Το 2025 ήταν μια ασυνήθιστη χρονιά για τα οικονομικά των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων στην Ελλάδα.
Σε αντίθεση με τα προηγούμενα χρόνια και τις περιόδους κρίσης, ο κρατικός προϋπολογισμός διέθεσε πάνω από 2 δισ. ευρώ σε μέτρα άμεσης ή έμμεσης αύξησης εισοδημάτων, με 30 μόνιμες παροχές που θα συνεχίσουν να ισχύουν και το 2026.
Αν δεν είχαν γίνει οι αυξήσεις φόρου στα τουριστικά καταλύματα (τέλος ανθεκτικότητας, Airbnb, τέλος κρουαζιέρας) το 2025 θα έμενε στην Ιστορία ως το έτος όπου δεν μπήκε απολύτως κανένας νέος φόρος
Οι παροχές βασίστηκαν σε μεγάλο βαθμό στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, που εκτιμάται ότι απέφερε 2,5-2,7 δισ. ευρώ, και σε μικρές αλλαγές στον προϋπολογισμό των Ενόπλων Δυνάμεων.
Ευλόγως λοιπόν προκύπτει το ερώτημα αν αυτή η πολιτική μπορεί να επαναληφθεί χωρίς να θιγεί η δημοσιονομική ισορροπία ή να αυξηθεί η ανισότητα.
Τα «τρία κύματα» παροχών
Το 2025, τα μέτρα εφαρμόστηκαν σε τρία κύματα:
- Μέτρα ενσωματωμένα στον Προϋπολογισμό: Αυτά περιλάμβαναν οριζόντιες αυξήσεις μισθών στο Δημόσιο, μειώσεις εισφορών, φορολογικά κίνητρα και αναπροσαρμογές επιδομάτων.
- Μέτρα «εκτός προϋπολογισμού»: Παροχές σε ενοικιαστές και συνταξιούχους, που χρηματοδοτήθηκαν από το υπερπλεόνασμα της φοροδιαφυγής.
- Νέες παρεμβάσεις ΔΕΘ 2025: Κυρίως μέτρα που θα αποτυπωθούν πλήρως από το 2026, όπως φορολογικές κλίμακες για οικογένειες, νέες αυξήσεις στο δημόσιο, και ενίσχυση φαρμακευτικών δαπανών
Οικονομικό αποτύπωμα και προοπτική 2026
Με τα 30 μέτρα του 2025 και την αύξηση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων κατά 500 εκατ. € από το υπερπλεόνασμα του 2024, εκτιμάται ότι πάνω από 2,5 δισ. € επέστρεψαν στην αγορά και στην κοινωνία.
Τα χρήματα αυτά κατευθύνθηκαν σε αυξήσεις μισθών, μειώσεις φόρων, στοχευμένες παροχές, καθώς και σε έργα ανθεκτικότητας, υποδομών και πολιτικής προστασίας.
Οι μεγαλύτεροι ωφελημένοι ήταν οι δημόσιοι υπάλληλοι, οι ενστόλοι και οι συνταξιούχοι με αναδρομικές αυξήσεις. Οι μισθοί στο Δημόσιο αναμένεται να αυξηθούν κατά 1,67 δισ. ευρώ συνολικά την τριετία 2025-2027, μόνο από τα μέτρα του 2025.
Οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα και οι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες είχαν μικρότερα οφέλη. Ειδικά οι αγρότες και ενοικιαστές, αν και ενισχύθηκαν, παραμένουν ευάλωτοι στις αυξήσεις τιμών και στην έλλειψη δομών στήριξης.
Παράλληλα, τα μέτρα αυτά αποτελούν τη βάση για νέα μέτρα και παροχές 1,7 δισ. ευρώ, που έχουν προϋπολογιστεί και ενσωματωθεί στον κρατικό προϋπολογισμό για το 2026, με στόχο να εφαρμοστούν από την αρχή της νέας χρονιάς.
Η εικόνα αυτή δείχνει μια σταδιακή προσπάθεια επανεπένδυσης υπερπλεονασμάτων στην κοινωνία και στην οικονομία, χωρίς όμως να απουσιάζουν οι προκλήσεις για τη δημοσιονομική διαχείριση και την ισορροπία του κρατικού προϋπολογισμού.
