπ την άνοιξη του 2025 προκάλεσε σοκ στον κλάδο του δέρματος, αποκαλύπτοντας πόσο ευάλωτη είναι η παγκόσμια αλυσίδα παραγωγής. Εταιρείες υποδημάτων, ειδών μόδας και επίπλων βρέθηκαν αντιμέτωπες με απότομες αυξήσεις κόστους, καθυστερήσεις στις παραδόσεις και έντονη αβεβαιότητα, η οποία μετακυλίεται πλέον στον τελικό καταναλωτή.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Twisted X, αμερικανικής εταιρείας western υποδημάτων με έδρα το Τέξας. Όταν ανακοινώθηκαν οι δασμοί, η διοίκηση μετέτρεψε κυριολεκτικά μια αίθουσα συσκέψεων σε «δωμάτιο πολέμου», καθώς τα κόστη εισαγωγής άλλαζαν από μέρα σε μέρα και οι αποστολές σταματούσαν εν πλω.
«Οι τιμές κινούνταν τόσο γρήγορα που έπρεπε να επαναϋπολογίζουμε τα περιθώρια κέρδους ανά ώρα», περιέγραψε χαρακτηριστικά ο CEO της εταιρείας, Πρασάντ Ρέντι μιλώντας στο CNBC.
Ένα παγκόσμιο παζλ που γύρισε μπούμερανγκ
Το πρόβλημα δεν αφορά μία μόνο εταιρεία. Ολόκληρος ο κλάδος βασίζεται σε ένα σύνθετο διεθνές μοντέλο παραγωγής: τα ακατέργαστα δέρματα προέρχονται συχνά από αμερικανικά βοοειδή, αποστέλλονται στην Ασία για κατεργασία, στη συνέχεια μεταφέρονται σε εργοστάσια σε Κίνα, Βιετνάμ, Ινδία ή Μεξικό για κοπή και συναρμολόγηση και τελικά επιστρέφουν στις ΗΠΑ ως τελικά προϊόντα.
Αυτό το μοντέλο διατηρούσε χαμηλό το κόστος για δεκαετίες. Όμως, με την επιβολή υψηλών δασμών σε χώρες-κλειδιά, ιδίως την Κίνα, το Βιετνάμ, την Ιταλία και την Ινδία, η εξάρτηση της αγοράς των ΗΠΑ από το εξωτερικό μετατράπηκε σε αχίλλειο πτέρνα. Σύμφωνα με το Yale Budget Lab, οι τιμές των δερμάτινων ειδών θα παραμείνουν αυξημένες κατά περίπου 22% για τουλάχιστον ένα έως δύο χρόνια.
Πίεση στα περιθώρια και στις τιμές λιανικής
Οι επιπτώσεις είναι ήδη εμφανείς. Ο όμιλος Tapestry, στον οποίο ανήκουν τα brands Coach και Kate Spade, προειδοποίησε τους επενδυτές ότι το κόστος από τους δασμούς μπορεί να φτάσει τα 160 εκατ. δολάρια, μιλώντας για σοβαρές πιέσεις στην κερδοφορία.
Αντίστοιχα, ο κολοσσός υποδημάτων Steve Madden παραδέχθηκε ότι το τρίτο τρίμηνο του έτους ήταν «ιδιαίτερα δύσκολο», κυρίως λόγω των νέων εμπορικών φραγμών.
Αν και πολλές εταιρείες προσπάθησαν αρχικά να απορροφήσουν μέρος των αυξήσεων, τα περιθώρια στενεύουν. Η Twisted X αναγκάστηκε να αυξήσει τις τιμές της κατά 1%-3% μέσα στο 2025, ενώ ανταγωνιστές της προχώρησαν σε ακόμη μεγαλύτερες ανατιμήσεις.
Στον χώρο της πολυτέλειας, οι αυξήσεις είναι ήδη αισθητές: η εμβληματική τσάντα Classic Flap της Chanel κοστίζει περίπου 5% περισσότερο σε σχέση με πέρυσι, μετά από νέο γύρο ανατιμήσεων.
Η «τέλεια καταιγίδα» στις πρώτες ύλες
Σαν να μην έφταναν οι δασμοί και τα μεταφορικά κόστη, ο κλάδος αντιμετωπίζει και σοβαρή έλλειψη πρώτης ύλης. Τα κοπάδια βοοειδών στις ΗΠΑ βρίσκονται στο χαμηλότερο επίπεδο από τη δεκαετία του 1950, εξαιτίας παρατεταμένων ξηρασιών, αυξημένου κόστους ζωοτροφών και μαζικής μείωσης των κοπαδιών. Λιγότερα βοοειδή σημαίνουν λιγότερα δέρματα, σε μια περίοδο που η παγκόσμια ζήτηση για ποιοτικό δέρμα παραμένει ισχυρή.
Ακόμη και οι συνθετικές εναλλακτικές δεν προσφέρουν διέξοδο. Πολλά υλικά απομίμησης δέρματος βασίζονται σε πετροχημικά προϊόντα από την Ασία, τα οποία επίσης επιβαρύνονται με δασμούς, οδηγώντας σε αυξήσεις μεσαίου έως υψηλού μονοψήφιου ποσοστού.
Γιατί το πρόβλημα δεν λύνεται εύκολα
Η συρρίκνωση της εγχώριας βιομηχανίας δέρματος στις ΗΠΑ περιορίζει τις εναλλακτικές. Από περισσότερους από 300.000 εργαζόμενους και περίπου 1.000 βυρσοδεψία τη δεκαετία του 1950, ο κλάδος απασχολεί σήμερα μόλις 50.000 άτομα, με λίγες εκατοντάδες μονάδες σε λειτουργία.
Παρά τις προσδοκίες ότι οι δασμοί θα ενίσχυαν την εγχώρια παραγωγή, οι περισσότερες εταιρείες επιλέγουν απλώς να μεταφέρουν την παραγωγή τους σε άλλες χώρες, αντί να επαναπατρίσουν τη βιομηχανία.
Οι αναλυτές προειδοποιούν ότι το 2026 θα είναι το πραγματικό σημείο καμπής: τότε οι επιχειρήσεις θα κληθούν να αποφασίσουν αν θα μετακυλίσουν πλήρως το κόστος στους καταναλωτές, αν θα περικόψουν θέσεις εργασίας ή αν θα μειώσουν αποδόσεις προς τους μετόχους.
Για τους καταναλωτές, το μήνυμα είναι σαφές: οι δερμάτινες μπότες, οι τσάντες και τα έπιπλα δεν θα φθηνύνουν σύντομα. Αντίθετα, όλα δείχνουν ότι οι αυξήσεις τιμών θα συνεχιστούν.