Oμάδα 19 χωρών της ΕΕ, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, ασκεί πίεση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υιοθετήσει αυστηρότερη γραμμή στο ζήτημα της μετανάστευσης πέρα από τα σύνορα της Ένωσης.
Συγκεκριμένα, σε κοινή επιστολή που υπογράφουν υπουργοί Μετανάστευσης και Εξωτερικών Υποθέσεων των 19 χωρών και απέστειλαν στην Κομισιόν, θέλουν η Επιτροπή να ενισχύσει τη συνεργασία της με χώρες εκτός ΕΕ, ώστε να αντιμετωπιστούν τα υψηλά ποσοστά παράτυπων μεταναστών.
“Η ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων για τις πρόσφατες νομοθετικές προτάσεις που υπέβαλε η Επιτροπή στον τομέα του ασύλου και των επιστροφών αποτελεί σημαντικό βήμα για την αντιμετώπιση των εσωτερικών προκλήσεων του συστήματος ασύλου και μετανάστευσης της ΕΕ”, σημειώνουν οι υπουργοί, και προσθέτουν πως “παράλληλα με τη μεταρρύθμιση του συστήματος ασύλου και μετανάστευσης της ΕΕ, η περαιτέρω ανάπτυξη μιας συνεκτικής στρατηγικής της ΕΕ για την εξωτερική διάσταση της μετανάστευσης, συμπεριλαμβανομένων νέων και καινοτόμων λύσεων, είναι υψίστης σημασίας.
Στο εσωτερικό επίπεδο, λαμβάνονται σημαντικά μέτρα για την ενίσχυση της νομοθεσίας της ΕΕ για το άσυλο και τη μετανάστευση, τα οποία προβλέπουν καινοτόμες λύσεις όπως οι ρυθμίσεις ασφαλούς τρίτης χώρας και οι κόμβοι επιστροφών. Η ΕΕ ενισχύει επίσης τις νόμιμες οδούς“.
Στην επιστολή τους, οι υπουργοί ζητούν την επέκταση της χρήσης “νέων και καινοτόμων λύσεων“ για την αντιμετώπιση της παράτυπης μετανάστευσης, καθώς και την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ οργανισμών της ΕΕ, διεθνών οργανισμών και κρατών μελών.
Προσθέτουν, μάλιστα, ότι “είναι ουσιώδες η ΕΕ να συνεργάζεται στενά με τις χώρες κατά μήκος των μεταναστευτικών διαδρομών, στο πλαίσιο μιας προσέγγισης «ολόκληρης της διαδρομής», προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα βαθύτερα αίτια της παράτυπης μετανάστευσης, να βελτιωθεί η προστασία, να διαχειριστούν οι μεταναστευτικές ροές, να καταπολεμηθεί η εμπορία ανθρώπων και η διακίνηση μεταναστών και να διευκολυνθούν οι επιστροφές”.
Στην επιστολή, που απευθύνεται στον επίτροπο Μετανάστευσης, Μάγκνους Μπρούνερ, την επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Κάγια Κάλας, την επίτροπο Μεσογείου, Ντουμπράβκα Σουίτσα, τον επίτροπο Διεθνών Συνεργασιών, Γιόζεφ Σικέλα, και την επίτροπο Διεύρυνσης, Μάρτα Κος, οι 19 κυβερνήσεις ζητούν να διασφαλιστούν οι αναγκαίες προϋποθέσεις και πόροι για την υλοποίηση καινοτόμων λύσεων. “Αυτό περιλαμβάνει επαρκή διαθέσιμη χρηματοδότηση, παροχή τεχνογνωσίας και ικανότητας για την ανάπτυξη και εφαρμογή, καθώς και τον καθορισμό μιας συνεκτικής διπλωματικής προσέγγισης. Εμείς, οι υπογράφοντες υπουργοί, δηλώνουμε έτοιμοι να υποστηρίξουμε ενεργά αυτόν τον σκοπό“, είπε.
Οπως λέει το Politico, παρότι η επιστολή αποφεύγει να κατονομάσει συγκεκριμένα μοντέλα, αναφέρεται σε εργαλεία που είναι ήδη ενσωματωμένα στο δίκαιο της ΕΕ, όπως οι «ρυθμίσεις ασφαλούς τρίτης χώρας και οι κόμβοι επιστροφών», και ζητά την επιχειρησιακή τους υλοποίηση μέσω εταιρικών σχέσεων κατά μήκος των μεταναστευτικών διαδρομών.
Το μοντέλο των «κόμβων επιστροφών», στους οποίους μπορούν να αποστέλλονται άτομα των οποίων τα αιτήματα ασύλου έχουν απορριφθεί, έχει προωθηθεί έντονα από την Ιταλία.
Η χώρα έχει κατασκευάσει και λειτουργεί —σε διαφορετικό νομικό πλαίσιο— δύο τέτοιες εγκαταστάσεις στην Αλβανία, οι οποίες αναμένεται να αποτελέσουν την πρώτη συγκεκριμένη εφαρμογή αυτού του μοντέλου από τα μέσα του 2026. Η χρηματοδότηση αποτελεί κεντρικό ζήτημα.
Οι υπογράφοντες υποστηρίζουν ότι οι καινοτόμες λύσεις θα παραμείνουν θεωρητικές χωρίς σαφέστερες οδούς χρηματοδότησης. «Η αποδοτική χρήση των χρηματοδοτικών πόρων είναι αναγκαία για τη δημιουργία και τη λειτουργία καινοτόμων μορφών συνεργασίας», αναφέρει η επιστολή, καλώντας την Επιτροπή να εκδώσει κατευθυντήριες γραμμές για το πώς μπορούν να κινητοποιηθούν τα υφιστάμενα και μελλοντικά κονδύλια της ΕΕ.
Οι υπουργοί επιθυμούν επίσης μεγαλύτερη εμπλοκή των οργανισμών της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της ενδεχόμενης διεύρυνσης του ρόλου της Frontex. Καλούν την Επιτροπή και τους οργανισμούς να διερευνήσουν «αναγκαίες νομοθετικές και πολιτικές αλλαγές», συμπεριλαμβανομένης, «όπου είναι σκόπιμο, της αναθεώρησης της εντολής και των αρμοδιοτήτων της Frontex, ώστε να διασφαλιστεί αποτελεσματική στήριξη και επαρκής ικανότητα» στη συνεργασία με τρίτες χώρες.