Σε εφαρμογή τίθεται η νέα ρύθμιση που εγκρίθηκε από τη Βουλή για την παροχή της λεγόμενης «χρυσής βίζας» σε πολίτες τρίτων χωρών που θα αγοράσουν ελληνικές μετοχές και ομόλογα, ή θα καταθέσουν χρήματα σε ελληνικές τράπεζες. Η νέα ρύθμιση συνοδεύεται από ελπίδες για εισροή κεφαλαίων, αλλά και από ανησυχίες για ξέπλυμα βρώμικου χρήματος.
Με το νόμο του υπουργείου Οικονομίας, που ψηφίσθηκε χθες από τη Βουλή και στον οποίο είχε ενσωματωθεί και η τροπολογία την προστασία της πρώτης κατοικίας, εγκρίθηκε η σημαντική και αναμενόμενη από καιρό τροποποίηση του καθεστώτος της «χρυσής βίζας», που αρχικά αξιοποιήθηκε από ξένους επενδυτές στην αγορά ακινήτων και πλέον επεκτείνεται και σε άυλες επενδύσεις.
Η χορήγηση της «χρυσής βίζας», δηλαδή της άδειας διαμονής στην Ελλάδα πενταετούς διάρκειας, έφερε ήδη σημαντικές επενδύσεις στην αγορά ακινήτων, αν και υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι δημιούργησε στρεβλώσεις και φαινόμενα παραβατικότητας. Ως το τέλος του 2018, σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής, είχε χορηγηθεί «χρυσή βίζα» σε 3.620 επενδυτές στην αγορά ακινήτων.
Το πείραμα της προσέλκυσης επενδυτών από τρίτες χώρες, κυρίως δηλαδή από την Κίνα, την Ρωσία και αραβικές χώρες, με δέλεαρ την πενταετή άδεια διαμονής (και ελεύθερης μετακίνησης στη ζώνη Σένγκεν) μεταφέρεται τώρα στο χώρο των κινητών αξιών, με στόχο να προσελκύσει η Ελλάδα νέα επενδυτικά κεφάλαια σε καταθέσεις, μετοχές και ομόλογα.
Οι επενδύσεις αυτής της κατηγορίας, σύμφωνα με τη διάταξη που ψηφίσθηκε, θα διοχετευθούν στην ελληνική αγορά μέσω τραπεζών και εταιρειών παροχής επενδυτικών υπηρεσιών, η λειτουργία των οποίων διέπεται και από αυστηρούς κανόνες για τον έλεγχο της προέλευσης των κεφαλαίων.
Το σημαντικό για ένα ξένο επενδυτή που ενδιαφέρεται πρωτίστως για την ελευθερία εγκατάστασης και μετακίνησης στον ευρωπαϊκό χώρο είναι ότι οι επενδύσεις σε κινητές αξίες γίνονται πολύ ευκολότερα από μια τοποθέτηση κεφαλαίων σε κατοικία.
Επιπλέον, όπως λένε τραπεζικά στελέχη, η σύνδεση αυτών των επενδύσεων με τη «χρυσή βίζα» γίνεται σε μια περίοδο όπου, κατά κοινή ομολογία των αναλυτών διεθνώς, οι επενδύσεις σε ελληνικές μετοχές και ομόλογα κρύβουν πολλές ευκαιρίες για υψηλές αποδόσεις, αφού οι τιμές είναι πολύ χαμηλές, ύστερα από πολλά χρόνια οικονομικής κρίσης.
Κατηγορίες επενδύσεων
Σύμφωνα με τη νέα διάταξη, θα επιτρέπεται η είσοδος και διαμονή στην Ελλάδα πολίτη τρίτης χώρας που έχει πραγματοποιήσει επένδυση σε μία από τις εξής κατηγορίες:
- Εισφορά κεφαλαίου ποσού 400.000 ευρώ τουλάχιστον, σε εταιρεία η οποία έχει έδρα ή εγκατάσταση στην Ελλάδα, εξαιρουμένων των Εταιρειών Επενδύσεων Χαρτοφυλακίου και των Εταιρειών Επενδύσεων Ακίνητης Περιουσίας, για την απόκτηση μετοχών σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου ή ομολόγων κατά την έκδοση ομολογιακού δανείου, τα οποία εισάγονται για διαπραγμάτευση σε ρυθμιζόμενες αγορές ή πολυμερείς μηχανισμούς διαπραγμάτευσης που λειτουργούν στην Ελλάδα.
- Εισφορά κεφαλαίου ποσού 400.000 ευρώ τουλάχιστον σε Ανώνυμη Εταιρεία Επενδύσεων σε Ακίνητη Περιουσία (ΑΕΕΑΠ) που έχει ως σκοπό να επενδύει αποκλειστικά στην Ελλάδα, για την απόκτηση μετοχών σε αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου.
- Εισφορά κεφαλαίου ποσού 400.000 ευρώ τουλάχιστον σε Εταιρεία Κεφαλαίου Επιχειρηματικών Συμμετοχών (ΕΚΕΣ) για απόκτηση μετοχών ή σε Αμοιβαίο Κεφάλαιο Επιχειρηματικών Συμμετοχών για απόκτηση μεραδιών, εφόσον οι παραπάνω Οργανισμοί Εναλλακτικών Επενδύσεων (ΟΕΕ) έχουν ως σκοπό να επενδύουν αποκλειστικά σε επιχειρήσεις με έδρα ή και εγκατάσταση στην Ελλάδα.
- Αγορά ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου, με αξία κτήσης τουλάχιστον 400.000 ευρώ και υπολειπόμενη διάρκεια λήξης κατά το χρόνο αγοράς τρία τουλάχιστον έτη, μέσω πιστωτικού ιδρύματος εγκατεστημένου στην Ελλάδα.
- Προθεσμιακή κατάθεση ύψους 400.000 ευρώ ελάχιστον, σε ημεδαπό πιστωτικό ίδρυμα, ετήσιας τουλάχιστον διάρκειας, με πάγια εντολή ανανέωσης.
- Αγορά μετοχών, εταιρικών ομόλογων ή και ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου, τα οποία εισάγονται για διαπραγμάτευση ή διαπραγματεύονται σε ρυθμιζόμενες αγορές ή πολυμερείς μηχανισμούς διαπραγμάτευσης, που λειτουργούν στην Ελλάδα αξίας κτήσης 800.000 ευρώ τουλάχιστον.
- Αγορά μεριδίων αξίας κτήσης 400.000 ευρώ τουλάχιστον σε αμοιβαίο κεφάλαιο το οποίο έχει συσταθεί στην Ελλάδα ή άλλη χώρα και έχει ως σκοπό να επενδύει αποκλειστικά σε μετοχές, εταιρικά ομόλογα ή και ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου.
Φόβοι για ξέπλυμα
Πρέπει, πάντως, να σημειωθεί ότι στις Βρυξέλλες παρακολουθούν με αρκετό σκεπτικισμό τη διεύρυνση του καθεστώτος για τη χορήγηση της «χρυσής βίζας» στην Ελλάδα, αν και η χώρα δεν περιλαμβάνεται στην κατηγορία των χωρών υψηλού κινδύνου, που περιλαμβάνει όσες χώρες παρέχουν όχι μόνο άδεια διαμονής, αλλά ιθαγένεια σε επενδυτές τρίτων χωρών.
Η Κομισιόν φοβάται ότι αυτά τα προγράμματα όχι μόνο αφήνουν περιθώρια για ξέπλυμα χρήματος από εγκληματικές δραστηριότητες στον ευρωπαϊκό χώρο, αλλά μπορεί να διευκολύνουν την εγκατάσταση και ελεύθερη διακίνηση προσώπων με εγκληματική δραστηριότητα.
Αξίζει να αναφερθεί ότι το νέο πλαίσιο για τη «χρυσή βίζα» ενεργοποιείται σε μια περίοδο όπου στην Ελλάδα υπάρχει ένα σημαντικό θεσμικό κενό: η χώρα δεν έχει εντάξει ακόμα στην εθνική νομοθεσία την πέμπτη οδηγία για το ξέπλυμα χρήματος που προέρχεται από εγκληματική δραστηριότητα, ενώ με μεγάλη καθυστέρηση και υπό την απειλή κυρώσεων από την Κομισιόν εγκρίθηκε σχετικά πρόσφατα η τέταρτη κοινοτική οδηγία.
Η Κομισιόν έχει δώσει χρονικό περιθώριο ως τον Ιανουάριο του 2020 για την ενσωμάτωση της νέας οδηγίας στο δίκαιο των εθνικών κρατών, κάτι που σημαίνει ότι, αν η Αθήνα εξαντλήσει τα περιθώρια, για αρκετούς μήνες θα είναι σε ισχύ το νέο θεσμικό πλαίσιο για τη χορήγηση της «χρυσής βίζας» με άυλες επενδύσεις, χωρίς να εφαρμόζονται οι αυστηρότεροι ευρωπαϊκοί κανόνες για την καταπολέμηση του ξεπλύματος.
Σημειώνεται ότι οι κύριοι στόχοι της νέας οδηγίας είναι:
- Η θέσπιση ελάχιστων κανόνων σχετικά με τον ορισμό των αξιόποινων πράξεων και των κυρώσεων που σχετίζονται με τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.
- Η άρση των εμποδίων για τη διασυνοριακή δικαστική και αστυνομική συνεργασία μέσω της πρόβλεψης κοινών διατάξεων για τη βελτίωση της διερεύνησης αδικημάτων που σχετίζονται με τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.
- Η ευθυγράμμιση των κανόνων της Ε.Ε. με διεθνείς υποχρεώσεις, ειδικότερα όσες απορρέουν από τη Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για το ξέπλυμα, την έρευνα, την κατάσχεση και δήμευση των προϊόντων που προέρχονται από εγκληματικές δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας (Σύμβαση της Βαρσοβίας) και τις σχετικές συστάσεις της Ομάδας Χρηματοοικονομικής Δράσης (FATF).
