Η κυβερνητική πλειοψηφία υπεραμύνεται του νέου μηχανισμού πολυεπίπεδης διακυβέρνησης (το σχετικό νομοσχέδιο συζητείται σήμερα στην ολομέλεια της Βουλής) και εκφράζουν τη βεβαιότητα ότι θα μπει τέλος στο αλαλούμ των αρμοδιοτήτων, έστω και σταδιακά, και ο καθένας θα ξέρει ακριβώς τι πρέπει να κάνει και θα λογοδοτεί. Το σύνολο της αντιπολίτευσης ωστόσο χαρακτηρίζει ευχολόγιο τον μηχανισμό πολυεπίπεδης διακυβέρνησης και προειδοποιεί ότι είναι ένας εξαιρετικά περίπλοκος μηχανισμός, γραφειοκρατικός που τελικά θα αποδειχθεί ανεφάρμοστος, γιατί δεν δρομολογεί ουσιαστική αποκέντρωση αρμοδιοτήτων αλλά τα πάντα αρχίζουν και τελειώνουν στο Υπουργείο Εσωτερικών.
Ο μηχανισμός που επιχειρεί να «ξεμπερδέψει το κουβάρι των αρμοδιοτήτων του κράτους», όπως τον παρουσίασε ο εισηγητής της ΝΔ Θεόδωρος Καράογλου, από το βήμα της Βουλής, προβλέπει τα εξής:
- Θα ακολουθήσει χαρτογράφηση, για πρώτη φορά, όλων τις αρμοδιοτήτων, ανά φορέα και ανά επίπεδο διακυβέρνησης.
- Σε πρώτη φάση, θα εντοπιστούν και θα απεμπλακούν οι επικαλύψεις που δημιουργούν πρόβλημα. Σε δεύτερη φάση θα υπάρξει αντιστοίχιση των αρμοδιοτήτων με τους εμπλεκόμενους φορείς ανά επίπεδο διακυβέρνησης.
- Θα γίνει προσεκτική κατανομή τους ανά φορέα σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. «Με αυτό τον τρόπο κάθε αρχή και υπηρεσία θα γνωρίζει επακριβώς τι πρέπει να κάνει και πώς να το κάνει», είπε ο εισηγητής της ΝΔ και υπογράμμισε: «Θα υπάρξει και ευθύνη και λογοδοσία καθενός έναντι της αρμοδιότητάς του. Καθένας δημόσιος λειτουργός πρέπει να γνωρίζει επακριβώς τα καθήκοντά του και να τα επιτελεί στο ακέραιο. Ασάφειες και άγνοια δεν νοούνται σε μια οργανωμένη, σε μια υπεύθυνη πολιτεία, πόσο μάλλον κενά στο περιεχόμενο των αρμοδιοτήτων».
- Οι δημόσιες πολιτικές καταγράφονται, κατηγοριοποιούνται, κατανέμονται και εφεξής θα εποπτεύονται ανά επίπεδο διοίκησης, ανά τομέα και θεματικό αντικείμενο, με σκοπό τη βελτιστοποίηση του συντονισμού και της παράλληλης λειτουργίας της κεντρικής δημόσιας διοίκησης αλλά και της τοπικής αυτοδιοίκησης.
- Τον συνολικό συντονισμό του νέου διοικητικού πλέγματος αναλαμβάνει, ως συντονιστής, ο εκάστοτε υπουργός Εσωτερικών. Στις αρμοδιότητές του εντάσσεται η παρακολούθηση των θεμάτων που αφορούν στην υλοποίηση του Εθνικού Συστήματος Πολυεπίπεδης Διακυβέρνησης, ο συντονισμός, η παρακολούθηση και η αξιολόγηση του έργου των εμπλεκόμενων φορέων του δημόσιου τομέα που με την προώθηση και ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του Εθνικού Συστήματος Πολυεπίπεδης Διακυβέρνησης.
- Την επιχειρησιακή ευθύνη της υλοποίησης του νέου συστήματος θα έχει ο εκάστοτε γενικός γραμματέας ανθρώπινου δυναμικού δημόσιου τομέα του Υπουργείου Εσωτερικών. Ο γενικός γραμματέας ανθρώπινου δυναμικού θα έχει υποχρέωση να υποδέχεται, να χειρίζεται και να αξιολογεί θέματα που άπτονται της υλοποίησης του Εθνικού Συστήματος Πολυεπίπεδης Διακυβέρνησης.
- Οι εμπλεκόμενοι φορείς θα ορίζουν τους εκπροσώπους τους.
- Συστήνεται ένα γνωμοδοτικό όργανο, το Εθνικό Συμβούλιο Πολυεπίπεδης Διακυβέρνησης, με κύριο σκοπό τη διατύπωση απόψεων και εισηγήσεων προς τον υπουργό Εσωτερικών αναφορικά με θέματα ανακατανομής και μεταφοράς αρμοδιοτήτων μεταξύ των διαφορετικών επιπέδων διακυβέρνησης.
- Καθιερώνεται σύστημα στο οποίο οι ασκούμενες δημόσιες πολιτικές ταξινομούνται σύμφωνα με το διεθνές πρότυπο COFOG όπου καταγράφονται, κατηγοριοποιούνται, κατανέμονται και εποπτεύονται με σκοπό τη βελτιστοποίηση του συντονισμού της διάδρασης και της λειτουργίας των διαφορετικών επιπέδων διακυβέρνησης.
- Πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Πολυεπίπεδης Διακυβέρνησης θα είναι ο γενικός γραμματέας ανθρώπινου δυναμικού δημόσιου τομέα του Υπουργείου Εσωτερικών. Επίσης θα συμμετέχει ο γενικός γραμματέας εσωτερικών και οργάνωσης του υπουργείου Εσωτερικών, ένας εκπρόσωπος της γενικής διεύθυνσης αποκέντρωσης και τοπικής αυτοδιοίκησης του Υπουργείου Εσωτερικών, ένας εκπρόσωπος της γενικής γραμματείας νομικών και κοινοβουλευτικών θεμάτων της Προεδρίας της Κυβέρνησης, ένας εκπρόσωπος της γενικής γραμματείας συντονισμού της Προεδρίας της Κυβέρνησης, ένας εκπρόσωπος της γενικής γραμματέας δημοσιονομικής πολιτικής του υπουργείου Οικονομικών, ένας εκπρόσωπος της ΚΕΔΕ, της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος, ένας εκπρόσωπος της ΕΝΠΕ, της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδος, και τέλος ένας εκπρόσωπος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους που υπηρετεί στο υπουργείο Εσωτερικών.
-Για την επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα του Εθνικού Συστήματος Πολυεπίπεδης Διακυβέρνησης, συνιστάται το επιχειρησιακό κέντρο πολυεπίπεδης διακυβέρνησης το οποίο υπάγεται στη γενική διεύθυνση δημοσίων οργανώσεων της γενικής γραμματείας ανθρώπινου δυναμικού του δημόσιου τομέα. Το επιχειρησιακό κέντρο θα αναλάβει τη διαρκή καταγραφή κατηγοριοποίηση και κατανομή των αρμοδιοτήτων των εμπλεκόμενων φορέων. Στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων των εμπλεκομένων φορέων του εν λόγω οργάνου εμπίπτει η επιστημονική τεχνική και διοικητική υποστήριξη του Εθνικού Συμβουλίου Πολυεπίπεδης Διακυβέρνησης και του υπουργού Εσωτερικών ως αρμόδιου συντονιστή.
- Όταν προκύπτουν σημαντικά ζητήματα προς επίλυση και εμπλέκονται πολλοί συναρμόδιοι φορείς, ανεξαρτήτως επιπέδου διακυβέρνησης, θα υπάρχουν γενικοί όροι και κοινή μεθοδολογία συντονισμού των κατά περίπτωση εμπλεκομένων σύμφωνα με τις αρχές του Εθνικού Συστήματος Πολυεπίπεδης Διακυβέρνησης.
- Η ανακατανομή αρμοδιοτήτων θα συνδυαστεί με ανακατανομή πόρων.
- Θα αναπτυχθεί ολοκληρωμένος ψηφιακός πυλώνας ο οποίος θα συμπεριλάβει τα δεδομένα για τους φορείς, τις αρμοδιότητες και τις διατάξεις που τις διέπουν. Όλα τα στοιχεία που θα εισάγονται θα επικαιροποιούνται, σε διαρκή βάση, από όλους τους φορείς της δημόσιας διοίκησης.
Πλαίσιο για τη διαχείριση κινδύνων στο δημόσιο τομέα, την πρόληψη και αποτροπή φαινομένων διαφθοράς
Την ανάπτυξη πλαισίου διαχείρισης κινδύνων, ως δομικού στοιχείου του Συστήματος Εσωτερικού Ελέγχου των φορέων του δημόσιου τομέα και τη δημιουργία Μητρώου Κινδύνων και Κεντρικού Αποθετηρίου Κινδύνων Διαφθοράς, προβλέπει το σχέδιο νόμου που συζητείται σήμερα στην ολομέλεια της Βουλής.
Με το δεύτερο μέρος του νομοσχεδίου «Πολυεπίπεδη Διακυβέρνηση και Διαχείριση Κινδύνων στον Δημόσιο Τομέα», ορίζεται ότι οι φορείς του δημόσιου τομέα:
- υποχρεούνται να διαχειρίζονται τους κινδύνους που επηρεάζουν την υλοποίηση των στόχων, της αποδοτικότητας και της αποτελεσματικότητάς τους,
- συστήνουν Μονάδα ή Ομάδα Διαχείρισης Κινδύνων ή ορίζουν υπάλληλο ως Διαχειριστή Κινδύνων, αναλόγως της οργανωτικής δομής του φορέα, και μεριμνούν για τη στελέχωση αυτών με το κατάλληλο προσωπικό.
Προβλέπεται επίσης:
- Η διοργάνωση ειδικού προγράμματος επαγγελματικής επάρκειας διαχειριστή κινδύνων από το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης (ΕΚΔΔΑ) και η χορήγηση σχετικού Πιστοποιητικού.
- Η δυνατότητα ανάθεσης σε επαγγελματίες, φυσικά ή νομικά πρόσωπα, της υποστήριξης των οργάνων διαχείρισης κινδύνων του φορέα, με σύμβαση παροχής ανεξάρτητων υπηρεσιών.
Επίσης, ρυθμίζονται ειδικότερα ζητήματα αναφορικά με τα όργανα διαχείρισης κινδύνων των φορέων του δημόσιου τομέα και μεταξύ άλλων:
α. Καθορίζονται οι επιμέρους αρμοδιότητες και οι υποχρεώσεις των εν λόγω οργάνων.
β. Θεσπίζεται η υποχρέωση των φορέων του δημόσιου τομέα να τηρούν Μητρώο Κινδύνων, με το οριζόμενο περιεχόμενο.
γ. Τηρείται στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας Κεντρικό Αποθετήριο Κινδύνων Διαφθοράς, στο οποίο συλλέγονται δεδομένα αναφορικά με τους κινδύνους διαφθοράς που αντιμετωπίζουν οι ανωτέρω φορείς.
Οι διατάξεις του σχεδίου νόμου για τη διαχείριση κινδύνων, αφορούν όλους τους φορείς του δημόσιου τομέα και ουσιαστικά, συμπληρώνουν το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο, για το σύστημα εσωτερικού ελέγχου
Στελέχη της κυβέρνησης έχουν δηλώσει ότι η δημιουργία μητρώου κινδύνων σε όλους τους φορείς του δημοσίου τομέα, στόχο έχει τη συστηματική παρακολούθηση της εξέλιξης των κινδύνων και της αποτελεσματικότητας των δικλείδων ελέγχου που εφαρμόζονται για την αντιμετώπισή τους.
Η συλλογή στοιχείων και πληροφοριών στο κεντρικό αποθετήριο κινδύνων διαφθοράς που τηρείται στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας, έχει στόχο τον εντοπισμό των πεδίων πολιτικής, λειτουργιών και διαδικασιών υψηλού κινδύνου εκδήλωσης φαινομένων διαφθοράς και απάτης και το σχεδιασμό πολιτικών και προγραμμάτων καταπολέμησης της διαφθοράς.
Έχει εξάλλου επισημάνει ότι θα εντοπίζονται καλές πρακτικές των φορέων και θα αξιοποιούνται στο σύνολο του δημόσιου τομέα.
