Ένα χτύπημα σε ρωσικό δεξαμενόπλοιο του λεγόμενου «σκιώδους στόλου» σε διεθνή ύδατα της Μεσογείου, κοντά σε έναν από τους πιο πολυσύχναστους θαλάσσιους διαδρόμους του πλανήτη, λειτουργεί ως καμπανάκι για τη διεθνή ναυσιπλοΐα.
Η στοχευμένη επίθεση με μη επανδρωμένα μέσα (drones και limpet mines) δεν αλλάζει μόνο τα γεωγραφικά όρια του πολέμου· θέτει υπό αμφισβήτηση την έννοια των «ασφαλών υδάτων» και εισάγει ένα περιβάλλον αυξημένης αβεβαιότητας.
Ο Γιώργος Τσιάκαλος, επικεφαλής πληροφοριών της Diaplous και απόστρατος αξιωματικός, αναφέρει ότι το περιστατικό συνιστά ποιοτική κλιμάκωση: η στοχοποίηση εμπορικών πλοίων μακριά από ενεργά μέτωπα δημιουργεί νέο επιχειρησιακό προηγούμενο.
Η χρήση τεχνολογιών χαμηλού κόστους και χαμηλού ίχνους μεγάλου βεληνεκούς αυξάνει τον κίνδυνο λάθους ταυτοποίησης, παράπλευρης έκθεσης και περιβαλλοντικού ατυχήματος.
Οι βασικοί κίνδυνοι για τη διεθνή ναυτιλία περιλαμβάνουν:
-
Διεύρυνση γεωγραφικού πεδίου απειλής σε περιοχές υψηλής εμπορικής κίνησης.
-
Αυξημένο ασφαλιστικό και κανονιστικό κόστος, με υψηλότερα ασφάλιστρα και αυστηρότερους όρους κάλυψης.
-
Ενδεχόμενη δράση μη κρατικών ομάδων που θα στοχεύουν εμπορικά πλοία για ιδεολογικά, θρησκευτικά ή οικονομικά συμφέροντα.
-
Ανάγκη για αυστηρή παρακολούθηση και διαχείριση κινδύνου, με χρήση δορυφορικών εικόνων, δεδομένων ναυσιπλοΐας και OSINT.
Η πρακτική προστασία απαιτεί πολυεπίπεδη προσέγγιση: επιλογή ασφαλών δρομολογίων, αυξημένη επάνδρωση πλοίων, χρήση ραντάρ και οπτικών μέσων, σαφή σχέδια ελιγμών και διαχείρισης ταχύτητας.
Όπως τονίζει ο Τσιάκαλος, το μεγαλύτερο ρίσκο είναι η «κανονικοποίηση» της στοχοποίησης εμπορικών πλοίων σε ευρύτερα γεωγραφικά πλαίσια, που θα ενισχύσει μιμητικές επιθέσεις και θα αυξήσει τα ατυχήματα, τις ρύπανσεις και τις διαταραχές στις αλυσίδες εφοδιασμού.
Η Μεσόγειος δεν έχει ακόμα ενταχθεί σε καθεστώς περιοχών υψηλού θαλάσσιου κινδύνου, αλλά οι τάσεις δείχνουν αύξηση του ρίσκου σε επιμέρους υποπεριοχές, με ιδιαίτερη προσοχή στις παράκτιες ζώνες της Λιβύης και γύρω από εμπορικά δρομολόγια μεγάλης κίνησης.