Ο ναυτιλιακός τομέας παραμένει ένας από τους σημαντικότερους χρηματοοικονομικούς τομείς για την ευρωπαϊκή οικονομία. Σε εθνικό επίπεδο και παρά την οικονομική κρίση των τελευταίων ετών, ο τομέας της ναυτιλίας συνεισφέρει περισσότερα από 13,4 δις εκατ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 6% του ΑΕΠ. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οι θαλάσσιοι λιμένες αποτελούν ζωτικό παράγοντα για την ευρωπαϊκή οικονομία και την οικονομική ανάπτυξη, καθώς το 74% των αγαθών που εξάγονται ή εισάγονται στο ευρωπαϊκό έδαφος μεταφέρονται μέσω αυτών.
Παράλληλα, η αλματώδης ψηφιοποίηση των ναυτιλιακών συστημάτων αυξάνει τις πιθανότητες για κυβερνοεπιθέσεις στα συστήματα παροχής πληροφοριών στον τομέα της ναυτιλίας. Τα συστήματα αυτά, είτε επί πλοίων είτε σε λιμένες, είναι πολυάριθμα, κατασκευασμένα με τυποποιημένα στοιχεία διαθέσιμα στην αγορά και σε πολλές περιπτώσεις διασυνδεδεμένα και σχεδιασμένα χωρίς να έχει εκτιμηθεί σε μεγάλο βαθμό ο κίνδυνος και οι πιθανές επιπτώσεις μιας κυβερνοεπίθεσης, ο οποίος συνεχώς ελλοχεύει και συνεχώς αυξάνεται. Παρά το γεγονός ότι η διαχείριση και η αντιμετώπιση ενδεχόμενων κυβερνοεπιθέσεων ενθαρρύνεται από τις αρμόδιες εθνικές, ευρωπαϊκές και διεθνείς αρχές, υπάρχουν ακόμη σημαντικά περιθώρια βελτίωσης. Για το λόγο αυτό, καθίσταται επιτακτική η ανάγκη προετοιμασίας και ετοιμότητας σε κυβερνοεπιθέσεις σε φορείς που τοποθετούνται στο ευρύτερο οικοσύστημα των θαλάσσιων μεταφορών.
Όπως αναφέρει το ΕΠΙΣΕΥ/ΕΜΠ, το έργο Cyber-MAR που συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση στο πλαίσιο του προγράμματος Έρευνας και Καινοτομίας Ορίζοντας (Horizon) 2020, ξεκίνησε τις δραστηριότητές του το Σεπτέμβριο του 2019 και θα διαρκέσει συνολικά 36 μήνες. Το Cyber-MAR αποτελεί μία προσπάθεια προώθησης της ασφάλειας της θαλάσσιας εφοδιαστικής αλυσίδας στον κυβερνοχώρο, μέσω της ανάπτυξης ενός καινοτόμου περιβάλλοντος προσομοίωσης κινδύνου, το οποίο θα λαμβάνει υπόψιν του τις ιδιαιτερότητες του ναυτιλιακού τομέα, αλλά ταυτόχρονα θα είναι εφαρμόσιμο και σε άλλους υποτομείς των συστημάτων μεταφορών. Το περιβάλλον αυτό, αφορά στη δημιουργία μίας καινοτόμου πλατφόρμας, η οποία εκτός από τον εκπαιδευτικό της ρόλο (μέσω στοχευμένων σεναρίων και πρακτικών) αναμένεται να αποτελέσει σημαντικό εργαλείο για τη λήψη των κατάλληλων μέτρων και αποφάσεων για την κυβερνοασφάλεια στις θαλάσσιες μεταφορές. Βασικός στόχος αυτής της πρωτοβουλίας είναι να εξασφαλιστεί η αποτελεσματικότερη και αποδοτικότερη διαχείριση της κυβερνοασφάλειας στις θαλάσσιες μεταφορές, εξασφαλίζοντας την αδιάλειπτη λειτουργία της θαλάσσιας εφοδιαστικής αλυσίδας, καθώς και την απρόσκοπτη διεπαφή της με άλλα μέσα μεταφοράς (χερσαία και μη).
Η πρώτη συνάντηση της κοινοπραξίας πραγματοποιήθηκε από 18 έως 20 Σεπτεμβρίου 2019 στο Πόρτο Χέλι. Στη συνάντηση αυτή σηματοδοτήθηκε η έναρξη του έργου και τέθηκαν οι πρώτες κατευθυντήριες γραμμές από κάθε μέλος της κοινοπραξίας για την επιτυχή διεξαγωγή του.
Στην κοινοπραξία του Cyber-MAR από Ελληνικής πλευράς συμμετέχουν τέσσερις φορείς: το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Συστημάτων Επικοινωνιών και Υπολογιστών (ΕΠΙΣΕΥ) και οι εταιρείες ΣΤΑΘΜΟΣ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΟΚΙΒΩΤΙΩΝ ΠΕΙΡΑΙΑ Α.Ε., PEARL Α.Ε. και SEAbility Ε.Π.Ε.
