Εχοντας πλέον μείνει μόνος εναντίον όλων στην αντιπαράθεση για το ελληνικό χρέος, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών δεν καταθέτει τα όπλα: Ετοιμάζει έναν ακόμη ελιγμό, ώστε οποιαδήποτε απόφαση ληφθεί τον Δεκέμβριο στο Eurogroup για ελάφρυνση, να συνοδεύεται από… τοξικούς αστερίσκους και αιρέσεις. Οι πληροφορίες από το Βερολίνο ανησυχούν σφόδρα το κυβερνητικό οικονομικό επιτελείο, που φοβάται ότι σ’ αυτή την περίπτωση μπορεί να χαθεί για την ελληνική πλευρά ο βασικός στόχος ένταξης στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ.
Του Νώντα Χαλδούπη
Μια τέτοια εξέλιξη, αφ' ενός θα δυσχέραινε τη συμμετοχή του ΔΝΤ στο χρηματοδοτικό σκέλος του προγράμματος, αφ ετέρου θα είχε σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία, αποδυναμώνοντας τη δυναμική ανάκαμψης και στερώντας τη δυνατότητα εξόδου της χώρας στις αγορές το 2017 - με ορατό πλέον τον κίνδυνο να χρειασθεί ένα τέταρτο μνημόνιο.
Αυτό εξηγεί τη στάση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος από το βήμα του συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ «απαίτησε» σε οργισμένους τόνους να αποφασιστούν όλα μαζί τα μέτρα ελάφρυνσης τον Δεκέμβριο, ταυτόχρονα με την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης.
Στην περίπτωση που η ελληνική κυβέρνηση καταφέρει να ολοκληρώσει έγκαιρα τη δεύτερη αξιολόγηση, ώστε να νομιμοποιείται να ζητήσει τον Δεκέμβριο από το Eurogroup την έγκριση του πακέτου μέτρων για το χρέος, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών δεν θα έχει νομιμοποίηση να αρνηθεί τη συζήτηση.
Ο ελιγμός του Σόιμπλε
Όμως, ο κ. Σόιμπλε εκτιμάται ότι θα επιχειρήσει να βγει από τη δύσκολη θέση, προτείνοντας να συμφωνηθούν και να εφαρμοσθούν σε αυτή την φάση μόνο τα βραχυπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης. Για τα μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα θα δεχθεί να περιγραφούν στην απόφαση του Eurogroup, αλλά θα επιμείνει να τεθεί υπό μια σοβαρή αίρεση η εφαρμογή τους μετά τη λήξη του τρίτου ελληνικού προγράμματος, το καλοκαίρι του 2018: Οτι το πρόγραμμα θα έχει εφαρμοσθεί πλήρως και ότι αυτό θα πιστοποιηθεί από τους Θεσμούς στην τελευταία αξιολόγηση.
Από την πλευρά του κ. Σόιμπλε, μια πρόταση με αυτή τη μορφή προορίζεται να περιορίσει το πολιτικό κόστος της γερμανικής κυβέρνησης. Από τη μια, τα σημαντικότερα μέτρα για το χρέος δεν θα χρειασθεί να εγκριθούν από τη Βουλή σε αυτή την φάση, αλλά πολύ μετά τις γερμανικές εκλογές του φθινοπώρου 2017.
Από την άλλη, το γεγονός ότι η γερμανική πλευρά δεν θα μπλοκάρει εντελώς τις αποφάσεις για το ελληνικό χρέος εκτιμάται στο Βερολίνο ότι θα εξουδετερώσει τους «σκληρούς» περί τον Π. Τόμσεν, οι οποίοι θέλουν πλήρη αποχώρηση του ΔΝΤ από την Ελλάδα και θα επιτρέψει να παραμείνει το Ταμείο στο πρόγραμμα σε ρόλο συμβούλου, ώστε να μην κατηγορηθεί ο κ. Σόιμπλε ότι υποστηρίζει ένα πρόγραμμα διάσωσης που κρίνεται από το ΔΝΤ ως εντελώς επισφαλές.
Είναι σαφές, βέβαια, ότι η «μεσοβέζικη» λύση για την ελάφρυνση του χρέους και η συνάρτηση της εφαρμογής των κυριότερων μέτρων με την εφαρμογή του ελληνικού προγράμματος δεν θα επιτρέψουν να εγκρίνει το Ταμείο ένα νέο χρηματοδοτικό πρόγραμμα για την Ελλάδα.
Το ΔΝΤ ήδη έχει ξεκαθαρίσει ότι βασικός όρος για να αξιολογήσει τη βιωσιμότητα του χρέους είναι να εγκριθούν όλα τα μέτρα προκαταβολικά και έχει υποστηρίξει ότι η σύνδεση ελάφρυνσης και εφαρμογής του προγράμματος δεν θα λειτουργήσει θετικά για την Ελλάδα, στο βαθμό που θα διατηρήσει την αβεβαιότητα για το μέλλον στους επενδυτές.
Η απειλή τέταρτου μνημονίου
Για την ελληνική πλευρά, μια συμφωνία με τέτοιες αιρέσεις θα ισοδυναμούσε προφανώς με αποτυχία, πολιτική και οικονομική. Η κυβέρνηση θα κατηγορηθεί, όχι άδικα, ότι αποτυγχάνει να εξασφαλίσει κάτι απτό για το χρέος, ενώ η ΕΚΤ είναι απίθανο να θα επιτρέψει να περιληφθούν τα ομόλογα στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, εάν δεν γνωμοδοτήσει θετικά το Ταμείο για τη βιωσιμότητα του χρέους. Αυτό θα καθιστούσε ανέφικτη την έξοδο στις αγορές το 2017.
Το χειρότερο είναι ότι με μια υπό αίρεση συμφωνία, σε περίπτωση αστοχιών στην εφαρμογή του ελληνικού προγράμματος όλα τα σημαντικά μέτρα για το reprofiling του χρέους θα μείνουν μετέωρα το 2018 και θα είναι αδύνατη η χρηματοδότηση της χώρας από τις αγορές το 2019, τη χρονιά που πρέπει να πληρωθούν χρεολύσια άνω των 13 δισ. ευρώ. Αν δεν έχει εξασφαλισθεί η ελάφρυνση του χρέους και η χρηματοδότηση από τις αγορές, δεν θα υπάρχει άλλος δρόμος αποφυγής της χρεοκοπίας από ένα τέταρτο μνημόνιο.
Έχοντας κατά νου τις μεθοδεύσεις της γερμανικής οικονομικής διπλωματίας, ο Αλέξης Τσίπρας τόνισε χθες, στην ομιλία του στο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να ακούει άλλο «κάντε τα μαθήματά σας και θα δούμε».
Η ελληνική κυβέρνηση, υπογράμμισε, τήρησε και τηρεί τη συμφωνία που υπεγράφη πέρυσι το καλοκαίρι και, άρα, ζητά και από τους Ευρωπαίους δανειστές να τηρήσουν την υποχρέωση που τους αναλογεί: να υπάρξει η απόφαση για το χρέος, η οποία αποτελεί προϋπόθεση για την ένταξη της χώρας στην ποσοτική χαλάρωση και στην έλευση επενδυτών. «Δεν ζητάμε να τηρηθεί η συμφωνία ως επαίτες, ούτε ως φτωχοί συγγενείς», είπε χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός.
