Στην εποχή μετά το τέλος των μετρητών και των κεντρικών συστημάτων πληρωμών «βλέπουν» ήδη οι κεντρικές τράπεζες, σχεδιάζοντας τα δικά τους bitcoin. Ήδη μια ισχυρή ομάδα έξι κεντρικών τραπεζών κατέληξε σε συμφωνία συνεργασίας για να εξετάσουν από κοινού όλες τις τεχνικές και οικονομικές παραμέτρους της έκδοσης ψηφιακών νομισμάτων από κεντρικές τράπεζες (central bank digital currency – CDBC).
Όπως ανακοινώθηκε προ δεκαημέρου, μια… dream team κεντρικών τραπεζών, από την οποία λείπει η αμερικανική Fed, που είναι πολύ πιο προσεκτική στα βήματά της επειδή εκδίδει το παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα, θα συνεργασθεί με την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (Bank of International Settlements) «για να μοιρασθούν εμπειρίες, καθώς αξιολογούν πιθανές περιπτώσεις CDBC στις περιοχές της δικαιοδοσίας τους», όπως αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση.
Στην ομάδα αυτή μετέχουν οι κεντρικές τράπεζες του Καναδά, της Αγγλίας, της Ιαπωνίας, της Σουηδίας, της Ελβετίας και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η οποία θα έχει και τον κεντρικό καθοδηγητικό ρόλο, μαζί με την Τράπεζα της Αγγλίας, αφού στην ομάδα εργασίας θα προεδρεύουν ο Μπενουά Κερέ και ο Τζον Κάνλιφ, υποδιοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας.
Όπως φαίνεται από τη σχετική ανακοίνωση, η προεργασία για την έκδοση ψηφιακών νομισμάτων τύπου bitcoin από τις κεντρικές τράπεζες έχει φθάσει σε προχωρημένο στάδιο, καθώς θα εξετασθούν περιπτώσεις χρήσης CDBC, λειτουργικές και τεχνικές επιλογές σχεδιασμού τέτοιων νομισμάτων, αλλά και η διασύνδεση των επιμέρους νομισμάτων στις διασυνοριακές συναλλαγές.
Φοβούνται εξασθένηση του ρόλου τους
Ουσιαστικά, οι κεντρικές τράπεζες επιταχύνουν την κίνησή τους προς τα ψηφιακά νομίσματα για να προλάβουν ένα ενδεχόμενο που δεν φαίνεται πλέον τόσο απομακρυσμένο: να εκδοθούν από τον ιδιωτικό τομέα ψηφιακά νομίσματα βασισμένα στην τεχνολογία blockchain, που χρησιμοποιείται στο bitcoin, τα οποία θα μπορούν να υποκαταστήσουν τα ελεγχόμενα από τις κεντρικές τράπεζες συστήματα πληρωμών και να θέσουν υπό αμφισβήτηση τον έλεγχο του χρήματος από τις κεντρικές τράπεζες.
Μια απόπειρα σε αυτή την κατεύθυνση, που αντιμετωπίσθηκε ήδη με μεγάλη αυστηρότητα από κεντρικές τράπεζες και κυβερνήσεις και έχει, προς το παρόν, «αναχαιτισθεί» είναι το ψηφιακό νόμισμα libra του Facebook. Τέτοιες κινήσεις έχουν σημάνει συναγερμό στις κεντρικές τράπεζες, καθώς, σε αντίθεση με το bitcoin, που για πολλούς λόγους δεν προσφέρεται για υποκατάσταση των νομισμάτων και των συστημάτων πληρωμών, ένα ψηφιακό νόμισμα από τεχνολογικές εταιρείες με εκατοντάδες εκατομμύρια συνδρομητών θα μπορούσε να… κάνει τη ζημιά.
Η πιο προχωρημένη στο χώρο των ψηφιακών νομισμάτων κεντρική τράπεζα είναι η ΕΚΤ, που φαίνεται και από πρόσφατες δηλώσεις της Κριστίν Λαγκάρντ να προετοιμάζεται για την προοπτική της δημιουργίας ενός ψηφιακού νομίσματος, το οποίο θα επιτρέπει μεν αποκεντρωμένες συναλλαγές, έξω από το σύστημα πληρωμών Target της ΕΚΤ, αλλά, ταυτόχρονα, η κωδικοποίηση και κρυπτογράφησή του θα ελέγχονται από την Φρανκφούρτη, ώστε η ΕΚΤ να διατηρήσει την κυρίαρχη θέση της στις συναλλαγές και στην εποχή μετά το τέλος των μετρητών.
Κρ. Λαγκάρντ: Τι λέει για το ψηφιακό ευρώ
Σε πρόσφατη συνέντευξή της στο γαλλικό περιοδικό «Challenges» η Κριστίν Λαγκάρντ, εξήγησε τις σκέψεις που διατύπωσε από την πρώτη της συνέντευξη Τύπου ως πρόεδρος της ΕΚΤ, το Νοέμβριο, σχετικά με τα ψηφιακά νομίσματα. Με το «καλημέρα», η Λαγκάρντ άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο έκδοσης ενός ψηφιακού ευρώ, ενώ, μιλώντας στο γαλλικό περιοδικό, διευκρίνισε ότι η ΕΚΤ άρχισε ήδη να εξετάζει την προοπτική της έκδοσης ψηφιακού νομίσματος, επειδή θέλει να διασφαλίσει ότι το ευρώ θα παραμείνει ένα ισχυρό μέσο πληρωμών στο μέλλον, ακόμη και όταν θα έχουν μειωθεί σημαντικά οι πληρωμές με μετρητά.
Απαντώντας σε ερώτηση για το αν η δημιουργία κρυπτονομισμάτων εντάσσεται στο πεδίο των αρμοδιοτήτων της ΕΚΤ, η Λαγκάρντ εξήγησε τη σημασία των πρωτοβουλιών που ήδη έχει αναλάβει η κεντρική τράπεζα για την καλύτερη σύνδεση του ευρωπαϊκού συστήματος πληρωμών Target με τις ψηφιακές πληρωμές και περιέγραψε τις επόμενες κινήσεις για την εξέταση σχεδίων έκδοσης ψηφιακού ευρώ.
«Η καινοτομία στον τομέα των πληρωμών προορίζεται να αντιμετωπίσει την επείγουσα ζήτηση για ταχύτερες και φθηνότερες πληρωμές, ιδίως διασυνοριακές», αναφέρει η Λαγκάρντ. «Το Ευρωσύστημα γενικότερα και ειδικότερα η ΕΚΤ επιθυμούν να διαδραματίσουν ενεργό ρόλο στον τομέα αυτό, αντί να ενεργούν απλώς ως παρατηρητές ενός μεταβαλλόμενου κόσμου», προσθέτει.
Ο εκσυγχρονισμός του Target
«Το 2018, το Ευρωσύστημα δρομολόγησε μια υποδομή για την παροχή πανευρωπαϊκών άμεσων πληρωμών με άμεσο διακανονισμό σε χρήμα Κεντρικής Τράπεζας (TIPS - Διακανονισμός Άμεσων Πληρωμών TARGET). Αυτό επιτρέπει στις τράπεζες να επεξεργάζονται τις πληρωμές μεταξύ τους σε χρόνο δευτερολέπτων, 24 ώρες την ημέρα, 365 ημέρες το χρόνο, σε όλη την Ευρώπη. Αυτό εξυπηρετεί όχι μόνο τις προτιμήσεις των νεότερων γενεών, οι οποίες θέλουν να κάνουν 24ωρη πληρωμή με τα smartphone τους, αλλά και των επιχειρήσεων, οι οποίες θέλουν να βελτιστοποιήσουν τις διαδικασίες πληρωμών και εφοδιαστικής αλυσίδας», επισημαίνει η πρόεδρος της ΕΚΤ.
« Όσον αφορά την πορεία προς τα εμπρός η ΕΚΤ θα εξακολουθήσει να αξιολογεί το κόστος και τα οφέλη της έκδοσης ενός ψηφιακού νομίσματος Κεντρικής Τράπεζας (CBDC), το οποίο θα διασφαλίζει ότι το ευρύ κοινό θα παραμένει σε θέση να χρησιμοποιεί χρήματα της Κεντρικής Τράπεζας, ακόμη και αν η χρήση φυσικών μετρητών τελικά μειώνεται», τονίζει.
Και, κάνοντας ένα άνοιγμα στον ιδιωτικό τομέα, υπογραμμίζει ότι «η προοπτική των πρωτοβουλιών της Κεντρικής Τράπεζας δεν θα πρέπει ούτε να αποθαρρύνει ούτε να παραγκωνίζει τις ιδιωτικές λύσεις που βασίζονται στην αγορά για ταχείες και αποδοτικές πληρωμές λιανικής στη ζώνη του ευρώ».
Για το ψηφιακό νόμισμα, αναφέρει: «Κοιτάμε προσεκτικά τη σκοπιμότητα και τα προτερήματα ενός CBDC, επίσης, επειδή θα μπορούσε να έχει σημαντικές επιπτώσεις για το χρηματοπιστωτικό τομέα και για τη διαβίβαση της νομισματικής πολιτικής. Στο τέλος του 2019 δημιουργήσαμε μια ειδική ομάδα εμπειρογνωμόνων στην ΕΚΤ, η οποία θα συνεργάζεται στενά με τις εθνικές κεντρικές τράπεζες για να μελετήσει τη σκοπιμότητα ενός CBDC της ζώνης του ευρώ σε διάφορες μορφές, καλύπτοντας όλες τις πρακτικές πτυχές, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου ελαχιστοποίησης των πιθανών ακούσιων παρενεργειών».
