Η αμερικανική ηγεμονία έχει γίνει τώρα «στενός κορσές» για τη Γερμανία, η οποία θέλει τώρα περισσότερη αυτονομία, σε μια ενωμένη Ευρώπη όπου η ίδια θα έχει τον πρώτο λόγο. Στο Βερολίνο η ιθύνουσα πολιτική τάξη προωθεί σχέδια για εκ βάθρων αναθεώρηση των αμερικανοευρωπαϊκών σχέσεων, προβάλλοντας την άποψη ότι η Ευρώπη πρέπει να προτάξει το δικό της συμφέρον και να μη σύρεται πίσω από επιλογές της Ουάσιγκτον.
Στους κόλπους του γερμανικού κατεστημένου κερδίζει έδαφος η άποψη ότι Ευρώπη και ΗΠΑ δεν έχουν πλέον κοινά συμφέροντα, ούτε ασπάζονται τις ίδιες αξίες. Ο λόγος είναι οι αλλαγές που συντελούνται τα τελευταία χρόνια στην αμερικανική κοινωνία, στο σύστημα εξουσίας και στο μοντέλο διακυβέρνησης. Οι αλλαγές αυτές επιταχύνθηκαν και έγιναν περισσότερο ορατές επί προεδρίας Τραμπ. Είναι λοιπόν καιρός – κατά τους Γερμανούς – να αναπροσαρμόσει και η ΕΕ τις σχέσεις της
Το έδαφος προετοιμάζεται μεθοδικά. Ο υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μάας παρουσίασε ένα σχέδιο «Ισορροπημένης Εταιρικής Σχέσης», όπου προτείνει κινήσεις που θα ενισχύσουν την αυτονόμηση της ΕΕ από τις ΗΠΑ.
«Είναι πλέον καιρός να επαναπροσδιορίσουμε τη σχέση των ΗΠΑ με την Ευρώπη», τονίζει σε άρθρο του στην εφημερίδα Handelsblatt. Όπως επισημαίνει, λιγοστεύουν συνεχώς τα σημεία ταύτισης στις αξίες και στα συμφέροντα που συνέδεαν για δεκαετίες τις ΗΠΑ και την ΕΕ.
Διερμηνεύοντας τις απόψεις της γερμανικής πολιτικής ηγεσίας, ο ο Μάας αναφέρει ότι γι αυτό δεν ευθύνεται μόνον ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ. Η αλλαγή στάσης είναι επιλογή της Ουάσιγκτον που άρχισε να εφαρμόζεται εδώ και αρκετό διάστημα και η οποία δεν πρόκειται να αλλάξει με ένα νέο πρόεδρο.
Ως απάντηση σε αυτή την εξέλιξη ο Γερμανός ΥΠΕΞ προτείνει την «Ισορροπημένη Εταιρική Σχέση». Κεντρικό σκεπτικό του σχεδίου είναι να διατηρήσει μεν η ΕΕ τις καλές σχέσεις με τις ΗΠΑ, αλλά παράλληλα να χειραφετηθεί – να υποστηρίζει σθεναρά τα δικά της συμφέροντα.
Ο Μάας υποστηρίζει ότι αυτό θα επιτευχθεί με την ανάδειξη της ΕΕ σε «βασικό πυλώνα της διεθνούς τάξης πραγμάτων». Προϋπόθεση είναι η σταδιακή δημιουργία της «Ευρωπαϊκής Ένωσης Ασφάλειας και Άμυνας». Επίσης θα πρέπει να αναπτυχθεί μια «Πολυμερής Συμμαχία» με τρίτες χώρες, όπως η Ιαπωνία, ο Καναδάς και η Νότια Κορέα, για να δημιουργηθεί ένα αντίβαρο εκεί όπου οι ΗΠΑ παραβιάζουν κόκκινες γραμμές.
Δεν είναι κάτι καινούργιο. Οι ιδέες αυτές συζητούνται πολύ καιρό σε κυβερνητικούς κύκλους και σε think tank στο Βερολίνο. Τώρα απλώς δημοσιοποιούνται - ένδειξη ότι έχουν ωριμάσει και αποτελούν γνώμονα στο σχεδιασμό εξωτερικής πολιτικής.
Το είχε πει η Άγκελα Μέρκελ από τον Μάιο του 2017: «Οι καιροί που μπορούσαμε να βασιστούμε πλήρως σε άλλους, ανήκουν στο παρελθόν. Εμείς οι Ευρωπαίοι πρέπει να πάρουμε τη μοίρα μας στα χέρια μας».
