Υπέρ της αποδοχής της πρότασης της Επιτροπής Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως (ΕΣΜΑ) και του προέδρου της, καθηγητή Μανόλη Κορρέ, για την αποκατάσταση της δυτικής προσπέλασης της Ακρόπολης, γνωμοδότησε χτες ομόφωνα το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ).
Όπως ενημερώνει με ανακοίνωσή του το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, «σκοπός της πρότασης είναι η βελτίωση της πρόσβασης στην Ακρόπολη, προκειμένου να αρθούν εσφαλμένες επεμβάσεις του παρελθόντος, να αναδειχθεί ο μνημειακός χαρακτήρας της πρόσβασης στον Ιερό Βράχο και να επιλυθούν τα θέματα διαχείρισης της κυκλοφορίας των επισκεπτών. Θα ακολουθήσει η σύνταξη ολοκληρωμένης μελέτης επί της εφαρμογής των επεμβάσεων αποκατάστασης».
Σύμφωνα με την ίδια ανακοίνωση, η πρόταση, που εξετάστηκε από την ΕΣΜΑ στις 22 Ιανουαρίου και εγκρίθηκε ομόφωνα από τα μέλη της, σύμφωνα με την τεκμηρίωση την οποία παρουσίασε ο κ. Κορρές, «υπαγορεύεται από την ανάγκη να αποκατασταθεί η ανάβαση προς την Ακρόπολη στο σύνολό της ή σε ικανό για την χρήση της μέρος, σε συμφωνία προς την αρχαιολογική τεκμηρίωση για λόγους ορθής πρόσληψης της μορφής των μνημείων και των εδαφικών διαμορφώσεων. Τονίζεται ότι η εκ μέρους του επισκέπτη ορθή πρόσληψη της μορφής και των λειτουργικών χαρακτηριστικών των αρχαίων μνημείων είναι στόχος υψηλός και αυτοτελής. Επιπλέον, θα πρέπει να αντιμετωπιστεί το ζήτημα της πρόσβασης του τεράστιου όγκου των επισκεπτών της Ακρόπολης και να βελτιωθούν οι συνθήκες υποδοχής τους». Όπως δήλωσε μετά τη γνωμοδότηση η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λ. Μενδώνη, «με την ολοκλήρωση της μελέτης και η UNESCO θα ενημερωθεί, αλλά θα οργανωθεί και επιστημονικό συνέδριο, που θα αφορά συνολικά τα έργα επί του Ιερού Βράχου. Ήδη, το Υπουργείο Πολιτισμού και οι αρμόδιες υπηρεσίες του προετοιμάζονται για την επόμενη Προγραμματική Περίοδο. Συγχρόνως, έχουν ολοκληρωθεί τα έργα προσβασιμότητας στον Ιερό Βράχο και τώρα, ξεκινά η συγκεκριμένη μελέτη. Όλα αυτά θα αποτελέσουν αντικείμενο του επιστημονικού συνεδρίου, το οποίο θα οργανώσει το Υπουργείο Πολιτισμού το φθινόπωρο, μόλις οι συνθήκες της πανδημίας επιτρέψουν τη διά ζώσης παρουσία ειδικών επιστημόνων, οι οποίοι θα έχουν τη δυνατότητα να βρεθούν επάνω στον βράχο και να δουν από κοντά το σύνολο των πεπραγμένων και το σύνολο του επόμενου προγράμματος».
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με την πρόταση που πήρε το «πράσινο φως» του ΚΑΣ:
- «Όλα τα εσφαλμένα μέρη των παλαιότερων επεμβάσεων (τα οποία ήδη έχουν τεκμηριωθεί με σχέδια, φωτογραφίες και έγγραφες παρατηρήσεις) θα καθαιρεθούν και οι λίθοι τους θα χρησιμοποιηθούν στα επόμενα κατά τον πλέον αρμοστό τρόπο.
- Το μεγάλο πλατύσκαλο, του οποίου ικανό μέρος σώζεται, θα αποκατασταθεί σε όλη την έκτασή του.
- Η επιφάνεια του προς Β ανδήρου θα αποκατασταθεί (με διάστρωση σύμφωνη προς τα δοκιμασμένα πρότυπα) σε συνέχεια προς το πλατύσκαλο και με ελαφρά προς τα έξω κλίση τάξεως 1:80 έως 1:64.
- Η από τα νότια ανερχόμενη οδός θα αποκατασταθεί σε συνέχεια προς το πλατύσκαλο. Τούτο θα συνδυασθεί με την άρση ενός ακόμη σφάλματος των εργασιών του 1957. Την καθαίρεση μέρους της βάσης της παλαιάς περίφραξης, στα νότια του πύργου, το οποίο αποτελείται από μια έντεχνη σώρευση βράχων, μιμούμενη κυκλώπεια λιθοδομή και δη (κατά την αντίληψη κάποιων) τόσον επιτυχώς, ώστε να παραπλανά ακόμη και αρχαιολόγους.
- Το άνω μέρος της κλίμακας, περιέχον στο μέσον σειρά ελαφρώς κεκλιμένων πλατυσκάλων θα αποκατασταθεί στο σύνολό του, σύμφωνα προς την αρχαιολογική μαρτυρία.
- Το έσω της δυτικής πύλης πλατύσκαλο θα αποκατασταθεί στην κανονική στάθμη του και τα υποκάτω αυτού ξένα προς το μνημείο μάρμαρα της αναστυλώσεως του 1934 θα αφαιρεθούν. Τούτο θα καταστήσει ορατή την εκεί συνέχεια του μετώπου της αρχαϊκής αναβάθρας.
- Η κλίμακα έως το μεγάλο πλατύσκαλο θα αποκατασταθεί κατά το ήμισυ του πλάτους της περίπου, ώστε στο απομένον κενό να παραμένουν ορατά ικανά τμήματα των αναλημματικών τοίχων της αναβάθρας της αρχαϊκής εποχής και εκείνης της κλασικής εποχής, με τον μεταξύ αυτών αρχαϊκό βωμό.
- Η νυν νότια είσοδος θα καταργηθεί η θα συμπτυχθεί, ώστε να αποκατασταθεί η συνέχεια της λαξευτής επιφάνειας του τεμένους της Αφροδίτης και να αναδειχθεί ο οικείος ναός με κατάλληλη έκθεση του διακοσμημένου με περιστερές θριγκού του (ο οποίος τώρα περνά απαρατήρητος σε ασύχναστο μέρος στα νότια της δυτικής πύλης).
- Με δεδομένη την παρουσία της δυτικής πύλης, η αύξηση της κυκλοφοριακής ικανότητας της μεγάλης κλίμακας εξαρτάται από την προσπελασιμότητα των δύο ευρύτερων πλατυσκάλων της από τη μόνη δυνατή κατεύθυνση, δηλαδή από τα νότια. Εξ αυτών το μεγάλο πλατύσκαλο θα γίνει καλύτερα προσπελάσιμο με την ενεργοποίηση της νότιας οδού».
Όπως ενημερώνει το ΥΠΠΟΑ, η πρόσβαση στην Ακρόπολη και η κύρια είσοδος σε αυτήν κατά την αρχαϊκή εποχή ήταν στη δυτική πλευρά του ιερού Βράχου λόγω των ομαλότερων κλίσεων του εδάφους στην περιοχή αυτή. Πριν από τα μέσα του 6ου αιώνα π.Χ., με την αναδιοργάνωση των εορτής των Παναθηναίων, κατέστη αναγκαία η δημιουργία μιας ανετότερης πρόσβασης κατευθείαν από τα δυτικά για την διευκόλυνση της διακίνησης ενός μεγάλου πλήθους πιστών, αλλά και για τη μεταφορά των τεράστιων λίθων και ξύλων για την κατασκευή των ναών. Έτσι κατασκευάστηκε μια αναβάθρα πλάτους 12 μ., η οποία κατά την κλασική εποχή διευρύνθηκε σχεδόν στο διπλάσιο.
Τον 1ο αιώνα μ.Χ. η αναβάθρα, με μικρή αλλαγή κλίσης, μετασκευάσθηκε σε μαρμάρινη κλίμακα πλάτους 21.7μ (23μ. στο κάτω μέρος), της οποίας μεγάλα τμήματα αποκαλύφθηκαν μέσω των ανασκαφών, κυρίως από το 1835 έως το 1850. Σύμφωνα με τα αρχαιολογικά δεδομένα, η κλίμακα αυτής της περιόδου περιείχε ένα ευρύ πλατύσκαλο τεσσάρων μέτρων σε όλο το πλάτος της, συνεχόμενο προς Β με το άνδηρο επί του οποίου στέκει το Βάθρο του Αγρίππα και προς Ν με έναν δρόμο ανερχόμενο από τα νότια και διερχόμενο μπροστά από τον πύργο της Αθηνάς Νίκης. Από το ευρύ πλατύσκαλο έως τα Προπύλαια υπήρχαν 36 βαθμίδες και δύο στενά πλατύσκαλα, ένα τερματικό και ένα ενδιάμεσο, ενώ πριν από το μεγάλο πλατύσκαλο υπήρχε μια ακόμη κλίμακα με 26 βαθμίδες και προ αυτής ένα πλατύσκαλο τριών μέτρων.
Τον 3ο αι. μ.Χ. ολόκληρος ο χώρος στα δυτικά των Προπυλαίων περιελήφθη σε οχύρωμα με δύο πύλες, μια στα δυτικά (πύλη Beulé) και μια κάτω από τον πύργο της Νίκης. Κατά τους Μέσους και Νεώτερους Χρόνους τα Προπύλαια και τα προ αυτών μέρη μεταμορφώθηκαν σε ένα πολυσύνθετο οχυρό με διαδοχικές γραμμές άμυνας και πύλες κατά μήκος μιας ελισσόμενης διαδρομής, οι οποίες διασφάλιζαν τον πλήρη έλεγχο της εισόδου στην Ακρόπολη.
