Έκρηξη της απάτης και στα POS μηχανήματα, πέραν των πιστωτικών καρτών και των πληρωμών μέσω διαδικτύου καταγράφει η Τράπεζα της Ελλάδος, ενώ οι κάτοχοι των καρτών επωμίζονται πάνω από το 50% της ζημιάς και οι τράπεζες μόλις με 7%.
Η αύξηση των κρουσμάτων απάτης αφορά σε όλες τις συναλλαγές πληρωμών και συγκεκριμένα μέσω πιστωτικών καρτών, χρεωστικών, καρτών, συναλλαγές εξ αποστάσεως, συναλλαγές χωρίς φυσική παρουσία κάρτας, διαδικτυακές συναλλαγές με επιχειρήσεις του εξωτερικού, συναλλαγές σε ΑΤΜ.
Πάντως η αύξηση των κρουσμάτων απάτης στα POS, είναι μια εξέλιξη, που προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία, καθώς λόγω της εξάπλωσης των συναλλαγών και των υποχρεωτικών πληρωμών με POS σε όλες τις επιχειρήσεις μικρές ή μεγάλες, εκτιμάται πως αναλογικά θα αυξηθούν περαιτέρω και οι απάτες.
Αναλυτικότερα, η Τράπεζα της Ελλάδος σημειώνει σχετικά με τα περιστατικά απάτης στις συναλλαγές με κάρτες πληρωμών το 2023, ότι καταγράφηκε σημαντική αύξηση του αριθμού των συναλλαγών απάτης κατά 43% σε σχέση με το 2022.
Αντίστοιχα, ο αριθμός των περιστατικών απάτης ως ποσοστό του συνολικού αριθμού των συναλλαγών, παρά το γεγονός ότι εξακολουθεί να διατηρείται στο χαμηλό επίπεδο του 0,02%, αυξήθηκε κατά 25% συγκριτικά με το 2022, και αντιστοιχεί σε 1 συναλλαγή απάτης ανά 5,4 χιλ. συναλλαγές.
Ακόμη, κατ’ αντιστοιχία με τον αριθμό συναλλαγών απάτης, η αξία αυτών αυξήθηκε κατά 46% σε σχέση με το 2022 και ως ποσοστό της συνολικής αξίας των συναλλαγών παραμένει στο 0,02%, αντιστοιχώντας σε 1 ευρώ αξία απάτης ανά 4,3 χιλ. ευρώ αξία συναλλαγών, αλλά το ποσοστό αυτό παρουσιάζεται αυξημένο κατά 34% σε σχέση με το 2022.
Αναλύοντας τις μεταβολές των περιστατικών απάτης ανά τύπο συναλλαγής, παρατηρείται αύξηση του αριθμού των συναλλαγών απάτης που αφορά στις εξ αποστάσεως συναλλαγές χωρίς φυσική παρουσία κάρτας (card not present – CNP) κατά 34% σε 337 χιλ. περιστατικά το 2023, από 251 χιλ. το 2022, καθώς και η αντίστοιχη αύξηση της αξίας τους κατά 35% σε 17,5 εκατ. ευρώ, από 13 εκατ. ευρώ το 2022.
Συναλλαγές με τα POS
Παράλληλα, αύξηση παρατηρείται τόσο στον αριθμό όσο και στην αξία των συναλλαγών απάτης σε τερματικά POS κατά 106% και 142% αντίστοιχα, με τον αριθμό αυτών να ανέρχεται σε 68 χιλ. περιστατικά αξίας 4,2 εκατ. ευρώ το 2023, από 33 χιλ. περιστατικά αξίας 1,7 εκατ. ευρώ το 2022.
Επίσης, σημαντικά αυξημένα περιστατικά απάτης παρατηρούνται και στις συναλλαγές σε ΑΤΜ, των οποίων ο αριθμός το 2023 αυξήθηκε κατά 58% σε 5 χιλ. περιστατικά, από 3 χιλ. το 2022, ενώ η αξία τους ανήλθε σε 2 εκατ. ευρώ από 1,5 εκατ. ευρώ το 2022, αυξημένη κατά 35%.
Η αύξηση της αξίας των συναλλαγών απάτης σε ATM και POS το 2023 σε σχέση με το 2022 οφείλεται κυρίως στα περιστατικά απάτης που προκύπτουν από παράνομες συναλλαγές με τη χρήση χαμένης/κλεμμένης κάρτας.
Συγκεκριμένα η αξία των συναλλαγών απάτης με τη χρήση χαμένης/κλεμμένης κάρτας σε ATM αυξήθηκε κατά 42% σε 1,9 εκατ. ευρώ, από 1,3 εκατ. ευρώ το 2022, ενώ η αξία των αντίστοιχων συναλλαγών σε POS αυξήθηκε κατά 117% σε 3,8 εκατ. ευρώ, από 1,7 εκατ. ευρώ το 2022.
Σε ό,τι αφορά τις εξ αποστάσεως συναλλαγές, διαπιστώνεται ότι οι περισσότερες συναλλαγές απάτης αφορούν συναλλαγές μέσω διαδικτύου. Τα περιστατικά αυτά αφορούν κυρίως διαδικτυακές συναλλαγές με επιχειρήσεις του εξωτερικού, όπως και τα προηγούμενα έτη.
Ποιοι την πληρώνουν
Οι οικονομικές ζημίες που προκύπτουν από τις συναλλαγές απάτης επιμερίζονται στα συμβαλλόμενα μέρη της συναλλαγής ανάλογα με την υπαιτιότητά τους.
Με βάση την κατανομή των ζημιών μεταξύ των τριών συμβαλλόμενων μερών στον κύκλο συναλλαγών με κάρτες πληρωμών, διαπιστώνεται ότι το μεγαλύτερο μέρος της ζημίας επιβαρύνει τους κατόχους καρτών και τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών που αποδέχονται συναλλαγές με κάρτες.
Συγκεκριμένα, κατά το 2023, οι κάτοχοι και οι αποδέκτες υπηρεσιών πληρωμών επωμίστηκαν το 59% και 34% της συνολικής ζημίας αντίστοιχα. Οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών που εκδίδουν κάρτες (δηλαδή οι τράπεζες) επιβαρύνθηκαν μόλις με ποσοστό 7%.
