Η σχιζοφρένεια είναι μια σύνθετη ασθένεια και όσοι πάσχουν από αυτήν έχουν δυσκολίες στη διαδικασία της σκέψης τους, με αποτέλεσμα να εμφανίζουν ψευδαισθήσεις, παραληρητικές ιδέες, αποδιοργανωμένη σκέψη και ασυνήθιστη ομιλία ή συμπεριφορά (όλα αυτά που είναι γνωστά ως «συμπτώματα της ψύχωσης» ή «ψυχωσικά συμπτώματα»).
Εξαιτίας αυτών των συμπτωμάτων, τα άτομα με σχιζοφρένεια μπορεί να δυσκολεύονται στην αλληλεπίδρασή τους με τους άλλους και ίσως αποτραβιούνται από τις καθημερινές δραστηριότητες και τον εξωτερικό κόσμο.
Το ότι κάποιος έχει σχιζοφρένεια δεν σημαίνει ότι έχει «διχασμένη προσωπικότητα», όπως υποδηλώνει το όνομα της νόσου, αλλά ότι ίσως βλέπει τον κόσμο διαφορετικά απ' ό,τι οι γύρω του. Τα άτομα με σχιζοφρένεια μπορεί να ακούν/βλέπουν/μυρίζουν/αισθάνονται πράγματα που δεν γίνονται αντιληπτά από τους άλλους (ψευδαισθήσεις), για παράδειγμα να ακούνε φωνές (μάλιστα, οι φωνές αποτελούν τον πιο συνηθισμένο τύπο ψευδαισθήσεων). Μπορεί επίσης να πιστεύουν ακλόνητα πράγματα που δεν είναι αληθινά (παραληρητικές ιδέες), π.χ. ότι κάποιος διαβάζει τη σκέψη τους, ελέγχει το μυαλό τους ή καταστρώνει σχέδια για να τους βλάψει. Μερικές φορές ο κόσμος τους μοιάζει στρεβλωμένος από τις ψευδαισθήσεις και τις παραληρητικές ιδέες και γι' αυτό τα άτομα με σχιζοφρένεια μπορεί να νιώθουν φόβο και άγχος ή να βρίσκονται σε σύγχυση. Αποδιοργανώνονται σε πολύ μεγάλο βαθμό και μπορεί να αισθάνονται φόβο αλλά και να προκαλούν τον φόβο σε όσους βρίσκονται γύρω τους.
Η θεραπεία παίζει καθοριστικό ρόλο για τα περισσότερα άτομα με σχιζοφρένεια. Εκτός από τις θεραπείες με βάση τα φάρμακα, βοηθούν επίσης η ψυχοθεραπεία (θεραπεία συζήτησης), που μαθαίνει στους ασθενείς πώς να αντιμετωπίζουν τη σχιζοφρένεια καθώς και οι ομάδες υποστήριξης ασθενών, που αποτελούν χρήσιμη πηγή πολύτιμων πληροφοριών.
