Η οργάνωση ένοπλης αντίστασης στους ταλιμπάν στην Κοιλάδα του Πανσίρ γύρω από δύο προσωπικότητες του Αφγανιστάν, τον πρώην αντιπρόεδρο Αμρουλάχ Σάλεχ και τον γιο του δολοφονημένου διοικητή Μασούντ, μπορεί να κάνει θόρυβο, αλλά η έκβαση παραμένει αβέβαιη, σύμφωνα με τους ειδικούς.
Σε πληθώρα κειμένων που κυκλοφορούν τις τελευταίες ημέρες, ο Αχμαντ Μασούντ απηύθυνε έκκληση για αντίσταση στο Πανσίρ και ζήτησε διεθνή υποστήριξη, ειδικότερα όπλα και πυρομαχικά από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ο Αμρουλάχ Σάλεχ δεσμεύθηκε ότι δεν θα υποταχθεί στους ταλιμπάν και αποσύρθηκε στην Κοιλάδα του Πανσίρ. Οι δύο άνδρες εμφανίσθηκαν μαζί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, δείχνοντας ότι θέτουν τον θεμέλιο λίθο ενός κινήματος αντίστασης.
Εικονική αντίσταση
Η Κοιλάδα του Πανσίρ, που βρίσκεται βορειοανατολικά της Καμπούλ, δεν τελεί υπό τον έλεγχο των ταλιμπάν, αποκάλυψε χθες, Πέμπτη, ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ. Αλλά αυτό δεν σημαίνει αναγκαστικά ότι διεξάγονται συγκρούσεις.
«Η αντίσταση προς το παρόν είναι λεκτική, διότι οι ταλιμπάν δεν έχουν επιδιώξει να εισβάλουν στο Πανσίρ», λέει ο Ζιλ Ντορονσόρο, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Paris 1 Panthéon-Sorbonne, ειδικός στο Αφγανιστάν και συγγραφέας το 2021 του βιβλίου «Η πολυεθνική κυβέρνηση του Αφγανιστάν - Μία τόσο προβλέψιμη ήττα».
Αντίθετα, περικυκλώνουν το Πανσίρ από κάθε πλευρά», λέει ο Αμπντούλ Σάγεντ, καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Lund της Σουηδίας.
Η ιταλική μη κυβερνητική οργάνωση Emergency ανακοίνωσε την Τετάρτη ότι ο αριθμός των τραυματιών πολέμου αυξάνεται στο νοσοκομείο της στην Κοιλάδα του Πανσίρ.
«Αυτήν την στιγμή δεν υπάρχουν συγκρούσεις στο Πανσίρ, αλλά έχουν σημειωθεί ενδεχομένως κάποιες αψιμαχίες στον δρόμο προς την κοιλάδα, στην πεδιάδα του Σαμαλί», εξήγησε στο Γαλλικό Πρακτορείο AFP Γάλλος, που δεν κατονομάζεται, γνωρίζει καλά την περιοχή και ο οποίος πολέμησε στο Πανσίρ στο πλευρό του διοικητή Μασούντ στο τέλος της δεκαετίας του ΄90.
Για τον Μπιλ Ρότζιο του αμερικανικού think tank FDD, το Πανσίρ διαφεύγει του ελέγχου των ταλιμπάν, «αλλά το καθεστώς της γειτονικής επαρχίας του Παρβάν δεν είναι σαφές. Φαίνεται ότι οι δυνάμεις του Σάλεχ προσπάθησαν να επεκτείνουν τον έλεγχό τους εκεί με ορμητήριο το Πανσίρ».
«Οι ταλιμπάν οικοδόμησαν την νίκη τους στον κεραυνοβόλο πόλεμο και την παράδοση. Τελικά τα κατάφεραν χωρίς πολλή βία», λέει ο Ζιλ Ντορονσόρο. «Μία συμβολική, μετωπική, γενική επίθεση κατά του Πανσίρ σήμερα, θα αντέβαινε στην πρόθεσή τους να ενταχθούν στην κανονικότητα».
Δυσαρμονία
Ο ένας ζει στην σκιά του θρύλου που ήταν ο πατέρας του, ο επονομαζόμενος Λιοντάρι του Πανσίρ, αλλά στερείται ειδικού πολιτικού βάρους, ενώ ο άλλος βρισκόταν επί χρόνια στους μηχανισμούς της αφγανικής εξουσίας και είναι πολιτικά βεβαρημένος.
«Οι σχέσεις ανάμεσα στον Αχμαντ Μασούντ και τον Αμρουλάχ Σάλεχ είναι κάπως περιπεπλεγμένες. Εξ αρχής υπάρχει μεταξύ τους μία δυσαρμονία», λέει ο καθηγητής του Paris-1.
«Ο Αχμαντ Μασούντ δεν έχει επίσημη θέση στο καθεστώς,και δεν διαθέτει ισχυρά στηρίγματα στο Αφγανιστάν εκτός του Πανσίρ».
Σύμφωνα με τον Γάλλο, παλαιό μαχητή της Βόρειας Συμμαχίας, ο γιος του Μασούντ ζει μέσα στην «πατρική φαντασίωση», στον θρύλο του πατέρα του.
«Αισθάνεται φορέας μιας κληρονομιάς, ενδύεται την προβιά του μικρού λιονταριού. Λέει: «αν πρέπει κάποιος να περάσει στην αντίσταση, θα το κάνω εγώ».
Ο Αμρουλάχ Σάλεχ «ισχυρίζεται ότι συνταγματικά είναι ο νόμιμος πρόεδρος του Αφγανιστάν μετά την φυγή του Ασράφ Γάνι», λέει ο καθηγητής του πανεπιστημίου του Lund.
Διαπραγμάτευση με τους ταλιμπάν
Αλλά, ποιοι είναι οι στόχοι της αντίστασης; Διαπραγμάτευση με τους ταλιμπάν ή πραγματική ένοπλη αντίσταση;
«Τα συμφέροντα των κατοίκων του Πανσίρ τα υπερασπίζεται αυτήν τη στιγμή στην Καμπούλ ο πρώην πρωθυπουργός Αμπντουλάχ Αμπντουλάχ, που διαπραγματεύεται με τους ταλιμπάν, και οι θείοι του Μασούντ, που διαπραγματεύονται στο Πακιστάν», λέει ο Γάλλος, παλιός πολεμιστής του Μασούντ.
Θεωρεί πιθανόν ότι «αυτή η αντίσταση είναι ένας τρόπος άσκησης πίεσης στις διαπραγματεύσεις στην Καμπούλ για να υποστηριχθούν τα συμφέροντα των κατοίκων του Πανσίρ και σε κάποια στιγμή ο Αμπντουλάχ ή η οικογένεια θα τηλεφωνήσει στον Μασούντ και θα του πει: «Αρκετά, μπορείς να σταματήσεις, έχουμε μία καλή συμφωνία».
Ο ίδιος θεωρεί ότι ο Σάλεχ δεν εντάσσεται στην ίδια λογική, διότι είναι «προσωπικός εχθρός των ταλιμπάν».
Ο Ζιλ Ντορονσόρο δεν αποκλείει όμως , τελικά, να διαπραγματευθεί και αυτός με τους νέους κυρίαρχους του Αφγανιστάν, «αφού κάνει λόγο για ειρηνευτική διαδικασία η οποία θα πρέπει να είναι περισσότερο συμπεριληπτική».
Ξένα όπλα και στηρίγματα
Σε στρατιωτικό επίπεδο, αυτό δεν οδηγεί πουθενά, σύμφωνα με τον καθηγητή της Σορβόνης. «Οι ταλιμπάν δεν έχουν παρά να σφραγίσουν το Πανσίρ και τελείωσαν. Δεν χρειάζεται καν να εισβάλουν στην πραγματικότητα».
Ο Μασούντ «έχει στην διάθεσή του νέους, οχήματα, ελικόπτερα. Προετοιμάζεται εδώ και μήνες», λέει ο γάλλος μαχητής, αλλά προσθέτει: «έχουν τα μέσα να προσποιηθούν, να κλειστούν στην κοιλάδα, αλλά τίποτε περισσότερο».
Αυτό που μένει είναι να γίνουν γνωστές οι θέσεις ενδεχόμενων ξένων στηριγμάτων που θα μπορούσαν να έχουν συμφέρον σε μία ενεργή αντίσταση, είτε υπό το κράτος του ενθουσιασμού για τον θρύλο του Μασούντ ή επειδή αντιτίθενται στην εγκατάσταση ενός φανατικού θεοκρατικού καθεστώτος στην περιοχή.
