Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε φαίνεται ότι είναι ο εμπνευστής της συμβιβαστικής πρότασης για τη ρήτρα μέτρων άνω των 3 δισ. ευρώ στην οποία υπό όρους μπορεί να υπάρξει συμφωνία δανειστών - κυβέρνησης.
Άλλωστε θετική είναι η πρώτη αποτίμηση που κάνει η κυβέρνηση, από τον κύκλο των συναντήσεων που είχε το οικονομικό επιτελείο στην Ουάσινγκτον. Η Αθήνα «βλέπει» σύγκλιση μεταξύ των πλευρών που συμμετέχουν στη διαπραγμάτευση, όπως σημείωσαν το βράδυ της Κυριακής κυβερνητικοί παράγοντες.
Επιπλέον, το Μαξίμου παραδέχεται την πρόταση των δανειστών για πακέτο νέων μέτρων, ύψους περίπου 3,6 δισ., στην περίπτωση που δεν πιαστεί ο στόχος του 3,5 % του ΑΕΠ το 2018.
Ανάμεσα στις προτάσεις που κατατέθηκαν, ώστε να υπάρξει προσέγγιση ανάμεσα στους δανειστές, είναι και αυτή για τη λήψη περαιτέρω μέτρων, τα οποία θα αποφασιστούν τώρα, αλλά θα εφαρμοστούν μόνο στην περίπτωση που δεν καλυφθεί ο στόχος του 3,5% του ΑΕΠ το 2018. Δηλαδή, σύμφωνα με αυτή την πρόταση, προβλέπεται να κλείσει η αξιολόγηση με τα μέτρα τα οποία υπολογίζουν οι Ευρωπαίοι και στα οποία συμφωνεί και η ελληνική πλευρά και αν δεν πιάσουμε το στόχο, τότε υποχρεωτικά να εφαρμόσουμε τα μέτρα που προτείνει το ΔΝΤ.
Αυτό που ξεκαθαρίζεται σαφώς σε αυτή την πρόταση είναι, τα περαιτέρω μέτρα να είναι ανάλογα με την απόκλιση από το στόχο. Δηλαδή, αν η απόκλιση είναι 0,3% - πλεόνασμα 3,2% αντί για 3, 5%- να λάβουμε μέτρα ύψους 0,3 % του ΑΕΠ.
Ο Βόφγκανγκ Σόιμπλε, ο οποίος επέμεινε να αρνείται κάθε συζήτηση για το χρέος, τόνισε ότι η Αθήνα πρέπει να εφαρμόσει πολλές μεταρρυθμίσεις, ωστόσο δήλωσε ότι «αποτελεί κοινή βούληση όλων των εμπλεκόμενων πλευρών να καταλήξουμε σε μια κοινή θέση για την Ελλάδα την ερχόμενη εβδομάδα».
Οι πληροφορίες και οι εκτιμήσεις θέλουν πίσω από αυτό το συμβιβαστικό για το κουαρτέτο, αλλά εξαιρετικά σκληρό για την Ελλάδα και τους φορολογούμενους «πακέτο», να βρίσκεται ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ρίχνοντας μάλιστα και ως αντάλλαγμα στην Αθήνα ότι υπό με δεδομένη την υιοθέτηση του, ίσως μπορέσει να ανοίξει μια συζήτηση για το χρέος, όχι όμως για άμεσες ενέργειες και αποφάσεις.
Η επιθυμία για ταχύτατη ολοκλήρωση της αξιολόγησης – που θα άλλαζε το οικονομικό κλίμα - είναι δεδομένη, αλλά ένα νέο «μνημόνιο εν αναμονή» μπορεί να έχει δυσβάστακτο πολιτικό κόστος για την κυβέρνηση. Επιδιώκει λοιπόν έναν συνδυασμό των δύο επιλογών: Μια συμφωνία με βάση τα μέτρα που θεωρούν αναγκαία οι ευρωπαϊκοί Θεσμοί – και αποδέχεται η ελληνική πλευρά - η οποία όμως θα συνοδεύεται από τους «αστερίσκους» του ΔΝΤ, θα περιλαμβάνει τα μέτρα που θα ληφθούν μετά το 2018 αν δεν πιάσουμε τον στόχο του πλεονάσματος και επιπλέον θα περιέχει κάποιες δεσμεύσεις των δανειστών για ελάφρυνση-αναδιάρθρωση του χρέους.
Τα σχέδια του Μαξίμου
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας και οι επιτελείς του είναι αποφασισμένοι να παίξουν δυνατά το «χαρτί» του χρέους, ελπίζοντας ότι αν δεν αποσπάσουν ουσιαστικές δεσμεύσεις για ελάφρυνση του, θα επιτύχουν τουλάχιστον κάποιον «συμψηφισμό» με τις απαιτήσεις των δανειστών και θα μπορέσουν να κρατήσουν τις κόκκινες γραμμές στα συνταξιοδοτικά, στο φορολογικό και την προστασία της πρώτης κατοικίας.
Στη γραμμή αυτή υπερθεματίζει ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος, τις απόψεις του οποίου απηχεί το κείμενο της εσωκομματικής τάσης του ΣΥΡΙΖΑ «Πρωτοβουλίας 53+», όπου μεταξύ άλλων αναφέρεται: «Είμαστε στην κυβέρνηση όχι πάση θυσία, αλλά όσο θεωρούμε ότι μέσα σε αυτές τις ασφυκτικές συνθήκες και τους ποικίλους εκβιασμούς μπορούμε με αριστερή οπτική να ασκήσουμε πολιτική προς όφελος των ασθενέστερων κοινωνικών στρωμάτων (…). Αν συνεχιστούν οι εκβιασμοί και τα πραξικοπήματα από τους «δανειστές», προτιμάμε να πέσουμε αντιστεκόμενοι ηρωικά από εσωτερική ή εξωτερική τρόικα και όχι ταπεινωτικά από την ίδια την κοινωνία».
Τις απόψεις αυτές συμμερίζεται ο Αλέξης Τσίπρας – ή τουλάχιστον αυτό διαμηνύει όχι μόνον προς τους συντρόφους του στο κόμμα, αλλά και προς τους Ευρωπαίους ομολόγους του με τους οποίους συνομιλεί τις τελευταίες εβδομάδες. Οσον αφορά τη διαπραγμάτευση έχει τονίσει ότι δεν πρόκειται να αποδεχθεί «τίποτα λιγότερο και τίποτα περισσότερο» από την συμφωνία της 13ης Ιουλίου 2015 και ότι αφήνει ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα
Το δέλεαρ και η παγίδα
Το δέλεαρ για την κυβέρνηση είναι ότι αν αποδεχθεί το σχέδιο, η συμφωνία και η αξιολόγηση μπορούν να κλείσουν τώρα με τα μέτρα που αντιστοιχούν στις δημοσιονομικές εκτιμήσεις των ευρωπαϊκών Θεσμών και των ελληνικών αρχών – και όχι στις προβλέψεις του ΔΝΤ.
Στο Μαξίμου φοβούνται μήπως από την «πρεμούρα» τους για συμφωνία και ολοκλήρωση της αξιολόγησης, πέσουν σε παγίδα του Σόιμπλε: Χωρίς να αποσπάσουν κάτι ουσιαστικό για το χρέος, συμφωνήσουν τώρα σε μέτρα που θα είναι μια διαρκής επικρεμάμενη απειλή τα επόμενα χρόνια και τελικά δεν θα αποφευχθούν.
Τα επιπλέον μέτρα που ζητά το Ταμείο – και παρασκηνιακά «σιγοντάρει» ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε - θα αποφασιστούν μεν από τώρα, αλλά θα εφαρμοστούν μόνον εάν δεν καλυφθεί ο στόχος πλεονάσματος 3,5% του ΑΕΠ το 2018. Σ’ αυτή την πρόταση θα είναι ανάλογα με την απόκλιση από το στόχο: Εάν υπάρξει απόκλιση 0,3% (δηλαδή εάν έχουμε πρωτογενές πλεόνασμα 3,2% αντί 3,5%), θα ληφθούν μέτρα που θα καλύψουν μόνο τη διαφορά του 0,3% (περίπου 500 εκατ. ευρώ).
Οσον αφορά το μείγμα και την απόδοση των «εν αναμονή» μέτρων που θα αποφασισθούν αν η ελληνική πλευρά αποδεχθεί το προτεινόμενο σχέδιο, πρόκριμα μπορεί να αποτελέσουν τα στοιχεία που θα ανακοινώσει την Πέμπτη η Eurostat για τα οικονομικά και δημοσιονομικά μεγέθη της Ελλάδας.
Ποια είναι τα επιπλέον μέτρα 3 δισ. ευρώ με αντάλλαγμα το χρέος
Υπό το βάρος της αμφισβήτησης από την πλευρά του Ταμείου της επίτευξης των στόχων του προγράμματος απαιτούν από την ελληνική κυβέρνηση να ψηφίσει πρόσθετα μέτρα έτοιμα να εφαρμοστούν αυτόματα μόλις διαπιστωθεί απόκλιση από τους διακηρυγμένους στόχους για πλεόνασμα 3,5% το 2018.
Συγκεκριμένα απαιτούν από τον κ. Τσίπρα να ψηφίσει προληπτικά μέτρα, πέραν των προβλεπόμενων 5,5 δισ. ευρώ, άνω των 3 δισ. ευρώ.
Τα πρόσθετα αυτά μέτρα θα τελούν εν αναμονή στην περίπτωση που διαπιστωθεί εκτροχιασμός του προγράμματος.
Πληροφορίες για τα επιπλέον μέτρα δημοσίευσε η αμερικανική εφημερίδα Wall Street Journal, επικαλούμενη αξιωματούχους που συμμετέχουν στις συνομιλίες.
Τα μέτρα αυτά, ύψους «περίπου 3 δισ. ευρώ» θα εφαρμοστούν μόνο εφόσον η Ελλάδα αποτύχει στην επίτευξη των πρωτογενών πλεονασμάτων που συμφωνήθηκαν για τα επόμενα χρόνια βάσει του προγράμματος.
«Η ιδέα, η οποία έχει την υποστήριξη από την κυρίαρχη δύναμη της ευρωζώνης, τη Γερμανία, δεν έχει ακόμη συμφωνηθεί, και αξιωματούχοι από την πλευρά των πιστωτών έλεγαν ότι θα ήταν πολιτικά δύσκολο για την κυβέρνηση στην Ελλάδα να αποδεχτεί.
»Οι πιστωτές λένε ότι με την ιδέα των μέτρων έκτακτης ανάγκης, θα μπορούσε ξεπεραστεί τελικά η διαφωνία μεταξύ των ευρωπαϊκών οργάνων και του ΔΝΤ σχετικά με τις προοπτικές του προϋπολογισμού της Ελλάδας. Αυτός ο διχασμός έχει παραλύσει τις συνομιλίες σχετικά με το τι πρέπει να κάνει η Ελλάδα για να εξασφαλίσει ένα νέο δάνειο από το ΔΝΤ και να ξεκλειδώσει τη χρηματοδότηση από την Ευρώπη» αναφέρει η Wall Street Journal.
Ανάμεσα σε αυτά τα μέτρα, περιλαμβάνονται αυξήσεις στα τιμολόγια της ΔΕΗ και της ΕΥΔΑΠ, αλλά και περικοπές σε μισθούς και συντάξεις του Δημοσίου.
Συγκεκριμένα οι δανειστές έχουν θέσει τα εξής:
-αύξηση ΦΠΑ σε ρεύμα και νερό από το 13% στο 24%
-περικοπές κύριων συντάξεων
-απελευθέρωση των ομαδικών απολύσεων
-περικοπές των μισθών στο Δημόσιο, με έμφαση στα εισαγωγικά κλιμάκια και στους υπαλλήλους χαμηλών προσόντων
-«πάγωμα» των προσλήψεων
-κατάργηση του υπερμειωμένου ΦΠΑ 6% που ισχύει σε φάρμακα, βιβλία, θέατρα
Το Μέγαρο Μαξίμου με άτυπο σημείωμα που έδωσε στη δημοσιότητα επιβεβαιώνει ότι έπεσε στο τραπέζι η πρόταση για «μαξιλάρι» έξτρα μέτρων για να κλείσει η συμφωνία και με το ΔΝΤ, ξεκαθαρίζοντας πως «η τελική της θέση θα εξαρτηθεί από ολόκληρο το πακέτο που θα είναι στο τραπέζι και που, προφανώς, θα συμπεριλαμβάνει και την ελάφρυνση του χρέους».
Όπως αναφέρει:
1. «Η συζήτηση στην Ουάσιγκτον απέδειξε ότι υπάρχουν συγκλίσεις, αλλά και σημαντικές διαφορές ανάμεσα σε όλα τα μέλη που μετέχουν στη διαπραγμάτευση. Σημαντικότερη σύγκλιση, είναι η επιθυμία όλων των πλευρών να υπάρχει καταρχήν συμφωνία σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων (staff level agreement) στην Αθήνα, μέχρι την συνεδρίαση του Eurogroup την ερχόμενη εβδομάδα.
2. Επιβεβαιώθηκε για μια ακόμα φορά η διαφορά ανάμεσα στο ΔΝΤ και τους ευρωπαϊκούς θεσμούς για το πόσο εφικτό είναι να φτάσουμε σε ένα πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% το 2018. Συγχρόνως, η γερμανική πλευρά φαίνεται να πιστεύει ότι είναι δυνατόν να κλείσει η συμφωνία με την συμμετοχή και του ΔΝΤ, χωρίς, όμως, καμία ελάφρυνση του χρέους -κάτι που αγνοεί την επαναλαμβανόμενη θέση του ΔΝΤ, που επισημάνθηκε πολλές φορές και στην Ουάσιγκτον, ότι χωρίς ουσιαστική απομείωση χρέους, το Ταμείο δεν μπαίνει στο πρόγραμμα.
3. Θετικό σημείο για την ελληνική πλευρά είναι η ενισχυμένη κατανόηση για τις "κόκκινες γραμμές" στο αφορολόγητο και τις συντάξεις. Παρά τα σχετικά, δηκτικά, σχόλια στον εγχώριο Τύπο, ούτε μια φορά, στις συζητήσεις στην Ουάσιγκτον, δεν αναφέρθηκε -πόσο μάλλον έγινε αντικείμενο κριτικής- η απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να φέρει στη Βουλή το φορολογικό και το ασφαλιστικό.
4. Είναι προφανές ότι καθώς πλησιάζουμε το Eurogroup θα υπάρχουν διαδοχικές προτάσεις και προσεγγίσεις για να βρεθεί ένα "πακέτο" που όλες οι πλευρές θα μπορέσουν να το υποστηρίξουν με αξιοπρέπεια.
5. Είναι επίσης προφανές ότι οι διαφωνίες ανάμεσα στους θεσμούς για τα μακροοικονομικά μεγέθη δεν μπορούν να λυθούν σε βάρος της χώρας. Όπως είναι επίσης προφανές ότι δεν μπορεί να υπάρχει συμφωνία που να παραβιάζει κάτι που συμφωνήθηκε πριν από δέκα μήνες.
6. Μέσα στις διαφορετικές προτάσεις που κατατέθηκαν προκειμένου να υπάρξει προσέγγιση ανάμεσα στους θεσμούς, είναι και αυτή για περαιτέρω μέτρα που θα αποφασιστούν μεν από τώρα αλλά θα εφαρμοστούν, εάν και μόνο εάν, δεν καλύψουμε το στόχο του 3,5%, το 2018. Με δυο λόγια, η συγκεκριμένη πρόταση προβλέπει να κλείσει η αξιολόγηση με τα μέτρα που υπολογίζουν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί και συμφωνούν και οι ελληνικές αρχές και, μόνο αν το 2018 δεν πιάσουμε το στόχο, να είμαστε υποχρεωμένοι, τότε, να εφαρμόσουμε και κάποια από τα μέτρα που προτείνει το Δ.Ν.Τ. Και είναι ξεκάθαρο ότι σ' αυτή την πρόταση, τα περαιτέρω μέτρα προτείνεται να είναι ανάλογα με την απόκλιση από το στόχο. Για παράδειγμα, μια απόκλιση 0,3% (δηλαδή, να έχουμε 3,2% πρωτογενές πλεόνασμα και όχι 3,5%) θα οδηγούσε σε μέτρα ύψους μόνο 0,3%.
7. Σε κάθε περίπτωση η ελληνική πλευρά δεν έχει αποδεχτεί αυτή την πρόταση και η τελική της θέση θα εξαρτηθεί από ολόκληρο το "πακέτο" που θα είναι στο τραπέζι και που, προφανώς, θα συμπεριλαμβάνει και την ελάφρυνση του χρέους, η οποία, με βάση τη Συμφωνία του Ιουλίου, είναι προγραμματισμένο να αποφασιστεί αμέσως μετά την πρώτη αξιολόγηση».
