Άκρως εντυπωσιακή είναι η αύξηση των κερδών του ελληνικού τραπεζικού συστήματος χάρη στην αύξηση των ευρωπαϊκών επιτοκίων, την ίδια στιγμή, όμως, η αυστηρή νομισματική πολιτική περιορίζει τα περιθώρια που είχαν για καταγραφή κερδών από συναλλαγές με ομόλογα, με αποτέλεσμα το πρώτο τρίμηνο του έτους η συνολική κερδοφορία των τραπεζών να εμφανίζεται μειωμένη κατά 37%, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος.
Ενδεικτική της ευεργετικής επίδρασης που έχει στα κέρδη των τραπεζών η αύξηση των επιτοκίων είναι ότι το πρώτο τρίμηνο του έτους αυξήθηκαν κατά 58,9% τα καθαρά έσοδα από τόκους, ή κατά 724 εκατ. ευρώ σε απόλυτα ποσά. Φαίνεται, πάντως, ότι ήδη ο ρυθμός αύξησης των εσόδων από τόκους (79,6%) είναι μικρότερος από τον αντίστοιχο ρυθμό αύξησης των εξόδων (139,8%), καθώς οι τράπεζες αρχίζουν να περνούν στις προθεσμιακές καταθέσεις μεγαλύτερο μέρος της αύξησης των ευρωπαϊκών επιτοκίων (η πρώτη μεγάλη αύξηση στα επιτόκια των προθεσμιακών έγινε τον Φεβρουάριο).
Την ίδια στιγμή, όμως, που αυξάνονται τα καθαρά έσοδα από τόκους θεαματικά, τα υψηλά επιτόκια έχουν σχεδόν εξαλείψει τα περιθώρια που είχαν οι τράπεζες να καταγράφουν κέρδη από την ανατίμηση των χαρτοφυλακίων ομολόγων με συναλλαγές στην αγορά. Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά το περυσινό πρώτο τρίμηνο, οι τράπεζες είχαν «γράψει» κέρδος που ξεπέρασε τα 1 δισ. ευρώ από χρηματοοικονομικές πράξεις, το οποίο φέτος σχεδόν εξαφανίσθηκε (μείωση κατά 957 εκατ. ευρώ, ή σε ποσοστό 91,7%).
Έτσι, αυτή η απώλεια κερδών από χρηματοοικονομικές πράξεις υπερκάλυψε την αύξηση των καθαρών εσόδων από τόκους, με αποτέλεσμα η συνολική κερδοφορία προ φόρων να μειωθεί κατά 7,4% και μετά τους φόρους κατά 37%.
Τα αποτελέσματα των ελληνικών τραπεζών
Σχολιάζοντας τα οικονομικά αποτελέσματα των τραπεζών, η ΤτΕ παρατηρεί ότι υπάρχουν δυνάμεις που θα ευνοήσουν την κερδοφορία τους, αλλά και παράγοντες, όπως η αύξηση των επιτοκίων καταθέσεων και των καθυστερήσεων στα δάνεια, που θα ασκήσουν πίεση στην αντίθεταη κατεύθυνση. Όπως τονίζει,
- «Ο ελληνικός τραπεζικός τομέας το επόμενο διάστημα αντιμετωπίζει προκλήσεις, οι οποίες σχετίζονται με την ανάγκη διατήρησης ισχυρής κερδοφορίας και περαιτέρω μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Επιβοηθητικά στην κερδοφορία των τραπεζών δρουν η αύξηση των επιτοκίων, η ανθεκτικότητα των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων σε παρατηρούμενες διαταράξεις και η προοπτική για πιστωτική επέκταση με αξιοποίηση των πόρων του NextGenerationEU.
- Ταυτόχρονα όμως, η άνοδος των επιτοκίων και οι διαταράξεις στον τραπεζικό τομέα, κυρίως των ΗΠΑ, επιδρούν αυξητικά στις δαπάνες για τόκους, καθώς και στη ζήτηση για νέα δάνεια. Αυτοί οι παράγοντες, σε συνδυασμό με ενδεχόμενη δημιουργία νέας γενιάς ΜΕΔ, θα επηρεάσουν αρνητικά την κερδοφορία των τραπεζών.
- Από την άλλη πλευρά, μια ενδεχόμενη αναβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης του Ελληνικού Δημοσίου στην επενδυτική κατηγορία θα οδηγήσει στην περαιτέρω αναβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης των ελληνικών τραπεζών, βοηθώντας έτσι –μεταξύ άλλων– στη συγκράτηση του κόστους δανεισμού τους από τις αγορές».
