Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αυξήσει θεαματικά την παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου, τα τελευταία πέντε χρόνια. Το επιχειρηματικό ταλέντο, η τεχνολογία, η ανάπτυξη των υποδομών, τα ιδιωτικά κεφάλαιο, σε συνδυασμό με ένα σταθερό νομικό περιβάλλον, επέτρεψαν στην Washington να αντιστρέψει το κλίμα και να επιφέρει σαρωτικές αλλαγές στην παραγωγή και εμπορία υδρογονανθράκων. Από το 2008 έως και το 2013, η αύξηση του ΑΕΠ της κυμάνθηκε μεσοσταθμικά στο 1,2% ανά έτος, την ίδια στιγμή που η αύξηση του κλάδου της βιομηχανίας πετρελαίου και φυσικού αερίου ήταν τέσσερις φορές πιο πάνω, στο 4,7%. Την ίδια περίοδο, τα συνολικά επίπεδα απασχόλησης μειώθηκαν μεσοσταθμικά κατά 0,1%, ενώ στον αμερικανικό πετρελαϊκό κλάδο αυξήθηκαν κατά 4,3%. Γενικότερα, η «επανάσταση» που επήλθε στις μη συμβατικές μορφές πετρελαίου και φυσικού αερίου, υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες για την οικονομική ανάκαμψη των ΗΠΑ, προσθέτοντας σχεδόν 1% στο ΑΕΠ τους ετησίως.
Γράφει ο Άγις Δήγκας*
Από το 2008, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αυξήσει την εγχώρια παραγωγή πετρελαίου κατά 4,1 εκατ. βαρέλια/ημέρα, αύξηση της τάξης του 81%, ενώ το 2014 αναδείχθηκαν σε μεγαλύτερο παραγωγό υγρών καυσίμων στον κόσμο. Επιπλέον, τα μέτρα που πήρε η ομοσπονδιακή κυβέρνηση για την προώθηση της απόδοσης των οχημάτων, σε συνδυασμό με την οικονομική συρρίκνωση μετά την ύφεση του 2008, επέφεραν μείωση στην κατανάλωση πετρελαίου σχεδόν 10% από το ιστορικά υψηλό επίπεδό του 2006. Το αποτέλεσμα ήταν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες μείωσαν τις εισαγωγές πετρελαίου, ως ποσοστό επί της κατανάλωσης, από 60% το 2006, σε 27% το 2014.
Στον κλάδο του φυσικού αερίου πιο συγκεκριμένα, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν θέσει γερές βάσεις, ώστε να γίνουν καθαρός εξαγωγέας από το έτος 2020, μέσω της διαρκούς αναβάθμισης των διαδικασιών εξόρυξης σχιστόλιθου αερίου. Είναι ενδεικτικό ότι οι νέες τεχνολογίες που αναπτύσσονται, έχουν συμβάλει στην αύξηση της παραγωγής σχιστολιθικού φυσικού αερίου από το 1% των συνολικών αποθεμάτων των ΗΠΑ το 1999 σε περίπου 40% το 2014.
Παρατηρώντας αμφότερα τα παραπάνω διαγράμματα σχετικά με την εγχώρια προσφορά και ζήτηση, τόσο του πετρελαίου, όσο και του φυσικού αερίου, οδηγούμαστε σε μια πληθώρα εικασιών και συμπερασμάτων, σχετικά με το πώς οι ΗΠΑ ενδέχεται να αναπροσαρμόσουν το ρόλο τους, στις παγκόσμιες ενεργειακές αγορές. Η μέχρι τώρα επιλεκτική αποποίηση του ρόλου τους ως πυλώνα παγκόσμιας ασφάλειας, λόγω της έλλειψης ενεργειακών πόρων, μπορεί εύκολα να μετεξελιχθεί σε μια επιθετικά παρεμβατική στρατηγική, με σκοπό την υπεράσπιση των αμερικανικών συμφερόντων ανά την υφήλιο. Τέτοιες εικασίες σχετικά με τη χρήση της ενέργειας, είτε ως εργαλείο ασφάλειας, είτε ως μοχλός πίεσης, θα πρέπει να συνάδουν όμως και με την γεωπολιτική πραγματικότητα. Η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ είναι αποδεδειγμένο ότι λειτουργεί καλύτερα όταν έρχεται σε πλήρη σύμπνοια με τα διεθνή νομικά και θεσμικά πλαίσια. Σποραδικές δεσμεύσεις ή περιστασιακή άσκηση πίεσης έναντι άλλων κρατών, δεν αποπνέουν εμπιστοσύνη, ούτε παράγουν αποτελέσματα.
Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες ή άλλες πετρελαιοπαραγωγές χώρες δεν θα παρεμβαίνουν στις αγορές ενέργειας για να προωθήσουν τα συμφέροντά τους. Το να συμβεί όμως αυτό, κατά τρόπο μη επιβλαβή και αποδοτικό, απαιτεί σαφή κατανόηση του ευρύτερου γεωπολιτικού πλαισίου, των μακροπρόθεσμων στοχεύσεων και της ικανότητας διατήρησης επιρροής, πάνω στις ενεργειακές αγορές.
*Ο Άγις Δήγκας είναι ενεργειακός αναλυτής, απόφοιτος της σχολής Μηχανολόγων Μηχανικών του Ε.Μ.Π., έχει κάνει σεμινάρια πάνω στην ενεργειακή οικονομία και πολιτική, ενώ έχει δημοσιεύσει πλήθος άρθρων πάνω στην ενεργειακή διπλωματία και ασφάλεια.
