Αρνητικά αντιμετωπίζουν οι νέοι την προοπτική της απασχόλησης στο κλάδο της ναυτιλίας, σε μία εποχή κατά την οποία η ανεργία παραμένει καθηλωμένη στο 25% του ενεργού πληθυσμού καθώς η αντίληψη τους για το επάγγελμα δεν ανταποκρίνεται στα χαρακτηριστικά που θεωρούν σημαντικά κατά την αναζήτηση εργασίας, σύμφωνα με έρευνα που διεξήγαγε πρόσφατα ΕΥ Ελλάδας , μεταξύ 1.000 νέων ηλικίας 16-30 ετών, και μέσω συνεντεύξεων με στελέχη ναυτιλιακών εταιρειών και εκπροσώπους της Ακαδημαϊκής Κοινότητας. Το πρόβλημα αφορά κυρίως την ενδεχόμενη απασχόληση στην θάλασσα, ιδιαίτερα σε επίπεδα πληρωμάτων, αλλά εκτείνεται και στις θέσεις εργασίας στην ξηρά.
Σύμφωνα με την έρευνα οι νέοι σε σημαντικό ποσοστό αναγνωρίζουν ότι η ελληνική ναυτιλία στηρίζει την εθνική οικονομία και αποδίδουν στο κλάδο χαρακτηριστικά όπως δυναμισμό, ευρωστία, κύρος και παράδοση. Ωστόσο, ελάχιστοι αναφέρουν αυθόρμητα τη ναυτιλία ως κάδο στον οποίο θέλουν να εργαστούν.
Τα ευρήματα είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά τόσο για την ελληνική οικονομία στο σύνολο της, όσο και για τις ναυτιλιακές εταιρείες ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τις θέσεις πλοιάρχων και μηχανικών.
Η έρευνα καταλήγει σε τέσσερεις προτάσεις με στόχο την βελτίωση της εικόνας αυτής:
Στην υιοθέτηση βέλτιστων πρακτικών από τις ναυτιλιακές εταιρείες ως προς την προσέλκυση και διαχείριση ταλέντου. Στην αποτελεσματικότερη επικοινωνία των βελτιώσεων που έχουν ήδη συντελεστεί ως προς τις συνθήκες ζωής και εργασίας στα πλοία. Στην αναβάθμιση της ναυτικής εκπαίδευσης. Στις πρωτοβουλίες αρμοδιότητας από την πολιτεία.
Συγκεκριμένα σύμφωνα με την έρευνα:
Μόλις το 6% του δείγματος ανέφερε αυθόρμητα ότι θα ήθελαν να εργασθούν στη ναυτιλία, ενώ, όταν κλήθηκαν να επιλέξουν μεταξύ διαφορετικών κλάδων της οικονομίας, μόλις το 23% δήλωσαν ότι είναι πιθανό να αναζητήσουν εργασία σε ναυτιλιακές θέσεις στη θάλασσα. Πιο θετική είναι η εικόνα ως προς την απασχόληση σε ναυτιλιακές θέσεις στην ξηρά, όπου το 41% χαρακτήρισε την επιλογή αυτή ως πιθανή. Ωστόσο, και αυτή η επιλογή υστερεί έναντι της προοπτικής της απασχόλησης στον τουρισμό (49%), ενώ κυμαίνεται στα ίδια επίπεδα με το λιανικό εμπόριο (41%), πράγμα το οποίο υποδηλώνει ότι τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της απασχόλησης στη ναυτιλία (υψηλές αποδοχές, προοπτικές εξέλιξης, απουσία εποχικότητας κλπ.) δεν έχουν γίνει πλήρως κατανοητά.
Η πρόθεση εργασίας στη θάλασσα είναι αισθητά χαμηλότερη μεταξύ των νέων γυναικών (15%), ενώ σε θέσεις εργασίας στην ξηρά τα ποσοστά μεταξύ των δύο φύλων είναι συγκρίσιμα. Παράλληλα, τα ποσοστά αυτά δε διαφοροποιούνται σημαντικά μεταξύ των πτυχιούχων. Πιο θετικοί εμφανίζονται οι κάτοικοι των νησιωτικών περιοχών, οι οποίοι παραδοσιακά αποτελούσαν τη δεξαμενή άντλησης στελεχών για τον κλάδο, παρά το γεγονός ότι σε αυτές τις περιοχές είναι ιδιαίτερα αυξημένη η ελκυστικότητα της προοπτικής της απασχόλησης στον τουρισμό.
Όταν ρωτήθηκαν για τα χαρακτηριστικά που θεωρούν σημαντικά κατά την αναζήτηση εργασίας, οι νέοι που μετείχαν στην έρευνα ανέφεραν το ευχάριστο περιβάλλον (57%), τη μονιμότητα (54%) και τις προοπτικές επαγγελματικής εξέλιξης (50%). Οι υψηλές απολαβές εμφανίσθηκαν ως το τέταρτο σημαντικότερο κριτήριο (45%). Με βάση τα παραπάνω, οι θέσεις εργασίας στη ναυτιλία, ιδιαίτερα στη θάλασσα, κατατάσσονται χαμηλά μεταξύ των επιλογών των νέων της έρευνας. Σημαντικότερος αποτρεπτικός παράγοντας μεταξύ όσων δήλωσαν ότι δεν επιθυμούν να εργασθούν στη ναυτιλία, αποτελεί «η μακρόχρονη απουσία από το σπίτι και την οικογένεια» (65%), ενώ μεγάλος αριθμός δήλωσε ότι «δεν επιθυμεί να είναι κλεισμένος σε ένα καράβι» (40%), ή ότι «απαιτείται εξειδίκευση που δεν έχω» (35%).
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι η απροθυμία αναζήτησης εργασίας στη ναυτιλία, συνυπάρχει, σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, με τα υψηλά επίπεδα εκτίμησης ως προς την προσφορά του κλάδου στην οικονομία. Το 58% όσων συμμετείχαν στην έρευνα πιστεύει ότι η ναυτιλία στηρίζει την οικονομία, ποσοστό υψηλότερο σε σχέση με το εμπόριο, τη βιομηχανία, το τραπεζικό σύστημα και το Δημόσιο, ενώ υστερεί μόνο συγκριτικά με τον τουρισμό. Η πλειοψηφία των νέων θεωρεί επίσης, ότι η ναυτιλία είναι ένα κλάδος δυναμικός (47%), με κύρος (45%) και παράδοση (50%). Συγχρόνως, όμως, διαπιστώνεται μία αποστασιοποίηση των νέων από τον κλάδο, καθώς μόνο το 16% δηλώνει ότι «τον αισθάνεται κοντά του», ενώ μόνο το 24% πιστεύει ότι «προσφέρει θέσεις εργασίας σε νέους σαν εμένα».
Σχολιάζοντας τα ευρήματα της έρευνας, ο κ. Γιάννης Πιέρρος, Επικεφαλής του Τομέα Μεταφορών της ΕΥ Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης, αναφέρει: «Σε μία εποχή που η χώρα μας αντιμετωπίζει την τεράστια πρόκληση της ανεργίας, η επανασύνδεση των νέων με την ελληνική ναυτική παράδοση είναι κεφαλαιώδους σημασίας.».
Η έρευνα έφερε στην επιφάνεια και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ναυτική εκπαίδευση. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες εκπροσώπων των Ακαδημιών του Εμπορικού Ναυτικού (ΑΕΝ) και στελεχών των ναυτιλιακών εταιρειών, ενώ το επίπεδο των εισερχομένων βελτιώνεται διαρκώς, οι ΑΕΝ αντιμετωπίζουν πιεστικά προβλήματα στελέχωσης, υποδομών και χρηματοδότησης, με αποτέλεσμα να αδυνατούν να ανταποκριθούν στις σύγχρονες ανάγκες της ναυτιλίας.Τα προγράμματα σπουδών διαμορφώνονται χωρίς τη συμμετοχή του κλάδου και δεν έχουν προσαρμοσθεί στη σημερινή πραγματικότητα και στις αλλαγές που επιφέρει η τεχνολογία.
Ο Παναγιώτης Παπάζογλου, Διευθύνων Σύμβουλος της ΕΥ Ελλάδας, δηλώνει σχετικά με τα ευρήματα της έρευνας: «Η ελληνική ναυτιλία συμβάλλει σημαντικά στην ελληνική οικονομία η δε συμβολή αυτή θα μπορούσε να πολλαπλασιαστεί, αν υιοθετηθούν οι κατάλληλες πολιτικές. Οφείλουμε όλοι, ιδιαίτερα η πολιτεία και η ναυτιλιακή κοινότητα, να αναλάβουμε τις πρωτοβουλίες».
