Εννιά διαδηλωτές σκοτώθηκαν χθες Πέμπτη στο Χαρτούμ, όπου δεκάδες χιλιάδες Σουδανοί έκαναν πορεία φωνάζοντας το σύνθημα «ο λαός θέλει την πτώση του στρατηγού Άμπντελ Φάταχ αλ Μπουρχάν», του επικεφαλής των ενόπλων δυνάμεων και του εγκεφάλου του στρατιωτικού πραξικοπήματος του Οκτωβρίου που βύθισε ξανά τη χώρα στη βία και σε βαθιά οικονομική κρίση.
Αν και κάθε εβδομάδα οι Σουδανοί επιμένουν να διαδηλώνουν και να απαιτούν η εξουσία να παραδοθεί στους πολίτες, οι χθεσινές κινητοποιήσεις ήταν οι μεγαλύτερες και οι πιο πολύνεκρες εδώ και μήνες.
Τα 9 θύματα σκοτώθηκαν από τις δυνάμεις ασφαλείας, τα 7 –συμπεριλαμβανομένου ενός παιδιού– από σφαίρες «στον θώρακα» ή «στο κεφάλι», ανέφεραν γιατροί, που κατήγγειλαν επίσης ότι οι δυνάμεις ασφαλείας έριξαν, για πολλοστή φορά, δακρυγόνα μέσα σε νοσοκομείο.
Το βράδυ προχθές Τετάρτη, καθώς μικρές ομάδες καλούσαν τους Σουδανούς να κατέβουν να διαδηλώσουν, νεαρός διαδηλωτής έπεσε νεκρός, χτυπημένος από «σφαίρα στο στήθος» στο Χαρτούμ, σύμφωνα με οργάνωση γιατρών, μέρος του κινήματος που απαιτεί δημοκρατία.
Αφότου επιβλήθηκε η στρατιωτική χούντα στο Σουδάν, την 25η Οκτωβρίου 2021, έχουν σκοτωθεί τουλάχιστον 112 διαδηλωτές και χιλιάδες άλλοι έχουν τραυματιστεί στην καταστολή των δυνάμεων επιβολής της τάξης, οι οποίες, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, ανοίγουν πυρ συχνά προς τα πλήθη των πολιτών που κινητοποιούνται.
«Ακόμα κι αν πεθάνουμε όλοι, οι στρατιωτικοί δεν θα μας κυβερνήσουν», φώναζε το πλήθος χθες, ενώ ο πολιτικός βραχίονας της οργάνωσης Δυνάμεις για την Ελευθερία και την Αλλαγή (ΔΕΑ) σημείωσε πως «όπως προβλεπόταν, οι πραξικοπηματίες αποχαλίνωσαν τη βία τους». Πρόσθεσε: «οι (σ.σ. χθεσινές) πορείες απέδειξαν ότι η επανάσταση δεν είναι νεκρή».
Οκτώ μήνες μετά την κατάληψη της εξουσίας από τους στρατηγούς, που οδήγησε ένα από τα φτωχότερα κράτη του κόσμου στον μαρασμό, χιλιάδες πολίτες, αψηφώντας την καταστολή, συνεχίζει να ζητάει ο στρατός να παραδώσει την εξουσία σε πολίτες.
Διαδίκτυο και τηλέφωνα εκτός λειτουργίας
Η 30ή Ιουνίου είναι ημέρα με βαρύ συμβολισμό για τη μεγάλη χώρα της ανατολικής Αφρικής: είναι η επέτειος του πραξικοπήματος που σήμανε την κατάληψη της εξουσίας από τον δικτάτορα Όμαρ Ελ Μπασίρ το 1989.
Ήταν άλλωστε Ιούνιος του 2019 όταν έγιναν γιγαντιαίες διαδηλώσεις που εξώθησαν τους στρατηγούς να ανατρέψουν τον Μπασίρ και να σχηματίσουν νέο κυβερνητικό σχήμα, από κοινού με πολίτες.
Οι διαδηλωτές θέλουν να επαναλάβουν το επίτευγμα, να αναγκάσουν τους στρατιωτικούς να εγκαταλείψουν τα ηνία της χώρας.
Όπως συμβαίνει πάγια όταν απευθύνονται καλέσματα σε μαζικές κινητοποιήσεις, η πρόσβαση στο διαδίκτυο κόπηκε και το τηλεφωνικό δίκτυο ήταν εκτός λειτουργίας όλη την ημέρα, προτού οι υπηρεσίες αυτές να αρχίσουν να αποκαθίστανται εν μέρει το βράδυ, ενώ ορισμένες πορείες διαλύονταν και οι μεγάλοι οδικοί άξονες χτενίζονταν από τις δυνάμεις ασφαλείας, διαπίστωσαν δημοσιογράφοι του Γαλλικού Πρακτορείου.
Πέρα από τη Χαρτούμ και τα προάστιά τους, διαδηλωτές βρήκαν επίσης στους δρόμους στην Ουάντ Μαντάνι (νότια), στο Νταρφούρ (δυτικά) και σε αρκετές πόλεις στο παραθαλάσσιο ανατολικό Σουδάν, διαπίστωσαν αυτόπτες μάρτυρες.
Πριν από τις διαδηλώσεις, ο ειδικός επιτετραμμένος του ΟΗΕ Φόλκερ Πέρτες αξίωσε «η βία να σταματήσει» και αρκετές πρεσβείες απηύθυναν εκκλήσεις «να μη χαθεί ούτε ακόμη μια ζωή».
Όμως οι ξένες πρωτεύουσες δεν μοιάζουν στην πραγματικότητα να είναι σε θέση να πιέσουν τους στρατηγούς που βρίσκονται στην εξουσία στο Σουδάν σχεδόν αδιάλειπτα από την ανεξαρτησία της χώρας το 1956.
Την 25η Οκτωβρίου 2021, όταν ο αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων, ο στρατηγός Μπουρχάν, έβαζε απότομα τέλος στο εύθραυστο κυβερνητικό σχήμα στρατιωτικών και πολιτών και διέτασσε τη σύλληψη των πολιτικών, η διεθνής κοινότητα ανέστειλε την οικονομική βοήθεια προς το Χαρτούμ — που αναλογούσε στο 40% του προϋπολογισμού του Σουδάν.
Το φάσμα του λιμού
Οι οικονομικές κυρώσεις δεν έκαμψαν τους στρατηγούς, αλλά βύθισαν την οικονομία: η λίρα του Σουδάν κατέρρευσε, ο πληθωρισμός απογειώθηκε και ξεπερνά το 200%.
Χειρότερα ακόμη, αρχίζει να διαγράφεται το φάσμα του λιμού. Το ένα τρίτο των Σουδανών αντιμετωπίζει «οξεία διατροφική ανασφάλεια», δυνητικά θανατηφόρα, και ως τον Σεπτέμβριο το ποσοστό αυτό αναμένεται κατά τον ΟΗΕ να έχει φτάσει το 50%.
Στις αρχές Ιουνίου, η ΜΚΟ Save the Children ανακοίνωνε τους θανάτους δύο παιδιών εξαιτίας ασιτίας.
Ταυτόχρονα, η βία στη χώρα όπου μαίνονταν πόλεμοι για δεκαετίες ξανάρχισε τον φαύλο κύκλο της: στο Νταρφούρ, εκατοντάδες άνθρωποι έχουν σκοτωθεί σε συγκρούσεις για τη γη και το νερό και η καταστολή των μαζικών κινητοποιήσεων έχει νεκρούς ή τραυματίες κάθε εβδομάδα.
Παρά τις ξένες πιέσεις, οι ΔΕΑ, η σπονδυλική στήλη των πολιτικών στην κυβέρνηση που ανατράπηκε τν Οκτώβριο, αρνείται να συμμετάσχει στον «εθνικό διάλογο» που προτείνουν ο στρατός και ο ΟΗΕ.
Θέτουν ως απαραίτητη προϋπόθεση για οποιαδήποτε διαπραγμάτευση την αποκατάσταση στην εξουσία της προηγούμενης κυβέρνησης πολιτών και στρατιωτικών.
Ο στρατός, πέραν της πολιτικής ζωής, κυριαρχεί επίσης στην οικονομία της χώρας, που διαθέτει κοιτάσματα πετρελαίου –μολονότι τα περισσότερα βρίσκονταν στο ανεξάρτητο πλέον Νότιο Σουδάν–, χρυσού και άλλους φυσικούς πόρους.
