Με επικίνδυνα γρήγορους ρυθμούς «καίγονται» τα διαθέσιμα από το «μαξιλάρι» ρευστότητας του Δημοσίου, καθώς η κρίση του κορονοϊού εξελίσσεται χειρότερα από τις προβλέψεις του οικονομικού επιτελείου, ενώ από τον Σεπτέμβριο η δημοσιονομική πίεση θα ενταθεί περαιτέρω, με τη λήψη και πρόσθετων μέτρων στήριξης επιχειρήσεων και νοικοκυριών, ύστερα από μια απογοητευτική τουριστική περίοδο. Το υπουργείο Οικονομικών σπεύδει να ενισχύσει τα ταμειακά διαθέσιμα με μια νέα έκδοση ομολόγων, την 1η Σεπτεμβρίου.
Ενδεικτικά της εξαιρετικά δύσκολης κατάστασης που έχει διαμορφωθεί είναι δύο στοιχεία:
- Τα διαθέσιμα στο «μαξιλάρι» της κυβέρνησης εξαντλούνται μέσα στο καλοκαίρι με ρυθμούς που προκαλούν δέος. Στα τέλη Ιουνίου, τα διαθέσιμα ανέρχονταν σε 37 δισ. ευρώ και στις αρχές Αυγούστου έχουν μειωθεί στα 33,7 δισ. ευρώ, δηλαδή σε λιγότερο από ενάμιση μήνα έχουν «καεί» 3,3 δισ. ευρώ.
- Οι προβλέψεις για το έλλειμμα του 2020 αναθεωρούνται με εξίσου γρήγορους ρυθμούς. Από την αρχική πρόβλεψη για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ το 2020, η πρώτη σημαντική αναθεώρηση έγινε τον Απρίλιο, οπότε και προβλέφθηκε πρωτογενές έλλειμμα 3,5%, ενώ οι νεότερες προβλέψεις του Γενικού Λογιστηρίου ανεβάζουν το έλλειμμα στο 5% του ΑΕΠ. Μάλιστα, και αυτή η πρόβλεψη θεωρείται αισιόδοξη και αναμένεται να αναθεωρηθεί πριν το τέλος Αυγούστου. Με τα σημερινά δεδομένα, πάντως, η αρνητική μεταβολή που προκαλεί στα δημοσιονομικά στοιχεία η πανδημία, δηλαδή η διαφορά των αρχικών με τις τελευταίες προβλέψεις, φθάνει τις 8,5 μονάδες του ΑΕΠ.
Η κρίση προσθέτει συνεχώς νέα δημοσιονομική πίεση, όπως διαπιστώνει με μεγάλη ανησυχία το οικονομικό επιτελείο. Τα φορολογικά έσοδα Ιουλίου - Αυγούστου, δηλαδή των κατεξοχήν τουριστικών μηνών, αναμένεται ότι θα σημειώσουν πρωτοφανή κατάρρευση, καθώς μάλιστα η αυγουστιάτικη κορύφωση της τουριστικής σεζόν συνδέεται πλέον και με τη μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων του κορονοϊού και με την επιβολή όλο και αυστηρότερων περιοριστικών μέτρων, τα οποία θα έχουν πρόσθετες δυσμενείς επιπτώσεις στους τζίρους των εποχικών επιχειρήσεων.
Παράλληλα, όμως, προστίθενται και νέες δημοσιονομικές δαπάνες για τη στήριξη της οικονομίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι η παράταση του μέτρου της αναστολής συμβάσεων και τον Σεπτέμβριο, που αποφασίσθηκε εσπευσμένα και εφαρμόζεται ήδη με Πράξη Νομοθετικού Περιεχόμενου θα έχει κόστος για τον προϋπολογισμό έως 300 εκατ. ευρώ για την καταβολή επιδομάτων των 534 ευρώ και κάλυψη εισφορών.
Αναπόφευκτα, νέα μέτρα στήριξης θα πρέπει να τεθούν σε εφαρμογή από τον Σεπτέμβριο. Το νέο πακέτο σχεδιάζεται ήδη και στον πυρήνα του θα βρίσκονται νέα μέτρα παράτασης/αναστολής στις πληρωμές φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων, καθώς είναι ορατός ο κίνδυνος να διογκωθούν από το φθινόπωρο οι καθυστερούμενες οφειλές στις εφορίες και τα ασφαλιστικά ταμεία. Παράλληλα, αναζητούνται νέα μέτρα ανακούφισης των τουριστικών επιχειρήσεων, για να αποφευχθεί ένα κύμα «λουκέτων» μετά τη λήξη της σεζόν.
Σε ό,τι αφορά τη χρηματοδότηση του Δημοσίου, οι σχεδιασμοί γίνονται χωρίς να υπολογίζονται σημαντικές εισροές κοινοτικών κονδυλίων την αμέσως επόμενη περίοδο και η μόνη διέξοδος εξακολουθεί να είναι η προσφυγή στην αγορά ομολόγων, που παραμένει «φιλική» προς την Ελλάδα επειδή βρίσκεται σε εφαρμογή το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Σύμφωνα με πληροφορίες, ήδη έχουν γίνει συνεννοήσεις με μεγάλες τράπεζες για μια έκδοση 5ετών ομολόγων την Τρίτη, 1η Σεπτεμβρίου. Η λύση των 5ετών είναι ελκυστική για τη χρηματοδότηση του Δημοσίου, καθώς οι αποδόσεις στη δευτερογενή αγορά διαμορφώνονται χαμηλότερα από το 0,30%.
Ο σχεδιασμός προβλέπει να αντληθούν 2 δισ. ευρώ μέσω της έκδοσης αυτής, ενώ, παράλληλα, ανάλογα με τις χρηματοδοτικές ανάγκες προγραμματίζεται να αυξηθούν και τα ποσά που θα αντλούνται από τις εκδόσεις εντόκων γραμματίων πάνω από τα ποσά των λήξεων που θα πρέπει κάθε φορά να χρηματοδοτούνται.
