Κόντρα στο ρεύμα της αγοράς ομολόγων, που έχει εισέλθει σε περίοδο μεγάλης αβεβαιότητας, κινούνται το τελευταίο διάστημα οι ελληνικοί κρατικοί τίτλοι. Την περασμένη εβδομάδα, η απόδοση του 10ετούς έκανε «βουτιά» 60 μονάδων βάσης (0,6%), ενώ τον τελευταίο μήνα η απόδοση έχει μειωθεί κατά 1,13% και σήμερα υποχωρούσε περαιτέρω, για να φθάσει μετά το μεσημέρι στο 7,166%.
Την ίδια στιγμή, όλα τα κρατικά ομόλογα της ευρωζώνης, από τα ιταλικά ως τα γερμανικά, δέχονται πιέσεις και οι αποδόσεις τους αυξάνονται, καθώς η αγορά προσπαθεί να βρει νέα σημεία ισορροπίας, αξιολογώντας δύο μείζονος σημασίας στοιχεία:
1. Η οικονομική πολιτική που αναμένεται να ασκήσει ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, εκφράζονται φόβοι ότι θα ξυπνήσει το... φάντασμα του πληθωρισμού και θα υποχρεώσει την Fed να ανεβάσει τα επιτόκια του δολαρίου, προκαλώντας απώλειες στους επενδυτές της αγοράς ομολόγων.
2. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αναμένεται να ανακοινώσει τον Δεκέμβριο τις προθέσεις της για το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, το οποίο λήγει τον Μάρτιο του 2017. Το επικρατέστερο σενάριο προβλέπει ότι θα υπάρξει παράταση ως το τέλος του επόμενου έτους, αφού ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη παραμένει 1,5 μονάδα κάτω από το στόχο του 2%, αλλά η αγορά ομολόγων περιμένει να πληροφορηθεί τις κρίσιμες «λεπτομέρειες» των αποφάσεων της ΕΚΤ, δηλαδή το αν θα αποφασισθεί σταδιακή μείωση των αγορών ομολόγων (tapering) από τον Μάρτιο και μετά.
Κλειδί το QE
Τι κρύβει, όμως, το μικρό «θαύμα» των ελληνικών ομολόγων σε αυτό το μάλλον δυσμενές περιβάλλον; Οι αναλυτές της αγοράς απομονώνουν τον «πολιτικό θόρυβο» γύρω από τη συζήτηση για το ελληνικό χρέος και προτιμούν να εστιάζουν σε αυτό που είναι πρακτικά σημαντικό για τους ελληνικούς τίτλους: αν, δηλαδή, το επόμενο διάστημα στην εξαιρετικά «ρηχή» αγορά ελληνικών ομολόγων θα μπει ένας μεγάλος νέος «παίκτης», η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Σε αυτό το πλαίσιο, το στοιχείο που αξιολογείται θετικά ως τώρα και αφήνει περιθώρια για σημαντικά και γρήγορα κέρδη σε όσους τολμήσουν να αγοράσουν ελληνικά ομόλογα είναι η αποφασιστικότητα της κυβέρνησης να ολοκληρώσει γρήγορα τη δεύτερη αξιολόγηση του τρίτου μνημονίου.
Τούτο διότι η ΕΚΤ έχει θέσει την ολοκλήρωση της αξιολόγησης ως απαράβατο όρο για να εξετάσει αν θα περιληφθούν τα ελληνικά ομόλογα στο πρόγραμμα του QE, παρότι το Eurogroup έχει συμφωνήσει ότι οι δικές του συζητήσεις για το χρέος έχουν ως προϋπόθεση την ολοκλήρωση μόνο της πρώτης αξιολόγησης.
Το δεύτερο προαπαιτούμενο της ΕΚΤ είναι πολύ πιο «ελαστικό» και πολιτικά συζητήσιμο. Η κεντρική τράπεζα θα αξιολογήσει και τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, αλλά θα το κάνει ανεξάρτητα από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, κάτι που σημαίνει ότι έχει την ελευθερία να αξιολογήσει ακόμη και γενικού χαρακτήρα δεσμεύσεις των υπουργών Οικονομικών (χωρίς ποσοτικοποίηση, για παράδειγμα, των μεσοπρόθεσμων μέτρων), ώστε να οδηγηθεί στο συμπέρασμα ότι υπάρχουν πλέον οι προϋποθέσεις βιωσιμότητας του χρέους.
Τι μπορεί να σημαίνει η είσοδος της ΕΚΤ στην αγορά ελληνικών ομολόγων σε ρόλο αγοραστή; Παρότι διαθέτει ήδη αρκετά ελληνικά ομόλογα και αυτό δεν της επιτρέπει να προχωρήσει σε αγορές πολύ μεγάλης αξίας, η κεντρική τράπεζα θα δώσει ένα «σήμα» στους επενδυτές ότι τα ελληνικά ομόλογα είναι πλέον μια σχετικά ασφαλής τοποθέτηση και αυτό θα μειώσει το ασφάλιστρο κινδύνου που κρατά τις αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων περισσότερο από 5% υψηλότερες από τις αντίστοιχες των ιταλικών.
Σε τεχνικό επίπεδο, επισημαίνουν αναλυτές, ακόμη και αγορές ύψους 2-3 δισ. ευρώ από την ΕΚΤ θεωρείται ότι θα φέρουν «τα πάνω κάτω» στις συνθήκες διαπραγμάτευσης, καθώς σήμερα οι συναλλαγές στη δευτερογενή αγορά είναι λίγες και μικρής αξίας. Οι όγκοι των καθημερινών συναλλαγών αναμένεται να αυξηθούν και τα ποσά που θα «ρίξει» στην αγορά η ΕΚΤ θα ανακυκλωθούν για να δημιουργήσουν μια δυναμική πτώσης των αποδόσεων και ανόδου των τιμών.
