Ένα σύστημα που υιοθετήθηκε στην ΕΕ για την αντιμετώπιση της –ισλαμικής κυρίως- τρομοκρατίας, εξελίσσεται σε ηλεκτρονικό φακέλωμα όλων των επιβατών αεροπορικών πτήσεων, καταστρατηγώντας ουσιαστικά την περιβόητη «ελεύθερη κίνηση των πολιτών», που αποτέλεσε ένα από τα πιο δημοφιλή αφηγήματα της Ενωμένης Ευρώπης..
Από τον Μάιο 2018 οι χώρες της Ε.Ε. φακελώνουν όλους τους επιβάτες πτήσεων από και προς την ΕΕ, αποθηκεύουν τα στοιχεία τους σε γιγαντιαίες βάσεις δεδομένων και τα διαβιβάζουν στις αρχές άλλων χωρών – πρωτίστως των ΗΠΑ, που δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον γι αυτά τα στοιχεία.
Δεν είναι μια κρυφή επιχείρηση που διεξάγεται από μυστικές υπηρεσίες στα όρια της νομιμότητας ή και με παραβίαση βασικών κανόνων ατομικών ελευθεριών. Πρόκειται για την ευρωπαϊκή Οδηγία PNR, που ισχύει από τις 28 Μαΐου 2018 σε όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ.
Τι καταγράφεται
PNR είναι το Ονομαστικό Αρχείο Επιβάτη (Passenger Name Record). Το αρχείο αυτό περιλαμβάνει δεδομένα όπως τα στοιχεία ταυτότητας του επιβάτη, το δρομολόγιό του, τα στοιχεία πληρωμής - αλλά και το... ποιος κάθεται δίπλα του στο αεροπλάνο!
Οι εμπνευστές της ευρωπαϊκής οδηγίας θεωρούν πως η επεξεργασία όλων αυτών των στοιχείων σε γιγαντιαίες βάσεις δεδομένων για πέντε χρόνια (τόσο επιτρέπει η οδηγία), θα συμβάλει καθοριστικά στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας.
Δεν φακελώνονται μόνο οι ύποπτοι. Η οδηγία PNR ταυτοποιεί όλους όσοι ταξιδεύουν με αεροπλάνο, «αθώους», «υπόπτους» και μη. Όχι ακριβώς «όλους»: Εξαιρούνται όσοι πετούν με ιδιωτικά αεροπλάνα. Αυτοί θα συνεχίσουν να κινούνται υπεράνω του νόμου και να πετούν κάτω από το ραντάρ…
Και στις πτήσεις εσωτερικού
Στην Ελλάδα η Οδηγία αυτή δεν έχει ενσωματωθεί ακόμη στη νομοθεσία. Τον περασμένο Μάρτιο ξεκίνησε η δημόσια διαβούλευση για το σχετικό σχέδιο νόμου. Η διαβούλευση ολοκληρώθηκε στις 23 Μαρτίου, από τότε όμως δεν ήρθε προς ψήφιση στην ελληνική Βουλή, με αποτέλεσμα να παρέλθει η προθεσμία της 25ης Μαΐου 2018 που είχε θέσει η Κομισιόν.
Στις 19 Ιουλίου η Κομισιόν έστειλε επιστολή στη χώρα μας με την οποία εκκινεί τη νομική διαδικασία παράβασης, επειδή η Ελλάδα δεν έχει ακόμα ενσωματώσει την Οδηγία.
Παρ' ότι η ευρωπαϊκή οδηγία δεν το απαιτεί, το ελληνικό σχέδιο νόμου επεκτείνει το δίχτυ παρακολούθησης και στις εσωτερικές πτήσεις και όχι μόνο στις από/προς την ΕΕ.
Το σχέδιο νόμου προβλέπει τη σύσταση Μονάδας Στοιχείων Επιβατών, η οποία θα συλλέγει από τους αερομεταφορείς (τις αεροπορικές εταιρείες) και θα επεξεργάζεται τα δεδομένα των επιβατών αλλά και θα τα διαβιβάζει στις αρχές άλλων χωρών ή την Europol. Στη Μονάδα θα αποσπαστούν στελέχη και άλλων υπηρεσιών, από την ΕΥΠ ώς το ΣΔΟΕ.
Το θέμα του φακελώματος των επιβατών έφερε στη δημοσιότητα η «Εφημερίδα των Συντακτών», παρουσιάζοντας τα στοιχεία έρευνας που διενεργήθηκε από δημοσιογράφους των εφημερίδων-εταίρων του Investigate Europe σε όλη την Ευρώπη: Der Tagesspiegel (Γερμανία), Le Journal Du Dimanche (Γαλλία), Corriere Della Sera (Ιταλία), InfoLibre (Ισπανία), Diario Do Noticias (Πορτογαλία), Klassekampen και Aftenbladet (Νορβηγία), Gazeta Wyborcza (Πολωνία), Knack (Βέλγιο)
