Με ανοιχτά μέτωπα και έντονες διαφωνίες, οι Ευρωπαίοι ηγέτες συναντώνται σήμερα στις Βρυξέλλες σε μια Σύνοδο Κορυφής που θεωρείται καθοριστική για το μέλλον της Ουκρανίας. Στο τραπέζι βρίσκεται η χρηματοδότηση των αναγκών της χώρας για τα επόμενα χρόνια, με βασικό σημείο τριβής την τύχη των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων.
Οι αποφάσεις τους θα είναι εξαιρετικά κρίσιμες για τις εξελίξεις στο ουκρανικό ζήτημα, οι οποίες θα διαμορφώσουν νέες ισορροπίες στα μέτωπα των αντιπαραθέσεων και μπορεί να επηρεάσουν αποφασιστικά τις σχέσεις αντιπαλότητα ΕΕ-Ρωσίας.
Εν μέσω έντονων διαφωνιών και ισχυρών παρασκηνιακών πιέσεων, οι συζητήσεις θα επικεντρωθούν στη χρήση παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για τη χρηματοδοτική και αμυντική στήριξη της Ουκρανίας - μία κίνηση που θα ισοδυναμεί με κάτι πρωτοφανές ιστορικά: Ο πραγματικός νικητής του πολέμου να πληρώνει στην ουσία πολεμικές αποζημιώσεις !
Αντιδράσεις και διαφωνίες
Οι «27» βρίσκονται τώρα αντιμέτωποι με την απόφαση που είχαν λάβει στη Σύνοδοτου Οκτωβρίου, όταν δεσμεύτηκαν να καλύψουν τις χρηματοδοτικές ανάγκες της Ουκρανίας για το 2026 και το 2027. Τώρα πρέπει να συμφωνήσουν στον τρόπο υλοποίησης, προσπαθώντας παράλληλα ν αποφύγουν μιά επικίνδυνη κλιμάκωση με τη Ρωσία, η οποία ασφαλώς θα αντιδράσει με πολλούς τρόπους.
Το επίμαχο θμα είναι τι θα γίνουν τα 210 δισ. ευρώ ρωσικών κεφαλαίων που βρίσκονται υπό ευρωπαϊκή δικαιοδοσία. Το Βέλγιο, όπου βρίσκονται περίπου 180 δισ. στο Αποθετήριο Euroclear, αντιτίθεται στη χρήση τους, επικαλούμενο νομικούς και οικονομικούς κινδύνους. Η βελγική κυβέρνηση φοβάται πιθανές νομικές αξιώσεις από τη Μόσχα και προτείνει ως εναλλακτική λύση την έκδοση κοινού ευρωπαϊκού δανείου, το οποίο χαρακτηρίζει ασφαλέστερο και οικονομικότερο
Επιφυλάξεις εκφράζει και η Ιταλία. Η Τζόρτζια Μελόνι ξεκαθάρισε ότι η Ρώμη δεν έχει αποφασίσει πώς – ή αν – θα αξιοποιηθούν τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία, τονίζοντας τους κινδύνους για αντίποινα και επιβάρυνση των εθνικών προϋπολογισμών.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, παρουσιάζοντας δύο εναλλακτικές για χρηματοδότηση της Ουκρανίας:
- Αξιοποίηση περιουσιακών στοιχείων ή
- Δανεισμό σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Ξεκαθάρισε ωστόσο ότι η χρηματοδότηση της Ουκρανίας για τα επόμενα δύο χρόνια αποτελεί "αδιαπραγμάτευτη προτεραιότητα".
Τονίζοντας την ανάγκη για ισχυρότερες ευρωπαϊκές αμυντικές δυνατότητες, η φον ντερ Λάιεν πρόσθεσε ότι «η Ευρώπη πρέπει να είναι υπεύθυνη για τη δική της ασφάλεια. Αυτό δεν είναι πλέον επιλογή. Είναι απαραίτητο. Πρέπει να είμαστε έτοιμοι. Δεν υπάρχει πιο σημαντική πράξη ευρωπαϊκής άμυνας από την υποστήριξη της άμυνας της Ουκρανίας».
Δάκτυλος Τραμπ
Τα σχέδια των Ευρωπαίων αντιστρατεύεται ο πρόεδρος Τραμπ, ο οποίος επιδιώκει να εξασφαλίσει οφέλη για τις ΗΠΑ από τη χρήση των δεσμευμένων ρωσικών κεφαλαίων.
Σύμφωνα με ευρωπαϊκές πηγές, ο Τραμπ ασκεί παρασκηνιακές πιέσεις σε φιλικές κυβερνήσεις, ώστε να μπλοκαριστεί η χρήση των ρωσικών κεφαλαίων. Παράλληλα προωθεί εναλλακτικά σχέδια που θα εξυπηρετούν αμερικανικά συμφέροντα. Ορισμένες χώρες φέρονται να συντάσσονται με αυτή τη γραμμή, εντείνοντας τις ενδοευρωπαϊκές τριβές.
Η Μάλτα και η Βουλγαρία συμφωνούν για τη στήριξη της Ουκρανίας, αλλά προκρίνουν εναλλακτικά εργαλεία, όπως κοινό ευρωπαϊκό δανεισμό, αντί για σχήματα που βασίζονται σε δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία.
Μεγαλύτερο είναι το πρόβλημα με την Ουγγαρία και τη Σλοβακία, που διαχρονικά τηρούν πιο φιλορωσική στάση και αρνούνται να δεχτούν την ανάληψη χρέους από την ΕΕ υπέρ του Κιέβου.
Στη Σύνοδο Κορυφής θα κριθεί όχι μόνο η χρηματοδότηση της Ουκρανίας, αλλά και η ικανότητα της Ευρώπης να λειτουργήσει ενιαία σε ένα ζήτημα στρατηγικής σημασίας, εν μέσω γεωπολιτικών πιέσεων και εσωτερικών αντιπαραθέσεων.
