Άφθονη ρευστότητα στην οικονομία της ευρωζώνης θα συνεχίσει να παρέχει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, κρατώντας το... πόδι στο γκάζι στις αγορές ομολόγων αλλά και στην παροχή χρηματοδότησης στις τράπεζες, παρά το γεγονός ότι, όπως εξήγησε στους δημοσιογράφους η Κριστίν Λαγκάρντ, η ΕΚΤ αυξάνει τις εκτιμήσεις της για τον πληθωρισμό βραχυπρόθεσμα, ενώ εμφανίζεται συγκρατημένα αισιόδοξη για την ανάπτυξη.
Με βάση όσα ανακοίνωσε το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ, το συμπέρασμα είναι ότι οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης δεν θα πρέπει να ανησυχούν για το επόμενο τρίμηνο ότι η κεντρική τράπεζα θα κόψει το ρυθμό στις αγορές ομολόγων με βάση το έκτακτο πρόγραμμα των 1,85 τρισ. ευρώ για την πανδημία (PEPP). Υπενθυμίζεται ότι μια επιβράδυνση του ρυθμού αγορών από την ΕΚΤ τους πρώτους μήνες του έτους ήταν αρκετή για να ανεβούν οι αποδόσεις των ομολόγων και τα κόστη δανεισμού των κυβερνήσεων, ιδιαίτερα στον Νότο της ευρωζώνης.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του συμβουλίου, οι αγορές ομολόγων «θα εξακολουθήσουν να διενεργούνται με ρυθμό σημαντικό υψηλότερο από ό,τι τους πρώτους μήνες του έτους». Όπως εξήγησε η Κριστίν Λαγκάρντ, παρότι υπήρξαν επιμέρους διαφοροποιήσεις σε θέματα της ανακοίνωσης του Συμβουλίου, τελικά το κείμενο υποστηρίχθηκε ομόφωνα από τους τραπεζίτες, κάτι που σημαίνει ότι δεν υπήρξε ισχυρή αντίδραση από τον Γερμανό κεντρικό τραπεζίτη, Γιενς Βάιντμαν, που έχει πιο συντηρητικές θέσεις σε αυτά τα θέματα.
Η ΕΚΤ δεσμεύεται μάλιστα, όπως τόνισε η κα Λαγκάρντ, ότι η σημερινή απόφαση για «πολύ διευκολυντική κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής» δεν θα αλλάξει, εάν δεν προσεγγίσει ο πληθωρισμός το στόχο του 2% και μάλιστα με τρόπο που να δείχνει ότι δεν πρόκειται για μια συγκυριακή αύξηση. Δεν αποκλείεται μάλιστα ακόμη και μια μείωση των ήδη μηδενικών επιτοκίων, εάν αυτό απαιτηθεί για να ανεβεί ο πληθωρισμός κοντά στον στόχο.
Πάντως, οι νέες προβλέψεις της ΕΚΤ για τον πληθωρισμό δείχνουν ότι ως το τέλος του 2022 θα είναι ελαφρώς υψηλότερος από όσο προβλεπόταν νωρίτερα, ενώ δεν αλλάζουν οι προβλέψεις για το 2023 και μετά. Η κα Λαγκάρντ υπογράμμισε ότι η αναθέρμανση του πληθωρισμού προβλέπεται να είναι προσωρινή. Όσον αφορά την ανάπτυξη στην ευρωζώνη, η ΕΚΤ, για πρώτη φορά από το 2018, εμφανίζεται συγκρατημένα αισιόδοξη, εκτιμώντας ότι πλέον οι κίνδυνοι είναι γενικά ισορροπημένοι, ενώ ως τώρα έδινε μεγαλύτερη έμφαση στους κινδύνους κάμψης της οικονομικής δραστηριότητας.
Η επικεφαλής της ΕΚΤ τόνισε ότι υπάρχει ανησυχία πως η πανδημία θα αφήσει μόνιμες ουλές στην οικονομία και, ειδικότερα, στην ανεργία, την κατανάλωση και την εφοδιαστική αλυσίδα. Κάλεσε τις κυβερνήσεις να μην αποσύρουν πρόωρα τα μέτρα στήριξης, αλλά και να αξιοποιήσουν αποτελεσματικά τα κονδύλια από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Σε ερώτηση για το ψηφιακό ευρώ, η κα Λαγκάρντ σημείωσε ότι τον επόμενο μήνα θα γίνουν ανακοινώσεις από το Συμβούλιο της ΕΚΤ για την απόφασή του να προχωρήσει στη διερεύνηση όλων των παραμέτρων που άπτονται της έκδοσης ψηφιακού νομίσματος στην ευρωζώνη, ενώ διευκρίνισε ότι η διαδικασία αυτή θα απαιτήσει πολλή προσπάθεια, κάτι που σημαίνει ότι δεν θα ληφθούν σύντομα οι τελικές αποφάσεις για την έκδοση του ψηφιακού ευρώ. Με αφορμή την υιοθέτηση του bitcoin ως δεύτερου επίσημου νομίσματος στο Ελ Σαλβαδόρ, η κα Λαγκάρντ τόνισε ότι δεν αλλάζουν οι εκτιμήσεις της ΕΚΤ για τους κινδύνους των κρυπτονομισμάτων.
Η ανακοίνωση της ΕΚΤ
Στη σημερινή του ανακοίνωση το Συμβούλιο της ΕΚΤ υπογραμμίζει ότι «αποφάσισε να επιβεβαιώσει την πολύ διευκολυντική κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής» και εξηγεί ότι:
Το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης καθώς και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα παραμείνουν αμετάβλητα σε 0,00%, 0,25% και -0,50% αντιστοίχως. Το Διοικητικό Συμβούλιο αναμένει ότι τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ θα παραμείνουν στα σημερινά τους ή σε χαμηλότερα επίπεδα έως ότου διαπιστώσει ότι οι προοπτικές για τον πληθωρισμό συγκλίνουν σθεναρά προς επίπεδο πλησίον, σε επαρκή βαθμό, αλλά κάτω του 2%, εντός του χρονικού ορίζοντα προβολής που εξετάζει και ότι αυτή η σύγκλιση αντανακλάται κατά τρόπο συνεπή στη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού.
Το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει να διενεργεί καθαρές αγορές στοιχείων ενεργητικού στο πλαίσιο του έκτακτου προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (pandemic emergency purchase programme – PEPP), το συνολικό ποσό του οποίου ανέρχεται σε 1.850 δισεκ. ευρώ, τουλάχιστον μέχρι το τέλος Μαρτίου 2022 και, σε κάθε περίπτωση, μέχρις ότου το Διοικητικό Συμβούλιο κρίνει ότι η κρίση του κορωνοϊού έχει λήξει. Βάσει κοινής αξιολόγησης των συνθηκών χρηματοδότησης και των προοπτικών για τον πληθωρισμό, το Διοικητικό Συμβούλιο αναμένει ότι οι καθαρές αγορές στο πλαίσιο του προγράμματος PEPP το επόμενο τρίμηνο θα εξακολουθήσουν να διενεργούνται με ρυθμό σημαντικό υψηλότερο από ό,τι τους πρώτους μήνες του έτους.
Το Διοικητικό Συμβούλιο θα διενεργεί τις αγορές με ευελιξία σύμφωνα με τις συνθήκες που επικρατούν στην αγορά και με σκοπό να αποτρέψει την υιοθέτηση αυστηρότερων συνθηκών χρηματοδότησης που δεν συμβαδίζουν με την αντιστάθμιση της προς τα κάτω επίδρασης που ασκεί η πανδημία στην προβλεπόμενη πορεία του πληθωρισμού. Επιπλέον, η ευελιξία των αγορών ως προς τον χρόνο, τις κατηγορίες στοιχείων ενεργητικού και τις χώρες θα συνεχίσει να στηρίζει την ομαλή μετάδοση της νομισματικής πολιτικής. Αν μπορούν να διατηρηθούν ευνοϊκές συνθήκες χρηματοδότησης με ροές αγορών στοιχείων ενεργητικού που δεν οδηγούν σε εξάντληση του συνολικού ποσού του προγράμματος PEPP στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα των καθαρών αγορών του, το ποσό αυτό δεν χρειάζεται να χρησιμοποιηθεί στο ακέραιο. Ομοίως, το συνολικό ποσό μπορεί, εφόσον χρειαστεί, να αναπροσαρμοστεί με σκοπό τη διατήρηση ευνοϊκών συνθηκών χρηματοδότησης οι οποίες θα συμβάλουν στην αντιστάθμιση της αρνητικής διαταραχής που ασκεί η πανδημία στην πορεία του πληθωρισμού.
Το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει να επανεπενδύει τα ποσά κεφαλαίου από την εξόφληση τίτλων που αποκτήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος PEPP κατά τη λήξη τους τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2023. Σε κάθε περίπτωση, η μελλοντική σταδιακή μείωση (roll-off) του χαρτοφυλακίου PEPP θα ρυθμιστεί κατά τρόπο ώστε να αποφευχθούν παρεμβολές στην ενδεδειγμένη κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής.
Η διενέργεια καθαρών αγορών στο πλαίσιο του προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού (asset purchase programme – APP) θα συνεχιστεί με ύψος 20 δισεκ. ευρώ μηνιαίως. Το Διοικητικό Συμβούλιο εξακολουθεί να αναμένει ότι οι μηνιαίες καθαρές αγορές στοιχείων ενεργητικού στο πλαίσιο του προγράμματος APP θα διενεργούνται για όσο χρονικό διάστημα κρίνεται αναγκαίο προκειμένου να ενισχυθεί η διευκολυντική επίδραση των επιτοκίων πολιτικής του και ότι θα λήξουν λίγο πριν αρχίσει να αυξάνει τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ.
Το Διοικητικό Συμβούλιο σκοπεύει επίσης να συνεχίσει να επανεπενδύει, πλήρως, τα ποσά από την εξόφληση τίτλων αποκτηθέντων στο πλαίσιο του προγράμματος APP κατά τη λήξη τους για παρατεταμένη χρονική περίοδο μετά την ημερομηνία κατά την οποία θα αρχίσει να αυξάνει τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ και πάντως για όσο χρονικό διάστημα κρίνεται αναγκαίο για τη διατήρηση ευνοϊκών συνθηκών ρευστότητας και ενός διευκολυντικού, σε μεγάλο βαθμό, χαρακτήρα της νομισματικής πολιτικής.
Τέλος, το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει να παρέχει άφθονη ρευστότητα μέσω των πράξεων αναχρηματοδότησης που διενεργεί. Η χρηματοδότηση που αντλείται μέσω της τρίτης σειράς στοχευμένων πράξεων πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης (ΣΠΠΜΑ ΙΙΙ) διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στη στήριξη των τραπεζικών χορηγήσεων προς τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά.
Το Διοικητικό Συμβούλιο είναι έτοιμο να προσαρμόσει καταλλήλως όλα τα μέσα που διαθέτει προκειμένου να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα κινηθεί προς επίπεδα συμβατά με την επιδίωξή του κατά τρόπο διαρκή, σύμφωνα με τη δέσμευσή του για συμμετρία.
