Οι Ελβετοί ψηφοφόροι θα αποφασίσουν την Κυριακή αν θα απεμπλακούν από τη συμφωνία με την ΕΕ για ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων, έπειτα από μια εκστρατεία ενόψει δημοψηφίσματος, η οποία έφερε στην επιφάνεια τη διάσταση απόψεων στην κοινωνία ως προς τους ξένους, οι οποίοι απαρτίζουν το ένα τέταρτο του πληθυσμού της Ελβετίας.
Το ξενοφοβικό Ελβετικό Λαϊκό Κόμμα (SVP), το μεγαλύτερο στο κοινοβούλιο της χώρας, ηγείται της πρωτοβουλίας για επανάκτηση του ελέγχου της μετανάστευσης απηχώντας κάποια από τα επιχειρήματα των υπέρμαχων του Brexit πολιτικών, που χρησιμοποιήθηκαν κατά την περίοδο πριν από την έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι δεν θα είναι και τόσο επιτυχημένη η πρωτοβουλία τους αυτή. Μια δημοσκόπηση της εταιρείας gfs.bern διαπίστωσε ότι το 63% των ερωτηθέντων ήταν αντίθετο στην πρόταση του SVP και το 35% τάχθηκε υπέρ, υποδηλώνοντας ότι οι ψηφοφόροι επιθυμούν σταθερότητα σε μια περίοδο οικονομικής αβεβαιότητας εν μέσω της πανδημίας του κορονοϊού.
Ωστόσο, το SVP απευθύνεται σε εκείνους που θεωρούν ότι ο πολιτισμός τους κινδυνεύει από την μετανάστευση, η οποία στη μέση του αιώνα μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του πληθυσμού από τα 8,6 εκατομμύρια κατοίκους που είναι σήμερα στα 10 εκατομμύρια.
Το κόμμα υποστηρίζει ότι οι δουλειές κινδυνεύουν καθώς οι νεαροί μετανάστες παίρνουν τις θέσεις των γηραιότερων Ελβετών, η στέγαση γίνεται όλο και πιο δυσεύρετη και πιο ακριβή, τα σχολεία και τα μέσα μαζικής μεταφοράς υπερφορτωμένα, ενώ το τοπίο αλλοιώνεται από τα κατασκευαστικά έργα.
"Οι μετανάστες αλλοιώνουν τον πολιτισμό μας. Οι δημόσιες πλατείες, τα τρένα και οι δρόμοι γίνονται λιγότερο ασφαλείς. Επιπλέον, πρακτικά οι μισοί από όλους όσοι λαμβάνουν προνοιακά επιδόματα είναι ξένοι", γράφει η ιστοσελίδα του κόμματος ενόψει του δημοψηφίσματος.
Οι αντίπαλοι προειδοποιούν ότι το σχέδιο θα στερήσει από τις επιχειρήσεις το ειδικευμένο εργατικό δυναμικό--ειδικά στον τομέα της υγείας ή των φαρμακευτικών εταιρειών όπως οι Roche και Novartis--και θα τορπιλίσει τις συμφωνίες που ενισχύουν την πρόσβαση της χώρας στη σημαντική ενιαία αγορά της ΕΕ.
Το μεταναστευτικό ρεύμα είναι μάλιστα εμφανές στην ποδοσφαιρική ομάδα FC Uster, κοντά στη Ζυρίχη, όπου τα παιδιά από οικογένειες μεταναστών αποτελούν το 60% των 13χρονων και 14χρονων παικτών, λέει ο παράγοντας της ομάδας Αλί Οζτσάν, που είναι και ο ίδιος παιδί τούρκων μεταναστών.
Από το 60%, το ένα πέμπτο προέρχεται από την ΕΕ και από χώρες της Eυρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών (EFTA).
"Χωρίς τους μετανάστες το ελβετικό ποδόσφαιρο γενικώς--επαγγελματικό ή ερασιτεχνικό, ομάδες νέων ή γυναικών--δεν θα μπορούσε να υπάρξει", λέει ο ίδιος στο Reuters, επικαλούμενος αφίξεις παικτών από τα Βαλκάνια, την Αφρική και τη Μέση Ανατολή.
Σύμφωνα με τον ίδιο, οι ευρωπαίοι απόδημοι τείνουν να θέτουν ως προτεραιότητα την πνευματική ανάπτυξη των παιδιών τους και συχνά επιστρέφουν στην πατρίδα τους έπειτα από την παραμονή τους στην Ελβετία.
Μεταξύ της έναρξης της ελεύθερης διακίνησης ανθρώπων το 2002 και του 2019 ο πληθυσμός αυξήθηκε κατά 1,3 εκατομμύριο. Η μετανάστευση συνεισέφερε κατά ένα εκατομμύριο πολίτες, εκ των οποίων περίπου οι 750.000 προέρχονται από χώρες της ΕΕ.
Πολίτες της ΕΕ καθώς και από τις χώρες μέλη της EFTA Ισλανδία, Νορβηγία και Λίχτενσταϊν συνέθεταν το 68% των 2,1 εκατομμυρίων ξένων μόνιμων κατοίκων το 2019. Η Ιταλία, η Γερμανία και η Πορτογαλία είχαν τις πιο πολυάριθμες κοινότητες.
Περισσότεροι από 450.000 Ελβετοί ζουν στην ΕΕ.
Η πλούσια Ελβετία είναι συνηθισμένη στην απορρόφηση ξένων που προσελκύονται από τις καλά αμειβόμενες δουλειές, περιλαμβανομένων και εκείνων που λίγοι Ελβετοί θα ήθελαν να κάνουν.
Αλλά το SVP έχει επιχειρήσει να βάλει κάποια όρια στην ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων, περιλαμβανομένης της "Πρωτοβουλίας Μαζικής Μετανάστευσης" του 2014, η οποία αποδεχόταν τις ποσοστώσεις επί της μετανάστευσης που είχε θέσει η ΕΕ, αλλά, προς μεγάλη απογοήτευση του κόμματος, απορρίφθηκε από το κοινοβούλιο.
Οι ψηφοφόροι αποφάσισαν να απαγορεύσουν την ανέγερση νέων μιναρέδων το 2009, γεγονός που αντανακλά την καχυποψία κάποιων Ελβετών απέναντι στην μουσουλμανική κοινότητα, ενώ οι μεμονωμένες περιπτώσεις μουσουλμάνων μαθητών να ανταλλάξουν χειραψία με γυναίκες δασκάλες προκάλεσαν την οργή των μέσων ενημέρωσης.
Αν η πρωτοβουλία αυτού του δημοψηφίσματος αποτύχει, η κυβέρνηση βλέπει ένα παραθυράκι για να αντιμετωπίσει τον μεγαλύτερο πονοκέφαλο της εξωτερικής της πολιτικής: μια συμφωνία της ΕΕ που έχει παγώσει και η οποία θα σήμαινε ότι η Βέρνη θα υιοθετήσει τους κανονισμούς της ενιαίας αγοράς, αλλά η οποία έχει έρθει σε ρήξη με τους πολέμιους που υποστηρίζουν ότι καταπατά ένα μεγάλο μέρος της εθνικής κυριαρχίας της χώρας.
