Πάνω από πεντακόσιοι άμαχοι –επακριβώς 543– έχασαν τη ζωή τους στο Μαλί σε επιθέσεις είτε του στρατού είτε τζιχαντιστών το πρώτο τρίμηνο της χρονιάς, σύμφωνα με έκθεση των Ηνωμένων Εθνών που δημοσιοποιήθηκε χθες Δευτέρα και δείχνει πως η ήδη απελπιστική κατάσταση ασφαλείας επιδεινώνεται ταχύτατα στη χώρα του Σαχέλ.
Οι θάνατοι αυξήθηκαν κατά 324% σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο και ευρύτερα σημειώνεται «εκθετική αύξηση» των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα του Σαχέλ, τόσο από το στρατιωτικό καθεστώς όσο και από τους τζιχαντιστές που ορκίζονται πίστη στην Αλ Κάιντα ή στο Ισλαμικό Κράτος, σύμφωνα με την έκθεση της αποστολής των Ηνωμένων Εθνών για τη σταθεροποίηση του Μαλί (MINUSMA).
Η στρατιωτική χούντα που κυβερνά από τον Αύγουστο του 2020 το Μαλί διαψεύδει από την πλευρά της κατηγορηματικά τις καταγγελίες περί παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Αν και οι τζιχαντιστικές οργανώσεις διαπράττουν το μεγαλύτερο μέρος των επιθέσεων εναντίον αμάχων, η MINUSMA καταμέτρησε 320 παραβιάσεις που μπορούν να αποδοθούν στις δυνάμεις ασφαλείας, με την υποστήριξη «σε ορισμένες περιπτώσεις ξένων στρατιωτικών στοιχείων» τους πρώτους τρεις μήνες αυτής της χρονιάς, από 31 το αμέσως προηγούμενο τρίμηνο.
Στις 248 από τις 320 περιπτώσεις καταγράφηκαν θάνατοι αμάχων, σύμφωνα με την αποστολή. Στην έκθεσή της γίνεται λόγος για «εξωδικαστικές εκτελέσεις», για εξαναγκαστικές εξαφανίσεις, για βασανισμούς...
Δεν είναι ο ρόλος της MINUSMA να διευκρινίσει σε ποια χώρα ανήκουν τα «ξένα στοιχεία», περιορίστηκε να πει μέσω βιντεοδιάσκεψης ο Γκιγιόμ Νγκεφά, διευθυντής του τμήματος της αποστολής που καταπιάνεται με την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, παρά δεν χωράει αμφιβολία πως η έκθεση αναφέρεται στη ρωσική εταιρεία μισθοφόρων Βάγκνερ.
Η έκθεση δόθηκε στη δημοσιότητα καθώς το Μπαμακό απομακρύνεται ολοένα περισσότερο από τη Γαλλία και τους ευρωπαίους εταίρους της κι έχει στραφεί στη Ρωσία. Οι Ευρωπαίοι ανακοίνωσαν τον Φεβρουάριο ότι αποσύρουν τα στρατεύματά τους από το Μαλί, επικαλούμενοι μεταξύ άλλων την καταφυγή κατ’ αυτούς του Μπαμακό στη Βάγκνερ, παρά τις διαψεύσεις της στρατιωτικής χούντας.
Το καθεστώς μιλά περί ενίσχυσης της συνεργασίας με τη Ρωσία σε διακρατικό επίπεδο.
Σύμφωνα με τον κ. Νγκεφά, οι αριθμοί που αναφέρονται στην έκθεση της MINUSMA «δεν συμπεριλαμβάνουν τα γεγονότα στη Μουρά», που ερευνώνται όπως είπε, παρά την άρνηση των συνταγματαρχών να επιτρέψουν μέχρι σήμερα σε ειδικούς του ΟΗΕ να μεταβούν επιτόπου.
Η κοινότητα αυτή στο κεντρικό Μαλί μετατράπηκε στα τέλη του Μαρτίου αυτής που η μη κυβερνητική οργάνωση Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Human Rights Watch, HRW) περιγράφει ως σφαγή 300 αμάχων από τον στρατό του Μαλί και ξένους μαχητές, πιθανόν Ρώσους. Ο στρατός του Μαλί το διαψεύδει, λέει πως οι δυνάμεις του εξάλειψαν πάνω από 200 τζιχαντιστές.
Η MINUSMA αναφέρεται σε σειρά άλλων περιπτώσεων, όπως οι θάνατοι 21 αμάχων που εκτελέστηκαν με συνοπτικές διαδικασίες από τον στρατό, κατ’ αυτή, και οι εξαφανίσεις άλλων 18 την 31η Δεκεμβρίου στην περιφέρεια Ναρά.
Η MINUSMA σημειώνει πως «στην πλειονότητά τους τα θύματα των παραβιάσεων ήταν μέλη της κοινότητας των Πελ». Από τη φυλή αυτή θεωρείται πως αντλούν μέλη τζιχαντιστικές οργανώσεις.
Η MINUSMA υπέβαλε σημείωμα στις αρχές στο Μπαμακό για το περιερχόμενο της έκθεσης πριν από τη δημοσιοποίησή της. Στην απάντησή του, που συμβουλεύτηκε το Γαλλικό Πρακτορείο, το ΥΠΕΞ του Μαλί καταγγέλλει τις «κατηγορίες» που περιέχει η έκθεση, που κατ’ αυτό δεν βασίζονται σε «κανένα απτό αποδεικτικό στοιχείο» και έχουν σκοπό να «δυσφημίσουν» τις ένοπλες δυνάμεις της χώρας του Σαχέλ. Διαβεβαιώνει ακόμη ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα τηρούνται αυστηρά και ότι λαμβάνονται υπόψη στην εκπαίδευση των μελών των ενόπλων δυνάμεων και στην προετοιμασία επιχειρήσεων.
Από την πλευρά του, ο ΟΗΕ είναι πολύ ανήσυχος» για την επιδείνωση της κατάστασης ασφαλείας που παρατηρείται κατ’ αυτόν στο κεντρικό τμήμα της χώρας, τη λεγόμενη την περιοχή των «τριεθνών συνόρων» (με την Μπουρκίνα Φάσο και τον Νίγηρα), τόνισε η Ντανιέλα Κρόσλακ, αναπληρώτρια ειδική επιτετραμμένη του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ.
Η MINUSMA διαπιστώνει κλιμάκωση των επιθέσεων των τζιχαντιστικών οργανώσεων, ενίσχυση της παρουσίας τους στο κεντρικό και το βόρειο τμήμα της χώρας, και την «ανησυχητική επέκτασή τους» προς τον νότο. Στηλιτεύει εξάλλου την «συνεχιζόμενη συρρίκνωση του διαθέσιμου χώρου της κοινωνίας των πολιτών», του «δημοκρατικού διαλόγου» και τους «περιορισμούς στην άσκηση των πολιτικών ελευθεριών».
