Στόχος είναι να διασφαλίσουμε ότι το τέλος των μνημονίων θα είναι οριστικό, «καθαρό», χωρίς νέα προαπαιτούμενα, τόνισε ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης Γιάννης Δραγασάκης στην εναρκτήρια ομιλία του στο Περιφερειακό Αναπτυξιακό Συνέδριο Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης.
Ωστόσο υπογράμμισε, «η έξοδος από τα μνημόνια και τη σκληρή επιτροπεία μας θέτει το καθήκον να σχεδιάσουμε έγκαιρα τη μεταμνημονιακή Ελλάδα και στο κέντρο αυτού του σχεδιασμού είναι η παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας».
Ο ιστορικός κύκλος των μνημονίων και της σκληρής επιτροπείας φθάνει στο τέλος του, επεσήμανε ο κ. Δραγασάκης, προσθέτοντας πως έπειτα από μια μακρά περίοδο βαθιάς ύφεσης, η οικονομία μπήκε σε μια φάση σταθεροποίησης και από φέτος μπαίνει σε μια τροχιά ανάκαμψης που αναμένεται να επιταχυνθεί τα επόμενα έτη. Αυτή η τάση αντικατοπτρίζεται στην εξέλιξη της παραγωγής, των εξαγωγών, των επενδύσεων. Τόσο οι διαπραγματεύσεις με τους δανειστές όσο και οι εξελίξεις στην πραγματική οικονομία δείχνουν ότι έχουν δημιουργηθεί οι προϋποθέσεις για να περάσουμε στη μεταμνημονιακή φάση.
Όμως, όπως έχει επανειλημμένα επισημάνει και ο Πρωθυπουργός, δεν υπάρχει χώρος για εφησυχασμό, είπε ο αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης. Αντίθετα, τώρα που ο κύκλος των μνημονίων φτάνει στο τέλος του, οι ευθύνες του πολιτικού συστήματος και βεβαίως οι δικές μας ευθύνες ως κυβέρνηση, γίνονται μεγαλύτερες.
Πρώτον, διότι πρέπει να διασφαλίσουμε ότι το τέλος των μνημονίων θα είναι οριστικό, «καθαρό», χωρίς νέα προαπαιτούμενα και, δεύτερον, γιατί η έξοδος από τα μνημόνια και τη σκληρή επιτροπεία μας θέτει το καθήκον να σχεδιάσουμε έγκαιρα τη μεταμνημονιακή Ελλάδα. Και στο κέντρο αυτού του σχεδιασμού είναι η παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας.
Αναφερόμενος στην κρίση που βιώνουμε την τελευταία δεκαετία, παρατήρησε ότι «δεν ήταν μόνο δημοσιονομική. Ήταν μια κρίση του παραγωγικού υποδείγματος και του συστήματος εξουσίας που το στήριζε, ενός πελατειακού, κρατικοδίαιτου και εν πολλοίς «παρασιτικού καπιταλισμού», όπως σήμερα, σχεδόν όλοι αναγνωρίζουν. Ακριβώς γι’ αυτό, η απάντηση στην κρίση δεν μπορεί να είναι ο παρωχημένος νεοφιλελευθερισμός, ούτε μπορούμε να εναποθέσουμε την ανάπτυξη της χώρας στους αυτοματισμούς των αγορών. Μια ανάπτυξη χωρίς σχέδιο και κοινωνικές δεσμεύσεις δεν είναι εφικτή. Και αν υπάρξει, θα είναι μη διατηρήσιμη και καταστροφική για την κοινωνία και το περιβάλλον.
Νέο υπόδειγμα ανάπτυξης
Μεγάλο βάρος της ομιλίας του κ. Δραγασάκη αφιερώθηκε στις μεταμνημονιακή Ελλάδα. «Για να προχωρήσουμε μπροστά χωρίς πισωγυρίσματα πρέπει να δημιουργήσουμε ένα νέο υπόδειγμα ανάπτυξης πάνω σε ισχυρές παραγωγικές βάσεις, σε τομείς και δραστηριότητες με υψηλή προστιθέμενη αξία, ικανή να δημιουργεί θέσεις πλήρους και καλά αμειβομένης εργασίας. Νέο υπόδειγμα ανάπτυξης δεν σημαίνει να αφήσουμε τους υφιστάμενους τομείς και κλάδους της οικονομίας στην τύχη τους. Το νέο δεν μπορεί να προκύψει από την καταστροφή του παλιού, αλλά με τη στήριξη από το μετασχηματισμό του, ώστε να γίνει μέρος του νέου παραγωγικού συστήματος, είπε.
Νέο υπόδειγμα ανάπτυξης δεν σημαίνει να αφήνουμε τις τάσεις αποβιομηχάνισης και συρρίκνωσης της πρωτογενούς παραγωγής να συνεχίζονται, όπως γινόταν μέχρι πρόσφατα. Πρέπει ν’ αντιστρέψουμε τις τάσεις αυτές, έτσι ώστε το ειδικό βάρος της μεταποίησης και της πρωτογενούς παραγωγής στο εθνικό εισόδημα να αυξηθεί σημαντικά. Και είναι σημαντικό που τέτοιες τάσεις αντιστροφής βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη και δυναμώνουν.
Πιο συγκεκριμένα πρέπει να διπλασιάσουμε τα επόμενα χρόνια το ποσοστό της μεταποίησης στο ΑΕΠ από το 8-9% που βρίσκεται σήμερα, αρχικά στο 15% και στη συνέχεια στο 20%. Παράλληλα, πρέπει να συνδέσουμε τον πρωτογενή τομέα με τη μεταποίηση αλλά και τους δύο αυτούς τομείς με τον τουρισμό, προκειμένου μεγάλο μέρος της τουριστικής κατανάλωσης να καλύπτεται από εγχωρίως παραγόμενα προϊόντα. Με την έννοια αυτή, ο τουρισμός αποκτά στο πλαίσιο της νέας εθνικής αναπτυξιακής στρατηγικής διπλό ρόλο: πέραν της αυτόνομης συμβολής του στην απασχόληση και το εισόδημα, μπορεί και πρέπει να λειτουργήσει ως μοχλός για τη τόνωση της εγχώριας παραγωγής, τη χρήση και διεθνή προβολή των εγχωρίως παραγόμενων προϊόντων και ειδικά των προϊόντων διατροφής και της ελληνικής γαστρονομίας.
Λάθος η αποβιομηχάνιση
Στάθηκε ιδιαίτερα στο ζήτηση της μεταποίησης. «Ορισμένοι θεωρούν ότι το ζήτημα της βιομηχανίας και της εκβιομηχάνισης είναι υπόθεση του περασμένου αιώνα. Μιλούν για μεταβιομηχανική εποχή και για οικονομίες των υπηρεσιών. Κάνουν λάθος. Μπερδεύουν τη μορφή με το περιεχόμενο των συντελούμενων διαδικασιών. Όχι μόνο δεν έχει τελειώσει η σημασία της βιομηχανίας, αλλά βρισκόμαστε στην αρχή μιας νέας φάσης ανάπτυξής της. Νέα υλικά, νέες τεχνολογίες, νέες μέθοδοι παραγωγής, νέες ανάγκες και νέοι τρόποι ικανοποίησής τους συνθέτουν ένα νέο ψηφιακό σύμπαν που βρίσκεται υπό διαμόρφωση και πολλοί αποκαλούν νέο τεχνολογικό κύμα ή 4η βιομηχανική επανάσταση. Πολλές χώρες από τη Γερμανία, τη Γαλλία, ως την Ισπανία, κ.λπ. υπό τον τίτλο «Industry 4.0» επεξεργάζονται σχέδια για την αξιοποίηση των νέων τάσεων».
Χρειαζόμαστε, λοιπόν, την ταχεία ανάπτυξη της μεταποίησης σε σύγχρονες βάσεις, είπε ο αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης και εξήγησε:
- Πρώτον, για να μετατρέψουμε, υπό συνθήκες οικολογικής προστασίας, τις πρώτες ύλες που διαθέτουμε και τα αγροτικά μας προϊόντα σε τελικά προϊόντα σε όσο γίνεται μεγαλύτερο βαθμό.
- Δεύτερον, για να συνδεθούμε με το νέο κύμα τεχνολογικών καινοτομιών και να εντοπίσουμε εκείνες της δραστηριότητες στις οποίες μπορούμε να διεκδικήσουμε παρουσία. Στη βάση αυτή θα μπορέσουμε να δημιουργήσουμε καλά αμειβόμενες θέσεις εξειδικευμένης εργασίας και να ανακτήσουμε επιστημονικό δυναμικό που έχει φύγει στο εξωτερικό.
Στη χώρα μας, πρόσθεσε, με ευθύνη όχι μόνο των κυβερνήσεων του παρελθόντος αλλά και των φορέων της ελληνικής επιχειρηματικότητας, έχουμε μείνει πίσω. Το ελληνικό Δημόσιο «αφοπλίστηκε» από εργαλεία, δομές και διαδικασίες διαμόρφωσης βιομηχανικής πολιτικής. Ακόμη και η έννοια των κλαδικών πολιτικών έχει εξοβελιστεί από το πολιτικό λεξιλόγιο. Όμως, είπε, μπορούμε να κερδίσουμε το χαμένο χρόνο, αν κινηθούμε γρήγορα και με σχέδιο.
Νέο υπόδειγμα ανάπτυξης Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης
Μιλώντας για την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας -Θράκης, ο κ. Δραγασάκης τόνισε, ότι μελέτες που έχουν γίνει αλλά και εμπειρικά δεδομένα δείχνουν ότι η Περιφέρεια μπορεί να γίνει η βάση για ένα σύμπλεγμα δραστηριοτήτων με έμφαση την πρωτογενή παραγωγή και τη μεταποίηση, με παράλληλη αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων για ειδικές μορφές τουρισμού. Η Περιφέρεια διαθέτει επίσης σημαντικές ενεργειακές δυνατότητες και κοιτάσματα ορυκτών πρώτων υλών. Η αξιοποίηση αυτών των δυνατοτήτων με όρους όμως οικολογικής προστασίας και κοινωνικής αποδοχής, και αυτή είναι μια θεμελιακή συνθήκη, μπορεί να δημιουργήσει θέσεις εργασίας και εισόδημα στην περιοχή. Τέλος, η Περιφέρεια, με το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο διαθέτει μια ισχυρή επιστημονική βάση που πρέπει να ενισχυθεί και να αξιοποιηθεί για τη διασύνδεση της έρευνας με τη μεταποίηση και την πρωτογενή παραγωγή.
Συμπερασματικά, η καίρια γεωστρατηγική θέση, η ιδιαίτερη πολιτισμική ταυτότητα και το φυσικό κεφάλαιο της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης μπορούν να αποτελέσουν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Περιφέρειας για τη βιώσιμη ανάταξη της τοπικής οικονομίας. Ο φυσικός πλούτος της Περιφέρειας σε συνδυασμό με τις νέες υποδομές που σχεδιάζει και υλοποιεί η Κυβέρνηση στην περιοχή αποτελούν ένα σταθερό υπόβαθρο για βιώσιμη, εξωστρεφή και κοινωνικά ισότιμη ανάπτυξη.
«Η Ανατολική Μακεδονία - Θράκη χρειάζεται μια νέα αρχή, μια δυνατή επανεκκίνηση για να καλυφθεί ο χαμένος χρόνος και να ανακτηθεί το χαμένο έδαφος, με συντονισμό δυνάμεων, με συνεκτικό σχέδιο, με προοδευτικές δημόσιες πολιτικές. Και αυτά σήμερα μπορούμε να τα εξασφαλίσουμε. Διότι ξεκινούμε με ισχυρή πολιτική βούληση, χωρίς δουλείες προς το παρελθόν ή εξαρτήσεις από κατεστημένα συμφέροντα».
Αναφερόμενος στο νέο υπόδειγμα ανάπτυξης, επεσήμανε, πως αυτό απαιτεί μια κοινωνικά υπεύθυνη επιχειρηματικότητα, που καινοτομεί, σέβεται τους εργαζόμενους και τα δικαιώματά τους, σέβεται το περιβάλλον και επανεπενδύει τα κέρδη της δημιουργώντας θέσεις απασχόλησης.
Στο νέο υπόδειγμα ανάπτυξης αναδεικνύεται και η σημασία των νέων θεσμών και των νέων μορφών κοινωνικής επιχειρηματικότητας. Είναι ο λεγόμενος τρίτος τομέας της οικονομίας, πέραν του κράτους και της ιδιωτικής επιχείρησης Αναφέρω ενδεικτικά τις τρεις αιχμές αυτών των θεσμών, για τις οποίες η κυβέρνηση είτε έχει θεσμοθετήσει το πλαίσιο είτε θα το κάνει άμεσα:
- Κοινωνική οικονομία
- Ενεργειακές κοινότητες
- Συλλογικά σχήματα παροχής μικροπιστώσεων
Αυτό είναι το σχέδιό μας και οι βασικές αρχές που το διέπουν τόσο για τη χώρα όσο και για την Ανατολική Μακεδονία – Θράκη ειδικότερα.
Τα Περιφερειακά συνέδρια
Αιχμηρός ήταν ο Γιάννης Δραγασάκης, για τους επικριτές των Περιφερειακών συνεδρίων. «Όταν αρχίσαμε αυτά τα Περιφερειακά Αναπτυξιακά Συνέδρια, κάποιοι, κλεισμένοι σε γραφεία των Αθηνών, έκαναν λόγο για επικοινωνιακές φιέστες. Τα γεγονότα τους διέψευσαν», είπε και πρόσθεσε ότι η ανταπόκριση των Περιφερειών, των Δήμων, των φορέων της Αυτοδιοίκησης καθώς και των παραγωγικών φορέων δείχνει την ανάγκη για διάλογο και συνεργασία για το μέλλον των Περιφερειών και της χώρας. Τα Συνέδρια έδειξαν όχι μόνο την ανάγκη αυτή, αλλά αποκάλυψαν και μια ωρίμανση που φαίνεται να έχει συντελεστεί μέσα από τη δοκιμασία της κρίσης, μια συνειδητοποίηση του γεγονότος ότι ο διάλογος και η συνεργασία που υπερβαίνει τις κομματικές περιχαρακώσεις είναι προϋπόθεση για να βγούμε από την κρίση, είναι όρος για την αντιμετώπιση ειδικότερα των προβλημάτων της τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης. Και αυτό γιατί η αντιμετώπιση των προβλημάτων κατά κανόνα απαιτεί τη συνέργεια Δήμων, Περιφέρειας, κράτους, κοινωνίας. Όσο πιο εναρμονισμένη και συντονισμένη είναι η δράση όλων αυτών των φορέων και των ακόμη περισσότερων εποπτευόμενων Οργανισμών, τόσο πιο πιθανό είναι να επιτύχουμε θετικό αποτέλεσμα, είπε ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης.
