Το παγκόσμιο εμπορικό σύστημα άντεξε στους κραδασμούς που προκάλεσαν οι δασμοί Τραμπ και οι εμπορικές εντάσεις. Το 2026, ωστόσο, προδιαγράφεται ως ακόμη ταραχώδης χρονιά που θα δοκιμάσει τις αντοχές του παγκόσμιου εμπορίου και ενδεχομένως να προκαλέσει πρόσθετα προβλήματα στις εφοδιαστικές αλυσίδες και εν γένει στη λειτουργία της διεθνούς οικονομίας.
Αν το 2025 ήταν το έτος των δασμών, τότε το 2026 είναι πιθανόν να αποτελέσει το έτος των συνεπειών των δασμών.
Πίσω από τη «βιτρίνα» της συνολικής ανθεκτικότητας που κατέδειξε το παγκόσμιο εμπόριο τη χρονιά που φεύγει, έχουν αποτυπωθεί αρνητικά σημάδια ενόψει του 2026.
Οι ΗΠΑ κατέγραψαν συρρίκνωση 8% στους εισερχόμενους όγκους, ενώ οι εισαγωγές προς την Αφρική, τη Μέση Ανατολή, τη Λατινική Αμερική και την Ινδία παρουσίασαν όλες ισχυρή ανάπτυξη.
Σύμφωνα με αναλυτές που μίλησαν στο Bloomberg, oι παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες εμπορευματοκιβωτίων έχουν ήδη αρχίσει να προσαρμόζονται και να αναδιαμορφώνουν τα εμπορικά πρότυπα. Οι εμπορικές απειλές του Τραμπ ήταν από τους βασικούς λόγους για την αναδιάρθρωση των αποστολών.
Υπάρχουν, μάλιστα ειδικοί και αναλυτές που αναμένουν περισσότερες εμπορικές αναταραχές το επόμενο έτος, στηρίζοντας αυτή τη άποψη σε τέσσερις βασικούς άξονες.
Επανεξέταση της USMCA
Οι ΗΠΑ, ο Καναδάς και το Μεξικό πρόκειται να ξεκινήσουν την αναθεώρηση της συμφωνίας ελεύθερων συναλλαγών της Βόρειας Αμερικής που τέθηκε σε ισχύ το 2020.
Οι διαπραγματεύσεις θα οδηγήσουν τις τρεις χώρες σε «νέο έδαφος» και κυρίως σ’ έναν δύσκολο γύρο συνομιλιών για τους μεγαλύτερους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, των οποίων οι βιομηχανίες δυσκολεύονται εν μέσω αμερικανικών φόρων εισαγωγής.
Οι σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ και Καναδά είναι ήδη τεταμένες, αφότου ο Τραμπ τερμάτισε τις εμπορικές συνομιλίες με τον βόρειο γείτονα τον Οκτώβριο ως απάντηση σε διαφημίσεις κατά των δασμών με πρωταγωνιστή τον Ρόναλντ Ρίγκαν.
Οι θαλάσσιοι δρόμοι και τα προβλήματα με την εφοδιαστική αλυσίδα
Ο δεύτερος μεγάλος άξονας προβληματισμού αφορά τα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων και άλλα κινητά εργαλεία του παγκόσμιου εμπορίου.
Η χρονιά που έρχεται μπορεί να φέρει δύο σοκ που ακούγονται ως ευπρόσδεκτες εξελίξεις, αλλά στην πραγματικότητα θα μπορούσαν να πλήξουν τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού με τρόπους που παρατηρήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Η πρώτη αλλαγή θα ήταν ο παγκόσμιος στόλος εμπορευμάτων να επιστρέψει στην Ερυθρά Θάλασσα, και να μην χρησιμοποιεί την μακρύτερη διαδρομή γύρω από τη νότια Αφρική, στην οποία τα πλοία έπρεπε να καταφύγουν τα τελευταία δύο χρόνια.
Οι επιθέσεις των Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα έχουν σε μεγάλο βαθμό υποχωρήσει από τότε που τέθηκε σε ισχύ το ειρηνευτικό σχέδιο για τη Γάζα τον Οκτώβριο, καθιστώντας την παλιά διαδρομή πιο ελκυστική. Μεταφορείς, όπως η γαλλική CMA CGM SA και η δανέζικη Moller-Maersk, στέλνουν ήδη έναν μικρό αριθμό πλοίων μέσω αυτής.
Ωστόσο, μια πλήρης επιστροφή στην Ερυθρά Θάλασσα και τη συντόμευση της Διώρυγας του Σουέζ μεταξύ Ασίας και Ευρώπης θα «πλημμυρίσει την αγορά με πολύ μεγαλύτερη χωρητικότητα» και θα δημιουργήσει «τεράστια προβλήματα συμφόρησης των λιμένων στην Ευρώπη».
Το δεύτερο πλήγμα θα μπορούσε να είναι περισσότερο προσανατολισμένο στη ζήτηση. Εάν η οικονομία των ΗΠΑ επιταχυνθεί τόσο γρήγορα το 2026 όσο προβλέπουν οι αξιωματούχοι της κυβέρνησης Τραμπ, τροφοδοτούμενη από μια άνθηση των επενδύσεων και τα χαμηλότερα επιτόκια, η επακόλουθη αναπλήρωση των αποθεμάτων θα μπορούσε να κατακλύσει την ικανότητα της ναυτιλιακής βιομηχανίας να αντεπεξέλθει.
Αδύναμες συμφωνίες
Οι αναλυτές και ειδικοί που μίλησαν στο Bloomberg ανησυχούν για τις εμπορικές συμφωνίες που «συνάπτει» ο Τραμπ. Τονίζουν ότι θα μπορούσαν ακόμη να ακυρωθούν, ειδικά δεδομένης της πιθανότητας πίεσης από το Πεκίνο εναντίον οποιουδήποτε έθνους που είναι ανοιχτό στο να συνεργαστεί με την Ουάσινγκτον εις βάρος της Κίνας.
Οι εξελίξεις τον τελευταίο μήνα έχουν καταδείξει τους κινδύνους. Από τότε που ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε την «εμπορική συμφωνία-ορόσημο» τον Ιούλιο, η Ινδονησία αντιστέκεται στις εμπορικές απαιτήσεις των ΗΠΑ που φοβόταν ότι θα περιόριζαν την ανεξαρτησία της και τώρα βλέπει μια συμφωνία να υπογράφεται στα τέλη Ιανουαρίου.
Η Κίνα παραπονέθηκε στη Μαλαισία και την Καμπότζη για τις εμπορικές συμφωνίες που υπέγραψαν αυτά τα δύο έθνη με την Ουάσινγκτον, προειδοποιώντας τες για μέτρα που υπονομεύουν το συμφέρον του Πεκίνου.
Ακόμα και το Ηνωμένο Βασίλειο έχει δει νέες δυσκολίες να εμφανίζονται.
Το Ανώτατο Δικαστήριο για τους δασμούς Τραμπ
Επίσης άγνωστος Χ που θα επηρεάσει το παγκόσμιο εμπόριο, είναι η εκκρεμής απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου των ΗΠΑ σχετικά με τη νομιμότητα των αμοιβαίων δασμών του Τραμπ.
Εάν ο Τραμπ χάσει την υπόθεση, ένα από τα πιο σημαντικά ερωτήματα για την οικονομία και τις δημοσιονομικές προοπτικές της χώρας θα είναι εάν η κυβέρνηση θα πρέπει να επιστρέψει τα χρήματα που πλήρωσαν οι Αμερικανοί εισαγωγείς σε δασμούς. Δεν είναι σαφές τι θα συμβεί έγκαιρα ή οργανωμένα.