Με ανοικτές τις στρόφιγγες των τραπεζών λειτούργησε το 2025 η ελληνική οικονομία, καθώς καταγράφονται από την Τράπεζα της Ελλάδος γρήγοροι ρυθμοί αύξησης των χρηματοδοτήσεων, κυρίως προς τις επιχειρήσεις. Πάντως, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις έχουν μικρή συμμετοχή στο... πάρτι, καθώς σχεδόν 9 από τα 10 ευρώ νέων δανείων κατευθύνονται σε μεγάλες επιχειρήσεις.
Σε ένα περιβάλλον διεθνούς αβεβαιότητας, η ελληνική οικονομία επέδειξε αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα το 2025, με τον τραπεζικό τομέα να διαδραματίζει κομβικό ρόλο στην ενίσχυση της ρευστότητας. Με βάση την Ενδιάμεση Έκθεση Νομισματικής Πολιτικής της Τράπεζας της Ελλάδος, παρατηρείται σημαντική βελτίωση στους όρους χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα, μείωση του κόστους δανεισμού για τις επιχειρήσεις και ιστορική μεταστροφή στην πιστωτική επέκταση προς τα νοικοκυριά.
Η τραπεζική χρηματοδότηση προς τον ιδιωτικό τομέα ενισχύθηκε σημαντικά, με τις επιχειρήσεις να αποτελούν τον κύριο μοχλό της πιστωτικής επέκτασης, ενώ τα νοικοκυριά επέστρεψαν σε θετικούς ρυθμούς δανεισμού μετά από μιάμιση δεκαετία:
Επιχειρηματική Πίστη: Ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των δανείων προς τις μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις (ΜΧΕ) επιταχύνθηκε, φτάνοντας κατά μέσο όρο το 16,0% το δεκάμηνο Ιανουαρίου-Οκτωβρίου 2025, έναντι 8,5% την αντίστοιχη περίοδο του 2024. Η ζήτηση τονώθηκε από την άνοδο της οικονομικής δραστηριότητας και τις επενδυτικές ανάγκες, ενώ σημαντικό ρόλο έπαιξαν τα συγχρηματοδοτούμενα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF). Η μέση μηνιαία καθαρή ροή χρηματοδότησης (νέα δάνεια μείον αποπληρωμές) διαμορφώθηκε στα 438 εκατ. ευρώ. Παρόλο που παραμένει θετική, σημείωσε μείωση σε σχέση με το προηγούμενο έτος (557 εκατ. ευρώ), γεγονός που ενδεχομένως αντανακλά και αυξημένες αποπληρωμές παλαιότερων οφειλών. Η συντριπτική πλειονότητα των νέων δανείων τακτής λήξης κατευθύνεται σε μεγάλες επιχειρήσεις. Συγκεκριμένα, τα δάνεια άνω του 1 εκατ. ευρώ αντιπροσώπευαν το 85% της συνολικής ακαθάριστης ροής. Περίπου το 1/3 των νέων επιχειρηματικών δανείων χορηγήθηκε μέσω συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων (RRF, Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα), προσφέροντας ευνοϊκότερα επιτόκια. Ειδικά για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, άνω του 40% της νέας χρηματοδότησης συνδέεται με τέτοια προγράμματα.
Πίστη προς τα Νοικοκυριά: Ιστορικό ορόσημο αποτελεί η μεταστροφή του ετήσιου ρυθμού πιστωτικής επέκτασης προς τα νοικοκυριά σε θετικό έδαφος από τον Ιούνιο του 2025, για πρώτη φορά μετά τον Οκτώβριο του 2010. Τον Οκτώβριο του 2025, ο ρυθμός ανήλθε στο 1,7% (έναντι -0,5% τον Δεκέμβριο του 2024), ωθούμενος κυρίως από την επιτάχυνση της καταναλωτικής πίστης (6,6%) και τον μηδενισμό της συρρίκνωσης στα στεγαστικά δάνεια. Η μέση μηνιαία ακαθάριστη ροή (νέες εκταμιεύσεις) καταναλωτικών δανείων καθορισμένης διάρκειας αυξήθηκε στα 159 εκατ. ευρώ το δεκάμηνο Ιανουαρίου-Οκτωβρίου 2025 (από 144 εκατ. ευρώ το 2024). Ο ετήσιος ρυθμός ανόδου της καταναλωτικής πίστης έφτασε το 6,6% τον Οκτώβριο. Η συρρίκνωση των στεγαστικών δανείων σταμάτησε με τη βοήθεια κρατικών προγραμμάτων. Σημαντικό μέρος της ζήτησης (περίπου το 1/3 των νέων εκταμιεύσεων) καλύφθηκε από χαμηλότοκα δάνεια μέσω του προγράμματος «Σπίτι μου» και άλλων δράσεων της ΕΑΤ.
Μειώνεται το κόστος δανεισμού
Η περιοριστική νομισματική πολιτική της ΕΚΤ άρχισε να χαλαρώνει, γεγονός που αποτυπώθηκε άμεσα στα εγχώρια επιτόκια δανεισμού, ιδιαίτερα για τις επιχειρήσεις:
Επιχειρηματικά Δάνεια: Το μεσοσταθμικό επιτόκιο των νέων επιχειρηματικών δανείων υποχώρησε σημαντικά, φτάνοντας το 3,9% τον Οκτώβριο του 2025, μειωμένο κατά περίπου 110 μονάδες βάσης σε σχέση με το τέλος του 2024. Η μείωση αυτή ήταν εντονότερη στα δάνεια μεγάλου ύψους (άνω των 250.000 ευρώ). Επιπλέον, το πραγματικό κόστος δανεισμού συγκρατήθηκε περαιτέρω χάρη στα χαμηλότοκα δάνεια του RRF και των προγραμμάτων της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας (ΕΑΤ), από τα οποία επωφελήθηκαν κυρίως οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Δάνεια Νοικοκυριών: Στα στεγαστικά δάνεια, η μείωση ήταν ηπιότερη, με το μεσοσταθμικό επιτόκιο να διαμορφώνεται στο 3,5% τον Οκτώβριο του 2025 (μείωση 15 μ.β. από το τέλος του 2024). Περίπου το 1/3 των νέων στεγαστικών δανείων χορηγήθηκε με ευνοϊκούς όρους μέσω συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων (π.χ. "Σπίτι μου"), περιορίζοντας την επιβάρυνση για τους δανειολήπτες.