Αυστηρότερους ελέγχους για την αναζήτηση μαύρου χρήματος με επιτόπιους ελέγχους και εφόδους θα διενεργεί πλέον η Αρχή Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες, μετά την αλλαγή του επιχειρησιακού σχεδιασμού της Αρχής.
Με απόφαση του προέδρου της Αρχής, Χαράλαμπου Βουρλιώτη, αλλάζει η δομή και η οργάνωση του ελεγκτικού φορέα, με στόχο οι έλεγχοι να καταστούν πιο ευέλικτοι και αποτελεσματικοί.
Η πρωτοβουλία έρχεται σε μια εποχή όπου το ξέπλυμα χρήματος παρουσιάζει ιδιαίτερη έξαρση στην Ελλάδα, με την Ελλάδα με εκατοντάδες πρόσωπα να παραπέμπονται κάθε μήνα για έλεγχο και στο πλαίσιο αυτό, η Αρχή ενισχύει το νομικό της οπλοστάσιο.
Ειδικότερα, οι υπηρεσίες της ΑΚΝΕΕΔ θα έχουν πλέον πλήρη πρόσβαση σε αρχεία όλων των δημόσιων και ιδιωτικών φορέων, καθώς και σε κάθε περιουσιακό στοιχείο των ελεγχόμενων, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, εφόσον υπάρχουν υπόνοιες για παράνομες δραστηριότητες.
Αυτό περιλαμβάνει τραπεζικούς λογαριασμούς, θυρίδες και άλλα χρηματοοικονομικά εργαλεία. Ο σχεδιασμός καθορίζει σαφείς διαδικασίες για τον έλεγχο αυτών των στοιχείων, καθώς και για τη δέσμευση περιουσιακών στοιχείων μέχρι την ολοκλήρωση των ερευνών.
Στόχος είναι η ταχεία ανίχνευση και παρεμπόδιση ροών «μαύρου» χρήματος, που συχνά προέρχεται από εγκλήματα όπως διακίνηση ναρκωτικών, διαφθορά ή φοροδιαφυγή.
Έφοδοι
Σύμφωνα με την απόφαση, οι μονάδες της Αρχής αποκτούν πρόσβαση σε κάθε μορφής αρχείο δημόσιας αρχής ή οργανισμού που τηρεί δεδομένα. Αυτό εκτείνεται στα αρχεία της διατραπεζικής εταιρίας "Τειρεσίας Α.Ε.", καθώς και σε πληροφορίες για ακίνητη περιουσία μέσω μητρώων ή ηλεκτρονικών συστημάτων, σε θυρίδες κ.λπ.
Σε περιπτώσεις όπου λειτουργούν ηλεκτρονικά συστήματα, η πρόσβαση γίνεται απευθείας, εξασφαλίζοντας ταχύτητα και αποτελεσματικότητα. Αυτή η πρόβλεψη επιτρέπει την έγκαιρη εξακρίβωση ιδιοκτησιών και συναλλαγών, μειώνοντας τα κενά που εκμεταλλεύονται οι εγκληματικές οργανώσεις.
Πέρα από την πρόσβαση σε δεδομένα, οι μονάδες μπορούν να ζητούν συνεργασία από φυσικά πρόσωπα, δικαστικές αρχές, δημόσιες υπηρεσίες και ιδιωτικούς οργανισμούς. Τα αιτήματα εκτελούνται κατά προτεραιότητα, με ενημέρωση μέσω εγγράφων ή ασφαλών ηλεκτρονικών μέσων.
Σε σοβαρές υποθέσεις, επιτρέπονται ειδικοί επιτόπιοι έλεγχοι σε δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς, ακόμα και σε ελεγχόμενα πρόσωπα, με συνεργασία αρμόδιων αρχών αν χρειαστεί. Επιπλέον, από υπόχρεα πρόσωπα –όπως τράπεζες και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα– μπορούν να ζητούν ομαδοποιημένες πληροφορίες για κατηγορίες συναλλαγών, τόσο εγχώριες όσο και διεθνείς.
Μια κρίσιμη πτυχή είναι η κατάργηση απορρήτων: Κατά τους ελέγχους, δεν ισχύει τραπεζικό, χρηματιστηριακό, φορολογικό ή επαγγελματικό απόρρητο. Αυτό δίνει στις μονάδες απεριόριστη ελευθερία δράσης, ενώ για ανταλλαγή πληροφοριών με εγχώριους ή ξένους φορείς χρησιμοποιούνται ασφαλείς δίαυλοι, με έμφαση στην προστασία προσωπικών δεδομένων και τεχνολογίες αιχμής για ανώνυμες συγκρίσεις.
Η νέα δομή
Η Αρχή για το ξέπλυμα διαρθρώνεται σε τρεις μονάδες, καθεμιά με εξειδικευμένες αρμοδιότητες. Η Α' Μονάδα Διερεύνησης Χρηματοοικονομικών Πληροφοριών εστιάζει στην πρόληψη και καταπολέμηση ξεπλύματος και χρηματοδότησης τρομοκρατίας. Σε επείγουσες περιπτώσεις, ο πρόεδρος μπορεί να διατάξει προσωρινή δέσμευση περιουσίας ή αναστολή συναλλαγών για έως 15 εργάσιμες ημέρες, με δυνατότητα άρσης αν δεν επιβεβαιωθούν οι υποψίες.
Η Β' Μονάδα Χρηματοοικονομικών Κυρώσεων συγκεντρώνει και αναλύει πληροφορίες από αστυνομικές και εισαγγελικές αρχές, καθώς και από διεθνείς φορείς. Διερευνά υποθέσεις ξεπλύματος, εφαρμόζει μέτρα δέσμευσης που απαγορεύουν οποιαδήποτε κίνηση ή χρήση περιουσιακών στοιχείων, συμπεριλαμβανομένων προσόδων.
Τέλος, η Γ' Μονάδα Ελέγχου Δηλώσεων Περιουσιακής Κατάστασης δέχεται δηλώσεις από υπόχρεα πρόσωπα –όπως πολιτικούς και δημόσιους λειτουργούς– και διενεργεί δειγματοληπτικούς ή στοχευμένους ελέγχους με κριτήρια κινδύνου. Ερευνά ανακρίβειες ή μη υποβολές, ελέγχοντας αν η απόκτηση περιουσιακών στοιχείων δικαιολογείται από έσοδα και δαπάνες. Μετά τον έλεγχο, αποφασίζει για αρχειοθέτηση ή παραπομπή στον εισαγγελέα.