Στο γνωστό ρητό «ώδινεν όρος και έτεκεν μυν» παραπέμπει το πολυσυζητημένο πρόγραμμα στήριξης ευάλωτων δανειοληπτών από τις τράπεζες, ώστε να μην οδηγηθούν σε αδιέξοδο από τις συνεχείς αυξήσεις των ευρωπαϊκών επιτοκίων. Για κάθε συστημική τράπεζα, το πρόγραμμα, που θα καλύψει πολύ μικρό αριθμό δανειοληπτών, προβλέπεται ότι θα έχει κόστος λίγων εκατομμυρίων ευρώ, μετρημένων στα... δάκτυλα του ενός χεριού.
Παρά τις έντονες πιέσεις που άσκησε ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας για ένα πρόγραμμα ουσιαστικής στήριξης ευάλωτων δανειοληπτών (γνωστή η ρήση του για... μπινελίκια που αντάλλαξε σε μια από τις συναντήσεις με τους τραπεζίτες), το νέο πρόγραμμα, που έχει ενεργοποιηθεί από την 1η Φεβρουαρίου, έχει πολύ περιορισμένο εύρος δικαιούχων και οι τράπεζες θα υποστούν ελάχιστη επιβάρυνση για την υλοποίησή του.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο διευθύνων σύμβουλος της Τράπεζας Πειραιώς, Χρήστος Μεγάλου, ρωτήθηκε στην πρόσφατη ενημέρωση των οικονομικών αναλυτών για αυτό το θέμα, δηλαδή για το κόστος που θα έχει το πρόγραμμα για την τράπεζα, και εξήγησε ότι η επιβάρυνση της Πειραιώς είναι μόλις 3 εκατ. ευρώ και έχει ήδη εγγραφεί στις οικονομικές καταστάσεις του 2022.
Μάλιστα, η Πειραιώς, όπως έχουν ανακοινώσει ότι κάνουν όλες οι τράπεζες, ενέγραψε αυτή την επιβάρυνση όχι στους λογαριασμούς προβλέψεων για πιστωτικό κίνδυνο, αλλά ως επιβάρυνση των κονδυλίων του προγράμματος εταιρικής κοινωνικής ευθύνης. Ουσιαστικά, για τις τράπεζες η στήριξη των δανειοληπτών έχει τον ίδιο χαρακτήρα με τις δαπάνες χορηγίας, για παράδειγμα, μιας δενδροφύτευσης του «Όλοι μαζί μπορούμε» του ρ/σ ΣΚΑΪ!
Στο επίπεδο των τεσσάρων συστημικών τραπεζών, η δαπάνη για αυτό το πρόγραμμα στήριξης αναμένεται συνολικά να είναι λίγο υψηλότερη από 10 εκατ. ευρώ. Έτσι, με εξαίρεση ελάχιστους δανειολήπτες, η συντριπτική πλειονότητα όσων εξυπηρετούν ένα στεγαστικό κυμαινόμενου επιτοκίου και βλέπουν συνεχώς να «φουσκώνουν» οι δόσεις τους δεν θα έχουν την παραμικρή ελάφρυνση, παρότι ο υπουργός Οικονομικών είχε αρχίσει τη σχετική συζήτηση με τις τράπεζες προτείνοντας να εφαρμοσθεί και στην Ελλάδα το αρκετά γενναιόδωρο μοντέλο επιδότησης που επέβαλε στις τράπεζες η ισπανική κυβέρνηση.
Από την 1η Φεβρουαρίου, οι λίγοι δανειολήπτες που μπορούν να καλυφθούν από το πρόγραμμα μπορούν να υποβάλλουν τις αιτήσεις τους, αρχίζοντας από την προϋπάρχουσα πλατφόρμα της Ειδικής Γραμματείας Ιδιωτικού Χρέους.μέσω της οποίας εκδίδονται οι βεβαιώσεις για τους ευάλωτους δανειολήπτες (εδώ). Η έκδοση αυτής της βεβαίωσης δεν είναι όσο απλή υπόθεση μπορεί να ακούγεται, καθώς οι ορισμοί του ευάλωτου δανειολήπτη από τον νόμο είναι ιδιαίτερα περιοριστικοί.
Ειδικότερα, το άρθρο 217 του νόμου 4738/2020 προβλέπει ότι ως «ευάλωτος οφειλέτης» νοείται ο οφειλέτης, στο πρόσωπο του οποίου πληρούνται σωρευτικά τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια που ισχύουν, σύμφωνα με το άρθρο 3 του ν. 4472/2017. Τα κριτήρια αυτά θέτουν ως ανώτατα εισοδηματικό όριο τα 21.000 ευρώ, ανεξάρτητα από τον αριθμό των προστατευόμενων μελών μιας οικογένειας και αναλύονται ως εξής:
Άγαμος: ετήσιο εισόδημα έως 7.000 ευρώ και αξία (συνολική) ακίνητης περιουσίας έως 120.000 ευρώ.
Έγγαμος: ετήσιο εισόδημα έως 10.500 ευρώ και αξία (συνολική) ακίνητης περιουσίας έως 135.000 ευρώ.
Τριμελές νοικοκυριό: ετήσιο εισόδημα έως 14.000 ευρώ και αξία (συνολική) ακίνητης περιουσίας έως 150.000 ευρώ.
Τετραμελές νοικοκυριό: ετήσιο εισόδημα έως 17.500 ευρώ και αξία (συνολική) ακίνητης περιουσίας έως 165.000 ευρώ.
Εκτός από κριτήρια αυτά, που ουσιαστικά καλύπτουν μόνο απόλυτα εξαθλιωμένους οφειλέτες, για την έκδοση της βεβαίωσης του ευάλωτου οφειλέτη πρέπει να πληρούνται και άλλες προϋποθέσεις. Ο νόμος ορίζει ότι:
- Ως «βεβαίωση ευάλωτου οφειλέτη», νοείται αυτή που βεβαιώνει ότι ο οφειλέτης είναι ευάλωτος σύμφωνα με την περ. α΄ και ότι το ακίνητό του, το οποίο προσδιορίζεται στη βεβαίωση της παρούσας, συνιστά την κύρια κατοικία του, σύμφωνα με την περ. ε΄. Η βεβαίωση του παρόντος παρέχεται έπειτα από αίτημα φυσικού προσώπου το οποίο δηλώνει ότι έχει κηρυχθεί σε πτώχευση ή ότι o ενυπόθηκος ή ο προσημειούχος πιστωτής, σύμφωνα με την περ. γ΄, έχει κατάσχει το ακίνητό του ή ότι έχει καταρτιστεί η σύμβαση αναδιάρθρωσης του Κεφαλαίου Α΄ του Δεύτερου Μέρους του Πρώτου βιβλίου.
