«Πιο εκτεταμένη από την αρχική εκτίμηση ήταν η οικολογική καταστροφή της λίμνης Κορώνειας τον Σεπτέμβριο του 2019, οπότε και υπήρξε μαζική θανή ψαριών, ενώ παραμένει ο κίνδυνος νέας κατάρρευσης». Αυτό επισήμανε η καθηγήτρια υδροβοτανικής - υδροοικολογίας στο Τμήμα Βιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Μαρία Μουστάκα, παρουσιάζοντας στο 7ο Περιβαλλοντικό συνέδριο Μακεδονίας σχετική μελέτη, με τη συνεργασία μελών του ΑΠΘ και του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
«Η έρευνα βασίστηκε σε ένα σύνολο αποτελεσμάτων -φυσικο-χημικών και βιολογικών παραμέτρων, δορυφορικών δεδομένων και απεικονίσεων- από τον Μάρτιο έως τον Σεπτέμβριο του 2019, τα οποία δεν αφήνουν πολλά περιθώρια αμφισβήτησης σχετικά με την αιτία για τα παρατηρούμενα φαινόμενα», αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Μουστάκα ξεκαθαρίζοντας ότι η εικόνα της λίμνης δεν οφείλεται μόνο στον κλιματικό παράγοντα, όπως η ανομβρία, που μείωσε τη στάθμη του νερού.
«Η οικολογική καταστροφή δεν αφορούσε μόνο στο θάνατο των ψαριών λόγω ασφυξίας αλλά και πτηνών, ενώ παρατηρήθηκε και σημαντική μείωση βιοποικιλότητας, ακόμη και στο φυτοπλαγκτόν. Όσον αφορά τα πουλιά, από τους σκελετούς που βρήκαμε θεωρούμε ότι ο θάνατός τους σχετίζεται με την κακή οικολογική ποιότητα του νερού», λέει η κ. Μουστάκα.
Για την καθηγήτρια του ΑΠΘ, «η κατάρρευση του τροφικού πλέγματος δεν αντανακλά στατικά φαινόμενα που σχετίζονται με το κλίμα (ανομβρία) ή τυχαία γεγονότα που συνέβησαν τον Σεπτέμβριο ή τον Αύγουστο του 2019, γιατί έως τις αρχές Ιουλίου έχουμε ολοκλήρωση ενός συνόλου επιμέρους οικολογικών διεργασιών που αποτελούν ξεχωριστά η καθεμία αιτία του μαζικού θανάτου ζωικών οργανισμών εξαρτώμενες όμως όλες από την κακή ποιότητα νερού».
«Εξαιρετικά υψηλές τιμές ολικού και αμμωνιακού αζώτου, ολικού φωσφόρου και pH μετρήθηκαν στα υφάλμυρα νερά. Το τροφικό πλέγμα της λίμνης καταρρέει από τη βάση του, το φυτοπλαγκτόν, στο οποίο κυριαρχούν γνωστοί τοξικοί μικροοργανισμοί από το παρελθόν στον πυθμένα της λίμνης. Η κατάρρευσή του σηματοδοτείται από την αύξηση στο ζωοπλαγκτόν του Daphniamagna, λόγω απουσίας θήρευσης από τα ψάρια, και η λίμνη μετατρέπεται σε ετερότροφη με άφθονο νεκρό υλικό, καταναλώνοντας περισσότερο οξυγόνο από την τροφοδοσία του από την ατμόσφαιρα».
Μάλιστα, ειδικά για το ζωοπλαγκτόν Daphniamagna, που αποτελεί «κλειδί» στη διαχείριση του τροφικού πλέγματος, η κ. Μουστάκα επισημαίνει ότι καταγράφηκε, από δορυφόρους, σε τέτοια τεράστια αφθονία τον Ιούνιο και τον Ιούλιο του 2019 στην επιφάνεια της λίμνης, που αποτελεί και την υψηλότερη τιμή σε σχέση με τη διεθνή βιβλιογραφία!
Το μέλλον της λίμνης είναι η αυτο-οργάνωση
«Στην πραγματικότητα, το φαινόμενο επαναλαμβάνεται από το 1995, θέτοντας έντονους προβληματισμούς σχετικά με την κατανόηση και διαχείριση της πραγματικής κατάστασης ενός ευαίσθητου οικοσυστήματος. Ο κίνδυνος νέας κατάρρευσης παραμένει αν δεν γίνουν μόνιμες βελτιώσεις», ξεκαθαρίζει η κ. Μουστάκα. Για την ίδια, «το μέλλον της λίμνης, είναι η αυτο-οργάνωση» και οι απαραίτητες βελτιώσεις που θα βοηθήσουν στην ανανέωση των νερών της Κορώνειας για την απεξάρτηση από τον επιβαρυμένο πυθμένα της.
«Το νερό που εισέρχεται πρέπει να βγαίνει με κάποιο τρόπο, να υπάρχει δηλαδή κυκλοφορία και ανανέωση, δίχως βέβαια να τροφοδοτεί τη Βόλβη», καταλήγει.
Η μελέτη που παρουσιάσθηκε από την κ. Μουστάκα εκπονήθηκε από τους Ε. Μιχαλούδη, Μ. Δεμερτζιόγλου, Δ. Βουτσά, Α. Κοζάρη, Α. Κυπαρίσση, Κ. Κορμά, Ν. Στεφανίδου, Ν. Τσαβδαρίδου, Μ.Κατσιάπη και Α. Μαζάρη, από τα Τμήματα Βιολογίας και Χημείας του ΑΠΘ, τα Τμήματα Γεωπονίας, Φυτικής Παραγωγής και Φυσικού Περιβάλλοντος και Γεωπονίας, Ιχθυολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και την ΕΥΑΘ ΑΕ.
Το 7ο Περιβαλλοντικό Συνέδριο Μακεδονίας, που διεξήχθη διαδικτυακά από τις 30 Οκτωβρίου έως την 1η Νοεμβρίου, διοργανώνεται κάθε τρία χρόνια στη Θεσσαλονίκη και αποτελεί βήμα για τους επιστήμονες που ασχολούνται με τον έλεγχο, τη διαχείριση και τις τεχνολογίες περιβάλλοντος καθώς και με θέματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Ειδικότερα, παρουσιάζεται το έργο που επιτελείται σε θέματα περιβάλλοντος στην Ελλάδα από ένα ευρύ φάσμα επιστημονικών πεδίων και ειδικοτήτων.
