Ένα 24ωρο πριν από το κρίσιμο Eurogroup κι ενώ είναι πλέον προφανές ότι συμφωνία με τους δανειστές δεν πρόκειται να επιτευχθεί μέσα στα χρονικά περιθώρια που έθετε η κυβέρνηση, ζωντανεύει ο εφιάλτης της περυσινής διαπραγμάτευσης - θρίλερ, που κράτησε τη χώρα επί τρεις μήνες στα πρόθυρα χρεοκοπίας, με κατάληξη τα capital control. Το πρώτο «επεισόδιο» ενός ανάλογου θρίλερ μπορεί να ξεκινήσει την επόμενη εβδομάδα, αν διαψευσθούν οι κυβερνητικές προσδοκίες για επίτευξη συνολικής συμφωνίας και επιτυχή ολοκλήρωση της αξιολόγησης.
Το σενάριο είναι ήδη έτοιμο και «υπογράφεται» από στελέχη του ΔΝΤ και των ευρωπαϊκών Θεσμών. Δυσδιάκριτες οι υπογραφές, η μία μπορεί να είναι «Poul Mathias Thomsen». Χωρίς να διεκδικούν την πατρότητα του, οι Ευρωπαίοι το επικροτούν ως εναλλακτική λύση για την περίπτωση που η ελληνική πλευρά μείνει τώρα αμετακίνητη σε «κόκκινες γραμμές».
Προβλέπει ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης σε βάθος τετραμήνου – μέχρι τα μέσα Αυγούστου, και τρεις ξεχωριστές συμφωνίες για τα επιμέρους θέματα – φορολογικό και μεταρρυθμίσεις, κόκκινα δάνεια και ιδιωτικοποιήσεις, ασφαλιστικό. Ωσπου να υπογραφεί και η τρίτη συμφωνία, εκταμιεύσεις δόσεων δεν πρόκειται να γίνουν. Θα διοχετευθούν στην Ελλάδα μόνον κονδύλια ευρωπαϊκών προγραμμάτων και η χώρα θα κληθεί να καλύψει τις υποχρεώσεις της εκ των ενόντων. Η ΕΚΤ θα βοηθήσει εμμέσως, αγοράζοντας από τις ελληνικές τράπεζες ομόλογα του EFSF και κρατικά.
Η εαρινή συμφωνία με... νότες ΔΝΤ
Η πρώτη συμφωνία για το φορολογικό και τις μεταρρυθμίσεις (οι οποίες εκτιμάται ότι έχουν υλοποιηθεί κατά 90%) μπορεί να υπογραφεί άμεσα – ίσως και την επόμενη ή τη μεθεπόμενη εβδομάδα, δίνοντας τη δυνατότητα στο Eurogroup να επιβεβαιώσει σε έκτακτη συνεδρίαση του ότι υπάρχει ουσιαστική πρόοδος στην υλοποίηση του ελληνικού προγράμματος.
Η αξιολόγηση δεν θα έχει ολοκληρωθεί με αυτή την επιμέρους συμφωνία, ούτε πρόκειται βέβαια να «ξεκλειδώσουν» οι δόσεις και να δοθούν χρήματα στην Ελλάδα. Ομως όλες οι πλευρές θα έχουν τηρήσει στοιχειωδώς τα προσχήματα, συμφωνώντας ότι για τα εναπομένοντα ανοιχτά θέματα θα… συμφωνήσουν προσεχώς, μέσα σε καθορισμένα χρονοδιαγράμματα.
Παράλληλα θα συνεχισθούν οι συζητήσεις για πρόσθετα μέτρα που θα καλύπτουν ενδεχόμενες μελλοντικές αποκλίσεις από τους στόχους, ενώ το ΔΝΤ θα συνεχίσει να πιέζει για ελάφρυνση χρέους, κρατώντας ανοιχτή την πόρτα εξόδου από το πρόγραμμα, εν είδει διαρκούς απειλής.
Τα πρόσθετα μέτρα
Για το θέμα των πρόσθετων μέτρων ενδέχεται να υπάρξει διχογνωμία μεταξύ Ευρωπαίων και ΔΝΤ, αλλά όπως επισημαίνουν παράγοντες της Κομισιόν στις Βρυξέλλες, δεν θα είναι ουσιαστική. Ο πρόεδρος της Επιτροπής Ζ. Κ. Γιούνκερ – όπως και άλλοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι – είπε χθες ότι τα πρόσθετα «προληπτικά» μέτρα δεν είναι είναι αναγκαία, εκφράζοντας τη διαφοροποίηση του από τις θέσεις του ΔΝΤ.
Όμως οι πραγματικές «διαθέσεις» των Βρυξελλών φάνηκαν στην ομοβροντία ανώνυμων δηλώσεων που ακολούθησε, όπου αξιωματούχοι της ΕΕ τόνιζαν ότι «χωρίς πρόσθετο πακέτο 3,6 δισ. ευρώ και τη σύμφωνη γνώμη του ΔΝΤ, αξιολόγηση και δόσεις δεν έρχονται».
Η πίτα των ιδιωτικοποιήσεων
Σύμφωνα με το σενάριο της παρατεταμένης διαπραγμάτευσης και της «συμφωνίας σε δόσεις», το δεύτερο μέρος μπορεί να κλείσει τον Ιούνιο. Θα αφορά τα κόκκινα δάνεια – τη διαχείριση τους, την προστασία πρώτης κατοικίας – και τις ιδιωτικοποιήσεις. Στα θέματα αυτά εκτιμάται ότι θα είναι δύσκολο να επιτευχθούν προσεγγίσεις, καθώς άπτονται επιχειρηματικών συμφερόντων.
Όπως επισημαίνεται από αξιωματούχους που εμπλέκονται έμμεσα στη διαπραγμάτευση, οι ιδιωτικοποιήσεις δεν αντιμετωπίζονται μόνον υπό το πρίσμα των μεταρρυθμίσεων, του περιορισμού του δημόσιου τομέα και της άντλησης δημοσίων εσόδων. Ολες οι πλευρές διαμορφώνουν προτάσεις και καταστρώνουν σχεδιασμούς, λαμβάνοντας υπόψη επιχειρηματικά συμφέροντα και επιδιώξεις – ποιος θα ωφεληθεί από κάθε αποκρατικοποίηση και πώς θα μοιρασθεί η πίτα.
Οι αποφάσεις που θα ληφθούν σ’ αυτή τη φάση και το περιεχόμενο της επιμέρους συμφωνίας για τις ιδιωτικοποιήσεις και τα κόκκινα δάνεια θα έχουν σημαντικό αντίκτυπο όχι μόνον σε οικονομικό αλλά και σε πολιτικό επίπεδο. Η διαπραγμάτευση θα είναι λοιπόν επίπονη – αλλά σύμφωνα με το προωθούμενο σενάριο πρέπει να κλείσει μέχρι τα τέλη Ιουνίου ή στις αρχές Ιουλίου
Τον Αύγουστο θα είναι ευκολότερο...
Τον Ιούλιο, όταν η χώρα θα «αγκομαχά» να πληρώσει περίπου 3,2 δισ. στο ΔΝΤ, στην ΕΚΤ και σε κεντρικές τράπεζες της Ευρωζώνης, θα ξεκινήσει η τελική διαπραγμάτευση για το ασφαλιστικό-συνταξιοδοτικό, το οποίο αποτελεί για την κυβέρνηση θέμα μείζονος κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής σημασίας.
Το σενάριο προβλέπει πως ό,τι συμφωνηθεί στη διαπραγμάτευση, θα ψηφισθεί από το Τμήμα Διακοπών της Βουλής, με νομοσχέδιο το οποίο θα τροποποιεί/καταργεί τις διατάξεις του ν/σ το οποίο παρουσίασε προχθές η κυβέρνηση και το προωθεί προς ψήφιση.
Οσο «δυσάρεστες» κι αν είναι οι ρυθμίσεις που θα συμφωνηθούν στη διαπραγμάτευση, το νομοσχέδιο μπορεί να περάσει από τη Βουλή τον Αύγουστο χωρίς δυσκολίες: Οι λαϊκές αντιδράσεις-κινητοποιήσεις θα είναι περιορισμένες λόγω θερινής ραστώνης και διακοπών, ενώ η σύνθεση του Τμήματος διακοπών (που καθορίζεται από τις ηγεσίες των κομμάτων) θα διασφαλίζει την υπερψήφιση του, περιορίζοντας στο ελάχιστο τον κίνδυνο διαρροών-διαφοροποιήσεων που θα έθεταν σε κίνδυνο την κυβερνητική κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
Λεφτά με τα... πρωτοβρόχια
Μετά την ψήφιση των μέτρων που θα περιλαμβάνονται στο τρίτο «κομμάτι» της συμφωνίας, θα ολοκληρωθεί η αξιολόγηση και οι πρώτες εκταμιεύσεις θα έρθουν τον Σεπτέμβριο με τα …. πρωτοβρόχια.
Το σενάριο φαίνεται εφιαλτικό για όποιους ανέμεναν ή προέβλεπαν ότι θα επιτευχθεί γρήγορα μια συμφωνία που θα βάλει τέλος στην αβεβαιότητα και θα αποτελέσει αφετηρία αλλαγής του οικονομικού-επενδυτικού κλίματος. Είναι όμως ρεαλιστικό και δεν αποτελεί σχεδιασμούς επί χάρτου των Τόμσεν-Βελκουλέσκου. Η κυβέρνηση το γνωρίζει, αλλά να ελπίζει ότι θα το αποτρέψει, επιτυγχάνοντας κάτι καλύτερο στις αλλεπάλληλες φάσεις της διαπραγμάτευσης - που θα συνεχισθεί.
