Διεθνή

Τρομοκρατία και προσφυγικό ταλανίζουν την Ευρώπη


Η Γηραιά Ήπειρος αλλάζει - Ποιες είναι οι επιπτώσεις για την Ελλάδα

Κάτι αλλάζει στη Γηραιά Ήπειρο. Τα τρομοκρατικά πλήγματα, με τελευταίο τα αιματηρά χτυπήματα στις Βρυξέλλες που κόστισαν τη ζωή 34 ανθρώπων, θα προκαλέσουν ντόμινο αλλαγών στην Ευρώπη και οι συνέπειες είναι ακόμη απρόβλεπτες. Εκτός από το τρομοκρατικό χτύπημα στην καρδιά της Ευρώπης από το Ισλαμικό Κράτος, το οποίο δεν είναι το πρώτο και ο ISIS απειλεί ότι δεν θα είναι ούτε το τελευταίο, η Ευρώπη είναι αντιμέτωπη με βαθιές κρίσεις. Η στιγμή που το Ισλαμικό Κράτος επέλεξε να χτυπήσει την Ευρώπη μόνο τυχαία δεν είναι, καθώς είναι ήδη εύθραυστες ισορροπίες μιας Ευρωπαϊκής Ένωσης που διεξάγει έναν αγώνα δρόμου για να επιλύσει το προσφυγικό.  

Οι επιπτώσεις θα αγγίξουν και στην Ελλάδα, η οποία ήδη βρίσκεται αντιμέτωπη με τη βαθιά κρίση του προσφυγικού, για το οποίο δεν φαίνεται κάποια αποτελεσματική λύση στον ορίζοντα και ιδιαίτερα όσο η Τουρκία δεν συμμορφώνεται με τις υποδείξεις της ΕΕ.  Οι συνέπειες φαίνονται ακόμη μεγαλύτερες, αν σκεφτεί κανείς πόσοι Ευρωπαίοι ηγέτες ζητούσαν να κλείσουν τα σύνορα, πριν το τρομοκρατικό χτύπημα. Η κατάσταση μπορεί να επιδεινωθεί μετά το νέο τρομοκρατικό χτύπημα στις Βρυξέλλες και την αναζωπύρωση της «ισλαμοφοβίας», που εκτιμάται ότι θα  προκαλέσουν αλλαγή της στάσης ευρωπαϊκών κυβερνήσεων στο προσφυγικό. Οι χώρες που  είναι ήδη απρόθυμες να δεχθούν πρόσφυγες, θα βρουν επιπλέον λόγους για να επιμείνουν  στην άρνηση τους και θα επιδιώξουν αποτελεσματικότερο σφράγισμα των συνόρων. Αναπόφευκτα, το πρόβλημα για την Ελλάδα θα γίνει μεγαλύτερο. Η κυβέρνηση είναι τώρα αναγκασμένη  να επικεντρωθεί στην εφαρμογή της συμφωνίας, ελπίζοντας ότι οι Ευρωπαίοι θα συνεχίσουν να ασκούν  ισχυρή πίεση στην Άγκυρα, προκειμένου να ανακόψει τη ροή προσφύγων και να μην παρεμβάλει προσκόμματα στην επανεισδοχή προσφύγων-μεταναστών. Και για την Άγκυρα το προσφυγικό είναι μέγα πρόβλημα, αλλά η τουρκική ηγεσία εκτιμά ότι ότι μπορεί να κερδίσει περισσόερα συντηρώντας το ωε απειλή για την Ευρώπη, παρά συνεργαζόμενη ειλικρινώς για την επίλυση του.Το μεγαλύτερο όφελος δεν είναι τα οικονομικά  ανταλλάγματα που παίρνει με τη συμφωνία, αλλά η νομιμοποίηση από τη διεθνή κοινότητα των πρακτικών της στη Συρία, στο Κουρδικό, στο Αιγαίο, καθώς και η ανοχή αυταρχικών πολιτικών που εφαρμόζει στο εσωτερικό της χώρας, με συστηματική καταπάτηση δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών.

Άνοδος της ακροδεξιάς 

Τα τρομοκρατικά χτυπήματα θα προκαλέσουν ραγδαία άνοδο της ακροδεξιάς. Το «Εθνικό Μέτωπο» της Γαλλίας ήδη έχει υψηλά ποσοστά στις δημοσκοπήσεις. Στη Γερμανία, το αντι-μεταστευτικό κόμμα «Εναλλακτική για τη Γερμανία» κατάφερε προσφάτως να λάβει ποσοστά ρεκόρ και είναι πλέον το τρίτο πιο δημοφιλές κόμμα.

Τόσο στη Γαλλία όσο και στη Γερμανία θα πραγματοποιηθούν γενικές εκλογές εντός του 2017 και οι κάλπες θα στηθούν στον απόηχο της μεταναστευτικής κρίσης και των πολλαπλών τρομοκρατικών επιθέσεων. Και στις δύο περιπτώσεις, τα κυρίαρχα κόμματα θα δεχθούν πίεση από τους εθνικιστές αντιπάλους τους. Συνακόλουθα, είναι πολύ πιθανόν να υιοθετήσουν ορισμένα στοιχεία από την ατζέντα των εθνικιστικών κομμάτων. Κάτι ανάλογο μπορούμε να περιμένουμε ότι θα γίνει και σε άλλες χώρες της Βόρειας Ευρώπης, όπως η Ολλανδία και η Σουηδία που επίσης έχουν πολύ ισχυρά εθνικιστικά κινήματα. Αλλά και στη Βρετανία, τα πολιτικά κόμματα και οι ομάδες που επιθυμούν την έξοδο της χώρας από την ΕΕ ενδέχεται να χρησιμοποιήσουν τις πρόσφατες τρομοκρατικές επιθέσεις να δικαιολογήσουν το επιχείρημα για μεγαλύτερη απομόνωση από την Ευρώπη.

Πόλη φάντασμα οι Βρυξέλλες

Η βελγική πρωτεύουσα βρίσκεται σε κατάσταση σοκ και ο συναγερμός παραμένει στο ύψιστο επίπεδο κινδύνου. Ωστόσο, οι πολίτες καλούνται να βγουν από τα σπίτια τους, να πάνε στις δουλειές τους και να χρησιμοποιήσουν τα μέσα μεταφοράς, τα οποία είναι λειτουργούν κανονικά όπως και το αεροδρόμιο. Παρόλα αυτά, παραμένει έρημη πόλη, καθώς οι πολίτες φοβούνται. Οι αρχές έχουν εξαπολύσει ανθρωποκυνηγητό  για τον εντοπισμό του τρίτου καταζητούμενου τρομοκράτη Ναζίμ Λαχράουι. Πριν από λίγο προκλήθηκε μεγάλη αναστάτωση, καθώς μεταδόθηκε η πληροφορία πως συνελήφθη σε μία πιτσαρία. Ωστόσο, τα βελγικά μέσα ενημέρωσης μεταδίδουν τώρα ότι ο ύποπτος που συνελήφθη στις Βρυξέλλες δεν είναι ο Ναζίμ Λαχράουι. Το DNA του Λαχράουι βρέθηκε σε σπίτια που χρησιμοποιήθηκαν από τους δράστες των επιθέσεων της 13ης Νοεμβρίου στο Παρίσι, και ταξίδεψε τον Σεπτέμβριο με τον συλληφθέντα Σάλαχ Αμπντεσλάμ.

Οι κάμερες του αεροδρομίου εντόπισαν 3 άνδρες, δύο μαυροφορεμένους και έναν με λευκά ρούχα και καπέλο. Ο άνδρας που απεικονίζεται με το καπέλο φέρεται να είναι ο τρίτος καταζητούμενος.  Οι δύο πρώτοι εικάζεται ότι ήταν οι βομβιστές καμικάζι που ανατινάχθηκαν σκορπίζοντας τον θάνατο, ο τρίτος που διαφεύγει εικάζεται ότι είναι ο άνθρωπος που κατασκεύασε τα γιλέκα-βόμβες της επίθεσης-αυτοκτονίας, ενώ υπάρχουν πληροφορίες ότι είχε κατασκευάσει και τις βόμβες για το μακελειό στο Παρίσι, στις 13 Νοεμβρίου 2015.

Το χρονικό της επίθεσης στην καρδιά της Ευρώπης

Οι πρώτες εκρήξεις σημειώθηκαν νωρίς το πρωί στο αεροδρόμιο Ζάβεντεμ των Βρυξελλών, στην αίθουσα αναχωρήσεων. Σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες, υπάρχουν 14 νεκροί και πολλοί σοβαρά τραυματισμένοι, ενώ εκφράζονται φόβοι ότι ο αριθμός των θυμάτων θα αυξηθεί.

Στο αεροδρόμιο επικράτησε ο απόλυτος πανικός, με τον κόσμο να τρέχει πανικόβλητος να σωθεί. Το σημείο έμοιαζε με πεδίο μάχης. Τραυματίες και σπασμένα τζάμια στο σημείο που σημειώθηκαν οι εκρήξεις. 

Εκρήξεις σημειώθηκαν και σε σταθμούς μετρό της πόλης, με αυτήν στον σταθμό Μάλμπεκ να στοιχίζει τη ζωή 20 ατόμων, όπως αναφέρουν τα βελγικά μέσα ενημέρωσης.

Η αντιτρομοκρατική αστυνομία διεξήγαγε έως τις πρώτες πρωινές ώρες έρευνες σε δύο συνοικίες της βελγικής πρωτεύουσας, την Jette στα δυτικά του κέντρου των Βρυξελλών και την Schaerbeek στα ανατολικά, όπου σε σπίτι βρέθηκαν τουλάχιστον μια αυτοσχέδια βόμβα με καρφιά, παρόμοια με αυτήν που χρησιμοποίησαν οι βομβιστές, μια σημαία του ISIS και υλικά για την κατασκευή βομβών. 

Καμπανάκι από Stratfor

 
Η Ευρώπη κινδυνεύει με αποσύνθεση προειδοποιεί με ανάλυσή του το αμερικανικό think tank Stratfor. Σε μια περίοδο που η Γηραιά Ήπειρος παλεύει να αντιμετωπίσει και να διαχειριστεί τις συνέπειες της προσφυγικής κρίσης, το τρομοκρατικό χτύπημα στις Βρυξέλλες θα έχει σοβαρές συνέπειες σε μία σειρά από πεδία, από την εφαρμογή της Συνθήκης του Σένγκεν και το κλείσιμο των συνόρων μέχρι την προσφάτως επιτευχθείσα συμφωνία με την Τουρκία για την ανάσχεση των προσφυγικών ροών αλλά και την άνοδο των εθνικιστικών κομμάτων στην Ευρώπη.
 
Οι τρομοκρατικές επιθέσεις στις Βρυξέλλες έρχονται σε μια στιγμή που η Ευρωπαϊκή Ένωση κλονίζεται από τις επιθέσεις στο Παρίσι τον περασμένο Νοέμβριο και διεξάγει έναν αγώνα δρόμου για να επιλύσει τη μεταναστευτική κρίση, αναφέρει στην ανάλυσή του το αμερικανικό think tank.
 
Όπως προσθέτει, ακόμη πιο σημαντικό είναι το γεγονός ότι οι επιθέσεις αυτές σημειώνονται σε μια περίοδο που οι εθνικιστικές δυνάμεις θέτουν μια σοβαρή πρόκληση σε αρχές-κλειδιά του ηπειρωτικού μπλοκ, μεταξύ αυτών την ελευθερία κυκλοφορίας των εργαζομένων και τη Συνθήκη του Σένγκεν που καταργούσε τους συνοριακούς ελέγχους ανάμεσα σε αρκετά κράτη-μέλη. Η ατμόσφαιρα φόβου και καχυποψίας που είναι βέβαιο ότι θα ακολουθήσει θα επιδεινώσει αυτές τις κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές κρίσεις, εκτιμά το Stratfor.
 
Σύμφωνα με το think tank, η πρώτη συνέπεια των επιθέσεων στις Βρυξέλλες θα είναι ένας νέος γύρος συζητήσεων για τους συνοριακούς ελέγχους στην ΕΕ και ειδικότερα στη ζώνη Σένγκεν.
 
Η Συνθήκη Σένγκεν βρέθηκε στο στόχαστρο από την αρχή της μεταναστευτικής κρίσης στις αρχές του 2015. Οι επιθέσεις στο Παρίσι κλιμάκωσαν την αντιπαράθεση, κυρίως γιατί οι δράστες είχαν περάσει από τη Γαλλία στο Βέλγιο χωρίς να εντοπιστούν. Συνακόλουθα, η Γαλλία και άλλες χώρες ενέτειναν τους ελέγχους τους στα σύνορα. Από τότε, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει πει πως επιθυμεί να αρθούν όλοι συνοριακοί έλεγχοι στη ζώνη Σένγκεν μέχρι τα τέλη του 2016. Ωστόσο, οι τελευταίες επιθέσεις -και το ενδεχόμενο να ακολουθήσουν και άλλες- θα καταστήσει κάτι τέτοιο δύσκολο.
 
Είναι πολύ πιθανό αρκετές κυβερνήσεις στη Δυτική Ευρώπη να ανακοινώσουν νέες νομοθετικές παρεμβάσεις σε εθνικό επίπεδο που θα αφορούν την ασφάλεια, αυξημένους ελέγχους σε μαχητές που επιστρέφουν από εμπόλεμες ζώνες στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, όπως επίσης και αύξηση της ανταλλαγής πληροφοριών με τους γείτονές τους.
 

Αμείωτες οι προσφυγικές ροές 

 
Μπορεί ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας να είχε δηλώσει πως χωρίς τη συμφωνία η Ελλάδα θα κατέληγε σε αποθήκη ψυχών, ωστόσο και λίγες ημέρες μετά τη συμφωνία ΕΕ - Τουρκίας δεν φαίνεται να υπάρχει φως στο τούνελ του προσφυγικού δράματος. Καθημερινά φτάνουν στη χώρα μας δεκάδες πρόσφυγες και μετανάστες από τα τουρκικά παράλια, ενώ είναι χαρακτηριστικό ότι, στις δύο πρώτες ημέρες εφαρμογής της συμφωνίας 1662 νέες αφίξεις καταγράφηκαν στα νησιά του Αιγαίου, με τις περισσότερες στη Μυτιλήνη και την Χίο. Ο αριθμός των προσφύγων που έχουν εγκλωβιστεί στη χώρα μας αγγίζει σχεδόν τους 50.000. 
 

Διμερές πρόβλημα Ελλάδας - Τουρκίας η συμφωνία

 
Διμερές πρόβλημα Ελλάδας - Τουρκίας τείνει να καταστεί η εφαρμογή της συμφωνίας για το προσφυγικό, όπου η ΕΕ θα έχει ρόλο «διαιτητή» - και εν πάση περιπτώσει επικουρικό. Με ανησυχία η κυβέρνηση διαπιστώνει ότι η υλοποίηση των συμφωνηθέντων επαφίεται ουσιαστικά στην καλή θέληση των συμβαλλομένων μερών, ενώ από την πλευρά της Τουρκίας είναι εμφανής ήδη η πρόθεση να ακολουθήσει παρελκυστική τακτική, τηρώντας στην πράξη τα προσχήματα αλλά όχι την ουσία. Οι αρμόδιες υπηρεσίες του ΟΗΕ εκφράζουν φόβους ότι τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα δεν πρόκειται να επιτευχθούν, επισημαίνοντας παράλληλα ότι κατά την εφαρμογή της συμφωνίας θα ανακύψουν προβλήματα παράβασης κανόνων του διεθνούς δικαίου.
 
Η Αθήνα ζήτησε ήδη από τον ειδικό συντονιστή της ΕΕ για το προσφυγικό Μάρτεν Φερβέι να παρέμβει προς την Τουρκία. Ανάλογα διαβήματα θα γίνουν από τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα προς την καγκελάριο Μέρκελ, τον Ζ. Κ. Γιούνκερ και τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ.
 
 
Ακολουθήστε το Sofokleousin.gr στο Google News
και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις